On iKİNCİ FƏSİl siffeyn müharibəsinin səBƏBLƏri imam (Ə)-in müaviyəYƏ QƏti söZÜ
"Allaha and olsun, nə mən yalan deyirəm, nə də mənə xəbər
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
161 buyurdu: "Allaha and olsun, nə mən yalan deyirəm, nə də mənə xəbər verən şəxs; bu gecə elə mənə şəhadət vədəsi verilən gecədir." 1 Bu vədəni ona Peyğəmbəri-Əkrəm (s) vermişdi. Əli (ə)-ın özü nəql edirdi ki, Peyğəmbər (s) Ramazan ayının ehtiramı və fəziləti barədə bir xütbə söylədi, axırda ağladı. Ondan ağlamasının səbəbini soruşduqda, buyurdu: "Bu ayda sənin başına gələcək işə görə (ağlayıram). Elə bil bunu görürəm ki, sən namaza məşğulsan, dünyanın ən alçaq adamı–Səmud naqəsini öldürənin tayı ayağa qalxıb sənin başına bir zərbə endirir və saqqalını qanına qəltan edir." 2 Nəhayət o qorxulu gecə sona çatdı, Əli (ə) sübhün qaranlığında sübh namazını qılmaq üçün məscidə tərəf yola düşdü. Həyətdəki qazlar onun ardınca gedib paltarından tutdular. O qazları qovmaq istədilər, amma həzrət buyurdu:–Onlarla işiniz olmasın, bunlar fəryad çəkənlərdir, arxasınca novhə oxuyacaqlar. 3 Imam Həsən (ə) dedi:–Niyə belə bəd xəbər verirsən?! Buyurdu:–Ey oğul, bəd xəbər vermirəm, qəlbim mənə şəhadət verir ki, öldürüləcəyəm. 4 Ümmü Külsüm Imam (ə)-ın sözlərindən pərişan olub dedi:–Əmr verin, Cödə gedib pişnamazlıq etsin. Həzrət buyurdu:–Allahın qəza-qədərindən qaçmaq olmaz! Bunu deyib kəmərini möhkəm bağladı, dilində bu şeri zümzümə edərək məscidə yola düşdü: Şerin tərcüməsi: "Ölüm üçün kəmərini möhkəm bağla, çünki ölüm sənin görüşünə gələcək, Ölümdən, sənə doğru gəldiyi vaxt ah-fəryad etmə." 5 Imam (ə) məscidə daxil olub namaza başladı, təkbir deyib qiraətdən sonra səcdəyə getdi. Bu zaman ibni Mülcəm fəryad çəkib, "Hökm yalnız Allahındır, sənin üçün deyildir, ya Əli!" deyərək zəhərli qılıncla Əli (ə)-ın mübarək başına zərbə vurdu. Təsadüfən bu zərbə elə əvvəllər Əmr ibni Əbdüvüddün vurduğu yerə endi və o həzrətin başını alnına qədər yardı. 6 Mərhum Şeyx Tusi "Əmali" kitabında başqa bir hədisdə Imam Riza (ə)- dan, o da əziz ata-babalarından, onlar da Imam Səccad (ə)-dan nəql etmişlər ki, "Ibni Mülcəm Əli (ə)-ın mübarək başını səcdə halında zərbətləmişdir." 7 Məşhur şiə təfsirçisi Əbul Fütuh Razi öz təfsirində yazır: "Ibni Mülcəm Əli (ə)-ı vuranda o həzrət namazın birinci rəkətində "Ənbiya" surəsindən 1 "Rovzətul-vaizin", 1-ci cild, səh.164 2 "Uyunu əxbarir-Riza ™", 1-ci cild, səh.298 3 "Murucuz-zəhəb", 2-ci cild, səh.425; "Rovzətul-vaizin", 1-ci cild, səh.165; "Əl- irşad", səh.652; "Tarixi-Yəqubi", 2-ci cild, səh.212 4 "Kəşful-ğümmə", 1-ci cild, səh.284 5 "Məqatilut-talibiyyin", səh.31; "Murucuz-zəhəb", 2-ci cild, səh.429 6 "Kəşful-ğümmə", 1-ci cild, səh.584 7 "Biharul-ənvar", 9-cu cild, səh.650 ( "Əmali"dən nəqlən) 162 on bir ayə tilavət etmişdi." 1 Məşhur sünnü alimi Sibt ibni Covzi yazır: "Imam mehraba daxil olduqda, bir neçə nəfər ona hücum etdi, onların içindən Ibni Mülcəm (qılıncla) ona bir zərbə vurdu və dərhal öz yoldaşları ilə qaçdı." 2 Mehrabda Əli (ə)-ın başından qan axıb mübarək saqqalını qızartdı. Bu halda o həzrət buyururdu: "Kəbənin Allahına and olsun ki, nicat tapdım! (Sonra bu ayəni tilavət etdi:) "Sizi torpaqdan yaratdıq, ona da qaytaracağıq və yenidən ondan (dirildib) çıxaracağıq." 3 Əli (ə)-a zərbə dəyəndə fəryad edib dedi:–"Tutun onu!" Hamı Ibni Mülcəmin ardınca qaçdı, hər kəs ona yaxınlaşırdısa, onu qılıncla vururdu. Axırda Qəsəm Ibni Abbas irəli atılıb onu qucağına aldı və yerə çırpdı. Onu Əli (ə)-ın yanına apardılar. Həzrət dedi:–Mülcəmin oğlu! Dedi:–Bəli! Həzrət onu tanıyandan sonra oğlu Həsənə buyurdu:–Düşməndən muğayat ol, onun qarnını doyuzdur, bəndini möhkəm bağla. Əgər ölsəm, onu mənim yanıma göndər, Allahımın yanında onunla höcətləşim. Yox, əgər sağ qalsam, ya onu bağışlayar, ya da qisas alaram. 4 Həsənlə Hüseyn Bəni-Haşim cavanları ilə birlikdə Əli (ə)-ı kilimin arasına qoyub evə gətirdilər. Sonra Ibni Mülcəmi bir daha o həzrətin yanına apardılar. Əmirəl-möminin (ə) ona baxıb buyurdu:–Əgər mən ölsəm, məni öldürdüyü kimi, onu da öldürün, yox əgər sağ qalsam, onunla nə edəcəyimi özüm bilərəm. Ibni Mülcəm dedi:–Mən bu qılıncı min dirhəmə almışam, min dirhəm də verib ona zəhər yedirtmişəm. Əgər mənə xəyanət etsə, Allah onu həlak etsin! 5 Ümmü Külsüm ona dedi:–Ey Allahın düşməni, Əmirəl-möminini öldürdünmü?! O məlun dedi:–Əmirəl-möminini yox, sənin atanı öldürmüşəm! Ümmü Külsüm dedi:–Inşallah, atam bu yaradan şəfa tapar! Ibni Mülcəm yenə də həyasızlıqla dedi:–Görərik, onun üçün ağlar qalacaqsan! Ona elə bir zərbə vurmuşam ki, əgər onu dünya əhalisi arasında bölüşdürsələr, hamısını həlak edər. 6 O həzrətə bir az süd gətirdilər, bir az içib buyurdu ki, o süddən məhbusa da aparsınlar və ona əziyyət verməsinlər. Imam (ə)-a zərbə dəyəndə Kufə təbibləri onun başı üstünə gəldilər. Onların içində ən mahir həkim Əsir ibni Əmr yaranı müalicə edirdi. O, yaranı görəndə dedi ki, bir qoyun kəsib döşünü isti-isti gətirsinlər. Sonra onun içindən bir damar çıxardıb yaranın 1 "Ət-təfsir" (Əbul-Fütuh Razi), 4-cü cild, səh.425 2 "Təzkirətul-xəvass" (Nəcəf çapı), səh.177 3 "Taha" surəsi, 55 4 "Tarixi-Yəqubi", 2-ci cild, səh.212 5 "Tarixi-Təbəri", 6-cı cild, səh.185; "Kəşful-ğümmə", 1-ci cild, səh.586 6 "Kamil" (Ibni Əsir), 3-cü cild, səh.169; "Təbəqat" (Ibni Səd), 2-ci cild, səh.24; "Əl- əxbarut-tival", səh.214; "Məqatilut-talibiyyin", səh.36; "Kəşful-ğümmə", 1-ci cild, səh.63; "Iqdul-fərid", 4-cü cild, səh.359; "Tarixi-Təbəri", 6-cı cild, səh.85 163 içinə qoydu, sonra onu çıxarıb dedi:–Ya Əli, vəsiyyətini et. Çünki, bu zərbə beyinə çatmışdır, artıq müalicənin faydası yoxdur. Bu vaxt Imam (ə) kağız-qələm istədi, sonra Həsən və Hüseynə xitabən öz vəsiyyətini yazdı. Bu vəsiyyətin o həzrətin iki oğlu–Həsənlə-Hüseyn (ə) üçün edilməsinə baxmayaraq, həqiqətdə dünyanın sonuna qədər olan bütün insanlar üçün örnəkdir. Bu vəsiyyəti mərhum Seyyid Rəzidən əvvəl və sonra yaşamış bir çox tarixçilər və mühəddislər mötəbər sənədlə qeyd etmişlər. 1 Əlbəttə, vəsiyyətin əsli Seyyid Rəzinin "Nəhcül-Bəlağə"də qeyd etdiyindən çoxdur. Indi onun bir hissəsini burada qeyd edirik: "Sizə tövsiyə edirəm ki, təqvalı olub Allahdan qorxasınız, dünya sizin sorağınıza gəlsə də, siz dünyanın ardınca getməyəsiniz; dünyada əlinizdən çıxan bir şey üçün təəssüflənməyin, haqq söz deyin və (ilahi) əcr və savab üçün iş görün, zalımların düşməni və məzlumların dostu, himayəçisi olun." *** "Mən sizə və bütün övladlarıma, əhlimə və bu vəsiyyətnamənin çatacağı hər bir kəsə təqvalı olub Allahdan qorxmağı, öz işində nəzmli (dəqiq) olmağı, iki nəfərin arasında sülh yaratmağı tövsiyə edirəm, çünki sizin cəddinizin belə buyurduğunu eşitdim: "Camaat arasında sülh yaratmaq bir illik oruc-namazdan əfzəldir." *** "Amandır, yetimləri unutmayasınız! Məbada onlar bəzi vaxtlar ac, bəzi vaxtlar tox olalar! Məbada sizin hüzurunuzda, onlara baş çəkən bir adamın olmadığına görə (tələf olub) aradan gedələr!" *** "Amandır, öz qonşularınızla gözəl rəftar edin, çünki onların barəsində sizin Peyğəmbəriniz (çoxlu) tövsiyələr etmişdir. O həzrət qonşular barəsində o qədər tövsiyə edirdi ki, biz tezliklə irsdən onlara da bir pay verəcəyini güman edərdik." *** "Amandır, Qurana (çox-çox) əhəmiyyət verin! Məbada başqaları ona əməl etməkdə sizdən qabağa keçə! Amandır, namazdan qafil olmayın! Həqiqətən namaz dinin sütunudur. Amandır, Allahın Evi (Kəbə) barəsində; nə qədər ki, dirisiniz, onu boş qoymayın. Çünki əgər boşladılsa, sizə möhlət verilməyəcək və ilahi bəla sizi tutacaq." *** "Amandır, Allah yolunda mal-dövlətinizlə, canınızla və dilinizlə olan cahadı unutmayın! Sizə vacibdir ki, dostluq əlaqələrini və məhəbbəti möhkəmlədəsiniz, ehsanı, bəxşişi unutmayasınız və bir-birinizə arxa çevirməkdən, əlaqələrinizi kəsməkdən uzaq olasınız. Əmr be məruf və nəhy əz münkəri tərk etməyin, (əks halda) şər adamlar sizə hakim olacaq, 1 "Tarixi-Təbəri", 6-cı cild, səh.85; Əbu Hatəm Sistaninin "Əl-muəmmərunə vəs- sələf" kitabından, səh.149; "Murucuz-zəhəb", 2-ci cild, səh.425; "Kafi", 7-ci cild, səh.51; "Mən la yəhzuruhul-fəqih", 4-cü cild, səh.141; "Töhəful-üqul", səh.197; "Məqatilut-talibiyyin", səh.38 164 sonra da nə qədər dua etsəniz, qəbul olunmayacaqdır." Sonra buyurdu:–Ey Əbdül-Müttəlib övladları! Məbada siz mənim şəhadətimdən sonra "Əmirəl-möminin öldürüldü", deyə bəhanə edərək qolunuzu çırmalayıb müsəlmanları qanına qəltan edəsiniz! 1 Bilin və agah olun ki, mənim qisasımı alanda yalnız qatili öldürməlisiniz. Əgər mən bu zərbə nəticəsində dünyadan getsəm, ona yalnız bir zərbə vurun ki, bir zərbə– bir zərbə müqabilində olsun. Məbada onun burun-qulağını kəsəsiniz! Mən Peyğəmbər (s)-in belə buyurduğunu eşitmişdim: "Hətta quduz iti belə, müslə etməkdən (burun-qulaq kəsməkdən) uzaq olun!" Imam (ə)-ın övladları pərişan, boğazları qəm-qüssədən qəhərlənmiş halda oturub o həzrətin nəvazişli sözlərinə qulaq asırdılar. Imam (ə) bu vəsiyyətin axırında huşdan getdi, huşa gəlib gözlərini yenidən açanda buyurdu: "Ey Həsən, sənə bir-iki sözüm var. Bu gecə mənim ömrümün axır gecəsidir. Öldükdən sonra öz əlinlə mənə qüsl ver, kəfənə bük. Mənim kəfən və dəfn işlərimi özün şəxsən gör, cənazəmə namaz qılıb gecə qaranlığında Kufədən uzaqda, məxfi şəkildə torpağa tapşır, qoy heç kim ondan xəbərdar olmasın." Əli (ə) iki gün sağ qaldıqdan sonra 40-cı ilin Ramazan ayının 21-ci gecəsində 63 yaşında dünyadan getdi. Onun əziz oğlu Imam Həsən (ə) öz əli ilə ona qüsl verdi, ona yeddi təkbirlə namaz qıldı, sonra buyurdu: "Bilin, Əli (ə)-dan sonra heç kimin cənazəsinə yeddi təkbir deyilməyəcəkdir." Əli (ə) Kufədə, "Ğərra" adlı bir yerdə (indiki Nəcəf-Əşrəfdə) dəfn edildi. Xilafət dövrü 4 il 2 ay çəkdi. 2 ƏLI (Ə)-IN MATƏMINDƏ Əli (ə) şəhid olandan sonra Həsən ibni Əli (ə) bir xütbə söylədi. Əvvəlcə Allaha həmd-səna edib, Peyğəmbərə salavat göndərdikdən sonra buyurdu: "Bu gün elə bir insan ölmüşdür ki, əvvəlkilər onun həqiqətini dərk etməmişlər, gələcək nəsil də heç vaxt onun mislini görməyəcəkdir. O döyüşəndə Cəbrail onun sağ tərəfində, Mikail isə sol tərəfində dayanırdı. Allaha and olsun, o Musəbni Imranın vəfat etdiyi, Isəbni Məryəmin göylərə aparıldığı, Quranın nazil olduğu gecədə vəfat etmişdir. Bilin ki, o öz maaşından ehtiyat üçün yığdığı yeddi yüz dirhəmdən savayı heç bir şey qoymamışdır. Bu məbləği də yığmaqla öz ailəsi üçün xidmətçi tutmaq istəyirdi." 3 Sonra Qəqa ibni Zürarə ayağa durub dedi: "Allahın rizvanı sənə olsun, ey Əmirəl-möminin! Allaha and olsun, sənin həyatın bütün xeyirlərin açarı idi; əgər səni qəbul etsəydilər, onda hər tərəfdən nazil olan nemətlərdən bəhrələnərdilər, Allahın neməti onları əhatə edərdi. Lakin onlar nankorluq etdilər və dünyanı tutub axirəti atdılar." 4 Əbül-Əsvəd Düəli Əli (ə)-ın matəmində bir neçə beyt şer qoşmuşdu, 1 "Nəhcül-bəlağə", 47-ci məktub 2 "Tarixi-Yəqubi", 2-ci cild, səh.213; "Təzkirətul-xəvass", səh.112; "Mənaqibi Ali Əbitalib", 3-cü cild, səh.313 3 "Tarixi-Yəqubi", 2-ci cild, səh.213 4 "Tarixi-Yəqubi", 2-ci cild, səh.213 165 onun bir hissəsinin tərcüməsi belədir: "Müaviyə ibni Hərbə deyin ki, dil yarası vuranların gözləri heç vaxt aydın olmasın! Ramazan ayında bizi bütün insanların ən yaxşısının matəmində oturdursunuzmu? Ən yaxşı bir insanı öldürdünüz ki, o, heyvanlara minib onları ram edirdi. Siz ayaqlarına bir cüt başmaq geyən ən yaxşı şəxsi, Məsani ayələrini və Kitabi-mübini oxuyan ən yaxşı bir insanı öldürdünüz! Əgər Həsənin atasının üzünə baxsanız, ondakı nuru görərsiniz, ki, o nur baxanların başlarının üstünə işıq saçmışdır. Ey Əli, Qüreyş hər yerdə, hər məqamda olsa, bilmişdir ki, sən əsil- nəsəbdə və dində onların ən yaxşısısan." 1 Əli (ə) barəsində mərsiyə şeri qoşanlardan biri də söz ustalığında məşhur olan Səsəə ibni Suhandır. O, Əmirəl-möminin (ə)-ın matəmində belə demişdir: "Atam-anam sənə fəda olsun, ey Əmirəl-möminin! Nuş olsun sənə (ilahi kəramətlər). Sən pak-pakizə bir mövlud, bəsirət sahibi və mücahid bir şəxs idin, öz arzuna çatdın və Allah ilə faydalı bir müamilə (al-ver) etdin, öz Pərvərdigarına tərəf tələsdin. O səni xoşluq və müjdə ilə qəbul etdi, mələklər sənin ətrafına yığışdılar və Mustəfanın qonşuluğunda sakin oldun. Allah sənə onun yanında yer verdi, sənə onun məqamı kimi bir məqam əta etdi və Öz camı ilə səni sirab etdi. Öz Allahımdan istəyirəm ki, bizi səninlə birlikdə məhşur etsin (diriltsin), çünki sən elə bir mərtəbəyə çatmısan ki, səndən qabaq heç kim ora çatmamışdır və elə bir məqama yetişmisən ki, səndən qabaq heç kim o məqamı əldə edə bilməmişdir. Sən Peyğəmbərlə birlikdə Allah yolunda gözəl şəkildə cihad etdin, Allah dinini və Peyğəmbərin sünnəsini möhkəmləndirdin, fitnə odunu söndürdün. Islam sənin vücudunla möhkimləndi, din sənin hesabına nizama düşdü. Səndə elə fəzilətlər cəm olmuşdu ki, o fəzilətlər səndən savayı heç kimdə yox idi. Hamıdan əvvəl Peyğəmbər (s)-in dəvətini qəbul etdin, ona itaət etməyi hər şeydən üstün tutdun, ona kömək etməkdə qabaqcıl oldun; öz canınla Allah yolunda fədakarlıq göstərdin; öz qılıncını Onun dininə kömək etmək üçün siyirdin. Hər bir inadkar zalım sənin əlinlə məğlub, hər kafir sənin əlinlə xar oldu. Küfrün, şirkin, zülmün kökü sənin əlinlə quruduldu, sən üsyankarları, zəlalətdə olanları həlak etdin. Ey Əmirəl-möminin, Allahın sənə verdiyi fəzilətlər sənə nuş olsun! Peyğəmbərə ən yaxın adam sən idin, hamıdan əvvəl iman gətirdin; elmdə, dərrakədə hamıdan üstün, yəqində hamıdan kamil, hamıdan şücaətli və qoçaq idin. Sənin islamdakı xidmətlərin hamıdan çox idi. Allah bizi sənin əcrindən məhrum etməsin, çünki sən xeyirləri üzümüzə açdın və pisliklərin qapısını üzümüzə bağladın. Amma sənin şəhadətə çatmağınla şər və pislik qapıları bizim üzümüzə açıldı, xeyir qapıları bağlandı. Əgər camaat sənin sözlərinə qulaq assaydı, bərəkət hər tərəfdən–yerdən və göydən–onlara nazil olardı, lakin çox əfsuslar olsun ki, 1 "Kamil" Ibni Əsir), 3cü cild, səh.394; "Tarixi-Təbəri", 4-cü cild, səh.116; k824səh.2,cild "Mürucüz-zəhəb", 2-ci cild, səh.428 166 onlar dünyanı axirətdən üstün tutdular." Xəvaric və digər islam düşmənləri Ibni Mülcəmin bu dəhşətli cinayətindən sevinərək bu işi tərifləyirdilər. Xəvaricdən biri–Imran ibni Həttan Vəqqaşi Ibni Qəsəm (Ibni Mülcəm) barəsində bir şer demişdir ki, onun tərcüməsi belədir: "(Bu zərbə) necə bir zərbədir ki, Allahın rizvanına (razılığına) çatmaqdan savayı başqa bir məqsədi olmayan bir pərhizkardan (!) baş vermişdir. Mən onu yadıma salanda Allah yanında əməl tərəzisinin hamınınkından ağır olduğunu təsəvvür edirəm." Qazi Əbu Təyyib Tahir ibni Əbdüllah Şafei də onun cavabında bir şer qoşmuşdur ki, onun tərcüməsi belədir: "Bu necə zərbədir ki, dinin əsaslarını viran etməkdən savayı bir məqsədi olmayan alçaq bir adamdan baş vermişdir! Mən onu yadıma salanda Imrana və Hittana bir dünya lənət göndərirəm. Həmişə–aşkarda və gizlində Allahın lənətləri ona olsun! Siz ikiniz (Imran və Hittan) cəhənnəm itlərindənsiniz ki, şəriətin aşkar dəlilləri ona şahid və sübutdur." 1 Beləliklə də Kəbə evində doğulan, məsciddə şəhadətə çatan böyük və dahi bir şəxsiyyətin həyat nurunun şölələri söndü. Rəsuli-Əkrəm (s)-dən sonra dünya onun tayını görməmiş və heç vaxt da görməyəcəkdir. Nə cihad və fədakarlıqda onun misli vardı, nə varlıq dünyasının sirləri barədə olan elm və bilikdə, nə də digər fəzilətlərdə. Müəllif elə buradaca üzr istəyərək sözü sona çatdırır, etiraf edir ki, Əmirəl-möminin Əli (ə)-ın gözəl və mənəvi simasının hətta kiçik bir hissəsini belə, lazımınca əks etdirə bilməmişdir. Lakin çox sevinir ki, öz vəzifəsinə əməl etmişdir. Inşallah, o həzrət bir gün (Qiyamətdə) onun şəfaətçisi olar! Cəfər Sübhani Qum, "Imam Sadiq (ə) müəssisəsi", 15 Şəvval, 1408 h.q MÜNDƏRICAT 1 Imran ibni Hittanın yazdığı bu iki beyt şerin cavabı başqa şerlə də verilmişdir, Məsudi bunu öz kitabında qeyd etmişdir. "Mürucüz-zəhəb", 2-ci cild, səh.427 Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|