O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

 
62 
 
 
4-ilova 
Guruh bo‟yicha baholash mezonlari
 
Har bir guruh boshqa guruhlarni baholaydi. Har 
bir talab bo‘yicha –
 2 ball 
Guruh 
№
 
Tushunarli va 
aniq javob (1) 
Ko‘rgazmalilik
 
(0,3) 
Reglamentga 
amal qilish 
(0,2) 
Guruh  
faolligi (0,5) 
Jami ball 
1. 
 
 
 
 
 
2. 
 
 
 
 
 
3. 
 
 
 
 
 
Hisob natijasi 
Guruhlar 
№
 
Umumiy ball  Umumiy ball  Umumiy ball  Umumiy ball  Umumiy ball 
1. 
 
 
 
 
 
2. 
 
 
 
 
 
3. 
 
 
 
 
 
Umumiy 
hisob 
ballari 
 
 
 
 
 
Baho 
 
 
 
 
 
 
 
5-ilova 
1-
o‟quv topshiriq. Chizmani V.Yadovning dispozitsion konseptsiyasi bo‘yicha ustanovkalar 
bosqichini nazarda tutib to‘ldiring va sharhlang.
  
 
 
 
 
6-ilova 
2-
o‟quv  topshiriq.  Chizmani  G.Ollport  bo‘yicha  ijtimoiy 
ustanovkaning  uch  komponentli 
tizimi nazarda tutib to‘ldiring va sharhlang.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ijtimoiy 
ustanovka 
 
 
 

---

 
63 
4-MAVZU  
SHAXSNING BORLIQNI BILISH JARAYONLARI: DIQQAT,  
SEZGI, IDROK.
 
 
 
4.1. Ma‟ruzada ta‟lim texnologiyasi
 
 
O’quv soati: 
2 soat 
Talabalar soni: 
O’qu
v m
ashg’ulotining shakli
 
Muammoli ma‘ruza (1
-
mashg‘ulot)
 
Muammoli ma‘ruza (2
-
mashg‘ulot)
 
Mavzu rejasi 
 
1-
ma’ruza mashg’uloti
 
1.Bilish jarayonlari haqida umumiy tushuncha 
2.Diqqat haqida umumiy tushincha. 
2. Sezgining  turlari va unda uchraydigan hodisalar 
3.Idrok va idrok qilish qonunlari. 
4. Idrokning turlari. 
Mashg’ulotning maqsadi
 Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur, xotira, 
tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy 
bilimlar berish, idrok qilish jarayonlariga 
xos  qonuniyatlarni,  diqqatni  jalb  etishning  universal  qoidalarini 
o‟zlashtirish
  hamda 
xotira  qonunlariga  tayanib  xotirani  rivojlantirish  yo‘llari  bo‘yicha  amaliy  ko‟nikmalarni
 
shakllantirish. 
Pedagogik vazifalar: 

  Bilish 
jarayonlari 
va 
professional  faoliyat 
to‘g‘risida 
tushuncha berish; 

  Bilish  jarayonlari  va  ularning 
qisqacha tasnifini tushuntirish; 

  Idrok  va  idrok  qilish  qonunlari 
haqida tushuncha berish; 

  Sezgi  va  shaxs  tajribasining 
boyligi  sifatlilik  darajasi  haqida 
tushuntirish; 

  Psixodiagnostikaning  axloqiy-
ma‘naviy 
normalar 
haqida 
ma‘lumot berish
. 
O’quv faoliyati natijalari
: 

  Professional  bilimdonlik.  Bilish  jarayonlari  va 
ularning 
umumiy 
xususiyatlari 
to‘g‘risida 
tushuncha hosil bo‘ladi;
 

  Sezgi.  Idrok.  Tasavvur.  Xotira.  Tafakkur. 
Xayol.  Diqqat.  Nutq  haqid
a  ma‘lumotga  ega 
bo‘ladilar;
 

  Figura  va  fonda  idrok  qilish.  Rubin  figurasi. 
Idrok 
qilish 
jarayonlariga 
xos 
qonuniyatlar 
klassifikatsiyasi.  Idrok  qilish  va  diqqat.  Diqqatni 
jalb  etishning  universal  qoidalari  (qonunlari) 
haqida bilimga ega bo‘ladilar;
 

  Xotira 
va ma‘lumotlarning miyada saqlanishiga 
ta‘sir 
ko‘rsatuvchi 
omillar. 
Xotiraning 
samaradorligi.  Eslab  qolish  xususiyatiga  ko‘ra 
xotiraning 
turlari. 
Kutilmagan 
ma‘lumot. 
Ma‘lumotning  mazmun  yoki  shakl  jihatdan  bir
-
biriga  yaqinligi.  Esda  saqlash  vaqti  bilan  esga 
tushirish  vaqti  o‘rtasidagi  farq.  Xotiraning  sakkiz 
qonuni. Xotirani rivojlantirish yo‘llari. O‘zlashtirilish 
lozim  bo‘lgan  ma‘lumotning  xotirada  saqlanish 
bosqichlari.  Mnemonika  yoki  mnemotexnika. 
Mnemotexnik  usullar.  Xotiraning  sifatlilik  darajasi 
haq
ida to‘liq axborot oladilar;
 
Ta’lim metodlari
 
Ma‘ruza,  savol
-javob,  suhbat,  munozara,  6-6  va 
Delfi texnikalari
, ―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari.
 
Ta’lim vositalari
 
Ma‘ruza  matni,  kompyuter  texnologiyalari  format 
qog‘ozlari, markerlar, skotch, 
 
Ta’lim 
shakllari 
Frontal, guruhlarda ishlash. 
O’qitish shart
-sharoiti 
Texnik  vositalardan  foydalanish  va  guruhlarda 
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
 
Monitoring va baholash 
Og‘zaki  nazorat,  savol
-javob,  reyting  tizimi 

---

 
64 
asosida baholash. 
 
Ma‟ruzaning texnologik
 xaritasi 
 
Faoliyat 
bosqichlari 
Faoliyat mazmuni 
O’qituvchining
 
Talabaning 
I. Kirish 
bosqichi 
(10 daqiqa) 
Tayyorlov bosqichi 
Asosiy muammo va yakuniy xulosani ishlab 
chiqadi.  
Kichik  muammolar  va  har  bir  kichik 
muammo  bo‘yicha  oraliq  xulosalar  ishlab 
chiqadi.  
Talabalarning  faol  va  ongli  ishtirokini, 
hamda  kichik  va  asosiy  muammolarning 
yechimini 
topishni 
ta‘minlaydigan 
yo‘naltiruvchi
 
savollar ro‘yxatini tuzadi.
 
Muammoga  kirish  usul  va  vositalarini 
aniqlaydi. 
1.1.  Mavzuning  nomi,  o‘quv  maqsadi, 
kutilajak 
o‘quv natijalarini e‘lon qiladi. O‘quv 
mashg‘uloti muammoli shaklda o‘tkazilishini 
tushuntiradi.  
Mavzu  bo‘yicha  berilgan 
ma‘ruza  matnini  o‘qib, 
o‘rganib chiqadi.
 
Eshitadi, yozib oladi. 
II. Asosiy 
bosqich 
(60 daqiqa) 
2.1.  Suhbat  shaklida  talabalar  bilimlarini 
faollashtiradi. 
Bunda 
ularga 
quyidagi 
savollarni beradi:  
-  Bilish  jarayonlari  deganda  psixologiyada 
aynan nimalar nazarda tutiladi? 
-  Bilish  jarayonlari  va  ularning  umumiy 
xususiyatlari nima bilan izohlanadi? 
-
Sezgi  qanday  turlarga  bo‘linadi?  Iroda,
 
tafakkur, nutq-chi? 
-Rubin figurasi haqida nimalarni bilasiz? 
-Idrok  qilish  jarayonlariga  xos  qanday 
qonuniyatlar klassifikatsiyasi mavjud? 
-Qaysi  psixik  jarayon  idrokning  aniqligi  va 
samaradorligini ta‘minlaydi
? 
Bilimlarni 
faollashtirish 
jarayonida 
talab
alarning  o‘quv  muammosi  yechimini 
topish  faoliyatini  faollashtirishga  yordam 
beradigan  ma‘lumotlar  ko‘lami  darajasini 
aniqlaydi. 
2.2. 
Muammoli 
vaziyatlar 
mavjud 
obyektlarni aniqlash yo‘llarini belgilovchi bir 
nechta  yondashuvlar  (variantlar)  taklif 
qiladi. 
2.3.  Talabalarni  kichik  guruhlarga  bo‘ladi 
(har  bir  guruhda  6  tadan  ko‘p  ishtirokchi 
bo‘lmasligi  kerak)  va  guruh  ishlarini  tashkil 
qiladi. 
2.4.  Taqdimot  boshlanishini  e‘lon  qiladi. 
Guruhlar 
faoliyatining 
natijalarini 
muhokama qiladi. Talabalar bilan birgalikda 
javoblar  to‘liqligini  baholaydi.  Agar  javob 
Suhbatga kirishadi. 
 
Savollarga 
javob 
berishadi. 
Berilgan 
javoblarni 
o‘zaro 
to‘ldirishadi.
 
 
Eshitadilar. 
Muammoni 
yozib oladilar. 
Muammoni 
dab-
durustdan 
yechimini 
topish 
mumkin 
emasligini 
anglab 
yetadilar. Yuzaga kelgan 
qiyinchiliklarni  hal  etish 
bo‘yicha 
fikrlarini 
bildiradilar. 
Guruhlarda 
ishlaydi. 
Muammoli 
savollar 
bo‘yicha  aniq  javoblar 
tayyorlaydilar  
(6 daqiqa ichida). 
Guruhlar  ish  natijalarini 
taqdim  etadilar,  boshqa 
guruh 
javoblariga 
nisbatan  fikr  bildiradilar, 
muhokama,  munozara, 
tahlil 
qiladilar. 
Kichik 
muammoning  yechimini 
topishning 
optimal 
usullari  haqida  xulosalar 

---