Oliy matematika, statistika va ekonometrika

NAZORAT SAVOLLARI: 
1.Mutloq miqdor nima va u qanday hisoblanadi? 
2. Nisbiy miqdor nima va uning qanday turlari mavjud? 
3.Dinamik nisbiy mqdor qanday hisoblanadi? 
4.Moda nima va inrevali qatorlarda qanday aniqlanadi? 
5. Mediana nima va inrevali qatorlarda qanday aniqlanadi? 
6.Poligon va gistogramma nima uchun ishlatiladi? 
7.O’rtacha miqdor nima va uning qanday turlari mavjud? 
8.Tortilgan va oddiq arifmetik o’rtachalarning farqlarini tushuntiring? 

---

27 
Tayanch so’z va iboralar:
vaqtli qator, paytli vaqtli qator, intervalli vaqtli qator, mutloq o’zgarish, o’zgarish 
sur’ati, qo’shimcha o’zgarish sur’ati, bir foizli mutloq o’zgarish, o’rtacha miqdor, xronologik o’rtacha, tortilgan arifmetik 
o’rtacha, sirg’anchiq o’rtacha, analitik tekislash, oraliqlarni kengaytirish, interpolyatsiya, ekstropolyatsiya. 
1.Vaqtli qatorlar, vaqtli qatorlarning turlari : momentli va davriy. Mutloq, nisbiy va o`rtacha vaqtli qatorlar. 
Vaqtli qatorlari
deb, ijtimoiy hodisa va jarayonlarning vaqt bo’yicha o’zgarishini tavsiflovchi sonlar qatoriga 
aytiladi. 
Vaqtli qatorlari hodisalarni tavsiflash vaqtiga ko’ra momentli va davriy davriy qatorlarga bo‘linadi. 
Davriy vaqtli qatorlari
o’rganilayotgan hodisa va jarayonlarni ma’lum davr oralig’i (interval)dagi holatini ifodalaydi. 
Masalan, bir oy (yoki yil) da ishlab chiqarilgan mahsulot, sotilgan tovarlar hajmi, ekilgan er maydoni va h.k. 
Momentli vaqtli qatorlari
o’rganilayotgan hodisa va jarayonlarni ma’lum bir aniq momentga holatini ifodalaydi. 
Masalan, aholi soni, kassadagi pul qoldig’i va hokazo. 
O’rganilayotgan hodisa va jarayonlarning dinamikasini miqdoriy tomondan baholashda quyidagi statistik ko’rsatkichlar 
qo’llaniladi: 
-
mutlaq qo’shimcha o’zgarish; 
-
o’zgarish sur’ati; 
-
qo’shimcha o’zgarish sur’ati; 
-
bir foiz o’zgarishning mutlaq mohiyati.