32
32
iran aşıqlarının dastanları
çıxardun və bundan sonrada buna ehtiyacım yoxdu mənim
qapımdan itsin getsin birdə daha bu itin üzünü görmək
istəmirəm. Xanın əmri yerinə yetirildi ama əli kişi
calladlara dedi sizi and verirəm allaha mənimki daha
gözlərim görmür məni aparun xanın yanına ona bir sözüm
var. əli kişini gətirdilər xanın yanına. əli kişi dedi xan
insana hər nədən və hər nazu- nemətdən əziz gözdü.
Səndəki məni ondan elədin. Ömrümün cavan vaxtlarından
ta qocalığıma kimi sənun qulluğunda oldum. Ama sən
mənə qədir – qiymət vermədin. Bir qonağa görə mənim
gözlərimi çıxartdin indi heç olmasa o iki arıq qulanı ver
mən çıxım gedim. Həsən xan qulanları verdi əli kişiyə
dedi çıburdan get. əli kişi qulanları götürüb gəldi evinə
oğlu rovşəni çağırdı oğlu gəldi atasın belə lala qan içində
görəndə dedi ata sənun başuva nə gəlib sənə kim nahaxlıq
edib de gedim gözlərini çıxardım. Atası əli kişi oğlu
rovşəni hər bir əhvalatdan agah elədi. Dedi oğl indi biz
burda qala bilmərik mənim əlimdən tut və atları çək burdan
gedək. Rovşən atsının əlininən tutub atları çəkib getdilər.
Axşama qədər yol gəldilər çatdılar bi çay qırağna və
oğlundan gəldikləri soruşdu. Oğlu dedi ata hardakeçdik –
hardan güzar etdik və əlan hardıyıq. Və bura bir çay
qırağındayıq. əli kişi dedi oğul burda qalmaq olmaz. Həsən
xan bilər gələr burdada bizi ayağ altına salar.ata bala o
gecəsi orda qaldılar sabah açıldı durub genə yolbaşladılar
getməyə.gəldilər bir düzəngaha çatdılar qoca əli kişi
oğlundan soruşdu oğul bura necə bir yerdi mənə de. Oğlu
rovşən dedi: ata bura ucu – bucağı bilinmiyən bir
düzəngahdı. əli kişi dedi oğul burdada qalmağ olmaz , orda
at minən burda düşər elə at ayağının altlnda qalarıx . ata
33
33
iran aşıqlarının dastanları
bala o gecənidə burda qaldılar sabah açıldı bular
yoladüşdülər getməyə. Getdilər- getdilər bir uca dağın
belinə çatdılar. Ata dedi oğul bura necə bir yerdi? Oğlu
Rovşən dedi ata bura hərtərəfi sıldırım qayalıq, çənli-
çisginli bir dağ belidir. əli dedi oğul mən axtaran yer elə
buradı. əsil yurd salmalı elə bu (çənli beldr) indi evimiz
üçün bir ev və atlara bir töylə tik. Rovşən özləri için bir ev
və atlar için tövlə tikdi. Evlər başa gələn kimi əli kişi dedi
oğul atları çək töylüyə çək bağla və qapı- bacanı bağla kı
heç bir yerdən üstlərinə bir işığ düşməsin. Rovşən atları
tövlüyə çəkdi atası dediyi kimi atlara qulluq etməyə
başladı. Bundan bir xeyli keçdı bir gün atası rovşənə dedi:
oğul rovşən məni atların yanına apar . oğlan atasının
alindən tutub atların yanına apardı. Qoca ilxıçı əlikişi əvvəl
özünü verdi bu atların birinin ya nına atı başdan ayağa
tumarladı atda bir noqqsan tapmadı. Dedi oğul bu atın adinı
qoydum (DÜRR AT) qoca əli özünü verdi obiri atı
tumarlasın at qabağ ayaqlarınıqaldırdı yerə döyməyə
başladı ağzını açıb əli kişinin üstünə yünəlmək istədi qoca
ilxıçı bunu hiss elədi qoca ilxıçı həmişəki səsinən dedi ay
at neyləyirsən məni tanımırsan? əli kişi dedi oğul rovşən
bu atında adinı qoydum QIR AT genə başladı qır atı
tumarlamağa əli kişinin əli qır atı yəhər yerisində bir
fındıq qədəri bir yatıq hiss elədi. Dedi oğul rovşən gör bir
yerdən atın üstünə bir işıq düşən yer var? Və bir iynə
qədərdə bir külək gələn deşik bir bax gör. Rovşən baxanda
dedi ata vardı ata dedi qaç oları basrır. Bir gün ata rovşənə
dedi oğul atlar necədilər? Rovşən dedi ata qır at vaxtında
yeyir içir nə məşq verirəm sözümə baxır ama qır at yerdə
göydə durmur yemək- içməyinidə yetirə bilmirəm. Qızmış
34
34
iran aşıqlarının dastanları
bir nər kimi olub heç dinc qalmağınan işi yoxdu. Qoca
ilxıçi dedi oğul məni apar bir atları yoxluyum. əli kişi
atları yoxladı dedi oğul atlar minilməlidilər . və oları bərkə-
boşa salıb yoxlamax lazimdi. Lazimdi əvvəl qıratı ondan
sonra dür atı min təzə sulanmış şoxumluğa sal, sonra Qara
tikanlığa, ondan sonra sıldırım daşlığada çap gəl mən
baxım. Rovşən atadsının dedikləri yerlərdən keçirəb gəldi
qoca ilxıçı qır atın burnunu tutdu əlini qoydu atın qəlbinə
bir artıq təpinti hiss etməni , əlini çəkdi qr atın dırnaxlarına
heç bir dırnağında bir palçıq hissı etmədi. Rovşən bu dəfə
dür atı mindi dolandı gəldi qoca ilxıçı dürr atıda yoxladı
ama bunun dırnağında bir balaca palçıx əlinə dəydı. Qoca
əli kişi dedi oğul bu atların ikisinidə yoxladım ikisidə
taysız və bərabərsizdilə ama qır atın üstünə bir at
gəlmiyəcək. Bundan sonra qorxulu səfərlərə düşmən
üstünə , qalalar almağa qır atı min . get. Qır at səni çox
dardan olümdən qurtaracax. Qır atın adı dünyaya yayılacaq
qır atdan yaxşı muraat ol onu candan artıq əziz saxla.
Bundan bir çox vaxt keçdi əli kişi oğlu rovşəni çağırıb
dedi. Qir atda – dür atda sınaqdan çıxdılar . çək atları
yəhərlə həsənxanın ustunə qısas almağa getməliyik.
Rovşən qılınc götürüb qalxan asıb şeşpər bağlayıb atrarı
yəhərləyib gəldi atasının yanına . ata dür atı və rovşəndə
qır atı minib gəldilər həsənxanın imaratının qarşısına.
Qovşən bir tərəfdə durub əli kişi gəldi imaratın qapısında
dayandı başladı həsənxanı çağırmağa. Həsən xan baxanda
hündür bir atın üstündə gözlərini çıxartdırdığı əli kişini
gördü, və ondan bir az aralı enli döşlü, geniş sağırli, dolu
ortalı,nər biçimli bir atın üstündə rovşəni gördü. Dedi
həsənxan bu o sən bəyənmiyən arıq atlardı ki bulaeın
Dostları ilə paylaş: |