O ’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo

Kichik guruh - nisbatan barqaror, tarkibi jihatidan a
’zosi unchalik ko’p bo’lmagan, 
umumiy maqsad bilan bog
’langan kishilarning birlashmasi. 
Bunda kichik guruh a
’zolari o’rtasida bevosita aloqalar o’rnatiladi va amalga oshiriladi. Bu 
guruhda, umumiy maqsad mavjud bo
’lib, uning a’zolari bu maqsadga erishish yo’lida 
o
’zlarining barcha kuchlarini safarbar etadilar. Kichik guruhga kiruvchi kishilar bir-birlarini 

shaxsan
biladilar va guruh oldida turgan vazifalarni hal qilish uchun bir-

birlari
bilan muloqotda bo
’ladilar.

---

43

Fassilitatsiya- individ faoliyat mahsuliga boshya individ bevosita ta
’siri bo’lib: sensor
kuchayishlar, ish-harakat va fikrlashning tezligida namayon bo
’ladi.
Ingibitsiya- boshya ta

’sir individlar reaksiyalardagi tormozlanishi, faoliyatning susayishi.

Kichik guruh 2 kishidan 40 kishigacha 


Disbalans- nomutanosiblik 
Oila, ishlab chiqarish brigadasi, samolyot yoki kosmik kema ekipaji, o

’quvchilar sinfi

kichik guruh sifatida qarashi mumkin. Ba
’zi kichik guruh ichida birlamchi guruhlar mavjud
bo
’lishi mumkin. Bunday guruh unchalik katta bo’lmay, uning a’zolari 2-7 kishini tashkil 

etadi. Uning a

’zolari kichik guruhning a’zolari bo’lish bilan birga, mustaqil uyushma 
bo
’lishi mumkin. 

Shartli guruh - faqatgina nom jihatdan mavjud bo

’lgan kishilarning uyushmasidir. 
Shartli guruhga kiruvchi kishilar bir-birlari bilan hech vaqt uchrashmasliklari ham mumkin,
lekin shu bilan birga guruhga ajratish bo
’yicha umumiy, ijtimoiy va psixologik
xususiyatlarga ega bo
’ladi. Masalan, o’smirlar mamlakatimizning qaysi shahar va
qishlog

’ida yashashidan, hech qachon bir yerga to’planmasliklaridan qat’iy nazar shartli

guruhga birlashtirilishi mumkin. 
Real guruh - haqiqatdan mavjud bo
’lgan kishilarning uyushmasidir. Bu guruhdagi 
kishilar real aloqa va munosabatlar maqsad va vazifalar bilan o
’zaro bog’langan bo’ladilar. 
Real guruh qisqa vaqt davomida yoki uzoq muddat davomida mavjud bo
’lishi, son jihatdan 
ko
’p yoki kam bo’lishi ham mumkin. 

Rasmiy guruh - rasmiy hujjatlar asosida to

’plangan guruh (ustav, shtat), ishlab 
chikarishdagi ta
’minot bo’limi, oliy o’quv yurtidagi talabalar ish yuzasidan rasmiy 
guruhlardir. Bunday guruh a
’zolari o’rtasida ish yuzasidan bo’ladigan aloqalar o’rnatiladi. 
bu aloqalar ham hujjatda ko
’zda tutilgan bo’ladi. Ular bo’ysunish yoki teng huquqlikni, 
topshiriq bajarishdagi javobgarlikning ko
’p yoki kam bo’lishini ko’zda tutadi. 
Norasmiy guruh - psixologik motivatsiyaning yagona yo
’nalishi asosida simpatiya, 
qarashlarning yaqinligi, e
’tiqod asosida vujudga keladi. Bunda rasmiy hujjatlar hech
qanday kuchga ega emas. Agar simpatiya va o
’zaro bog’liqlik yo’qolsa, guruh ham tarqab 
ketadi.
Referent guruh (etalon guruh) 
— bu real yoki xayolan mavjud bo’lgan guruh bo’lib,
uning qarashlari, qonun-qoidalari namuna bo
’lib hisoblanadi. Guruh normalarini tan oluvchi
ularni eng yaxshi deb hisoblovchi va ularga qo
’shiluvchi shaxs shu guruhga kirishi mumkin.
.Bunda shaxs bu normalarga qo
’shilibgina qolmay, ularni himoya qiladi va zarur bo’lsa,
tashviqot qilishi mumkin. 

---

44

Odamlar ijtimoiy birlashmasi rivojlanishining yuqori shakli jamoadir.