P a ris nüsxəsi azərbaycan respubükast prezidentiNİN

-  N ədən  qorxursan,  div ki,  deyiləm ,  adamam .  M en  də  sənin  kim i 
çörək yeyirəm ,  su  içirəm.
Koroğlu  fursət  axtarırdı  ki,  bir  hiylə  işlədib  aradan  çıxsın.  O, 
H əsən paşanın  m aym aqlığım   görüb  ürəyində  dedi:  “Bu,  köpəkoğlun- 
dan  iş  çıxm ayacaq,  yaxşısı  budu  ki,  B olu  bəyi  öyüb  başını  şir  başına 
bənzədim ,  b əlk ə  bir şey çıx d ı” .
Koroğlu paşaya üz tutub  dedi:
-  Paşa  sağ  olsun,  m ən d ən  heç  soruşm ursan ki,  Bolu b əy   səni  necə 
tutub  gətirdi?  Hökm   elə  qollarım ı  açsm lar,  deyim .
Bolu b əy  H əsən paşaya  dedi:
-  Amandı,  qollarını  açm ayın.  O  şirdi, pələngdi.
H əsən paşa  dedi:
-  Sənin əl-qolunu açm aq olm az.  B olu b əyin göziinii elə qorxutm a- 
m ısan ki,  bir  də  sənin qollarm ı  açsın.
H əsən paşa K oroğluya  dedi:
-  Nə  sözün varsa,  qolu bağlı  de,  qulaq asaq.
Koroğlu  dedi:
N a ğ a ra  döyülür,  k ərə n ay  bozlar,
Ə rəb   atlar m acal  tapm az  q əşən ə .
B undan  baş  g ə tü rə n   hesabə  keçm əz,
Q oç  ig id ə  y a rə   g ə rə k  nişanə.
Paşa  dedi:
-   Adam   var  gedib  dəyirm an  başından  dəyinnançını  tutub  gətirir. 
Bolu bəy  isə  K oroğlunu tutub  gətirib.
Sonra H əsən  paşa dedi:
-  M ənim   xətrim i  istəy ən   B olu  b ə y ə   xələt,  ən am   versin.
H əsən  paşanm   divam nda  olan  bütün  paşalar,  b əy lər  B olu  bəyin 
başm dan ayağına kimi x ələt,  ənam  tökdülər.  B olu b əy  daha yerə-göyə 
sığmırdı.  Ö zünü  çəkib  göyün  yeddinci  qatına qoym uşdu.  Koroğlu  gö- 
rəndə  ki,  sözləri  yağ  kim i  B olu b əy in   ü rəyinə  yayılır,  öz-özünə  dedi: 
“Ay  zalım,  bir türkü de,  b ə lk ə ,  burdan  qurtardın” .
Koroğlu  dedi:
İgid  od u   dava  günü  ovxanı,
A ğasınnan  ö n c ə   sala qovğanı,
S iyirə  qılm c,  ü z ə   ç ə k ə  qalxanı,
S ə k sə n   oxu sə d ə q in n ə n  boşana.
H əsən paşa vəzirə  dedi:
-  Vəzir,  görürsən,  K oroğlu öz  dili  ilə Bolu b ə y i  öyür.
H əsən paşa  yenə  də  m əni  istəyən  B olu  b əy ə  xələt,  ənam   versin,
-  dedi.  Bütün m əclisd ək ilər Bolu b əy in  başına saysız-hesabsız həd iy - 
y ələr töküb  onu  lə l-c ə v a h irə   qərq etdilər.  H əsən  paşa dedi:
-  M ənim  də  Bolu b əy ə  m ükafatım  gözüm ün ağı-qarası  olan qızım  
D ona xanımdı.
H əsən paşa hökm  etdi,  şim i m əclisi  quruldu.  M əclis ehli D ona x a - 
nım m  şim isini  içdilər.  B olu b əy  sevincindən y erə-g ö y e  sığm ırdı. 
K oroğlu dedi:
D um an  gəlsün  bu  dağları bürüsün,
Ə rəb  atlar adam   leşi  sürüsün,
K ə llə lə r kəsülsün,  q anlar yerisün,
M ə la k ə lə r  göy  üzü n d ə  huşanə.
B ir osmanlı  arxadan  K oroğluya bir  dürtm ə  vurub  dedi:
-  Bolu b əy ə  tə rif dem əyin yetər,  indi  də  H əsən paşaya tə r if  de. 
K oroğlunun  ürəyi  ağrayıb  hirsindən  d əli-d iv an ə  kimi  üreyində:
“H ə sə n  paşanın da, Bolu b əy in  də, sənin d ə ” ... -  dedi.  Sonra bir az geri 
çək ilib  dirsəyi  ilə  osm anlının ağztnın üstündən elə  vurdu ki,  dörd dişi 
qam ın a  getdi.  H əsən  p aşa  Bolu  b əy ə  tez  olun,  bu  dəlini  öldürün!
-   dedi.
Koroğlu  dedi:
-   H əsən  paşa  sağ  olsun,  bir  türkü  deyim ,  sonra  nə  istəyirsiniz, 
eləyin.
H esən paşa  izin  verdi.
Koroğlu  dedi:
K oroğlu  der  indi  divan  qurulsun,
G örüm   m ü xənnətün  boynu  vurulsun,
M ərd  ig id ə  xanluq,  b əy lik   verülsün,
Bu  m eydanda Bolu  n ə d ü ,  paşa n ə?
Koroğlu  sözünü  qurtaran  kimi  H əsən   paşa  hökm   elədi  ki,  onu  öl- 
dürün.  Bolu bəy  özlüyündə  fıkirləşib  dedi:  “M ən  K oroğlu  ilə  vuruşub 
onu əsir tutmamışam.  O öz ayağı  ilə buraya gəlib.  K oroğlunun yü zlər- 
lə   özü  kimi  aslanı  var.  İndi  onu  öldürsəm ,  sabah  d əlilərinə  n ə  cavab
O O   195  p O

---

verəcəyəm.  Canımı  zənbilə  qoyub  göydən  assam  da,  k əm ən d   atıb 
yendirərlər.  Cin  olub  yerin yeddinci  qatında  gizlənsəm  də,  tapıb  m aşa 
ilə çıxararlar.  Yaxşısı budu,  H əsən  paşaya deyim  ki,  K oroğlunu ö ld ü r- 
məsin,  lıələlik  altı  ay  dustaq  saxlasın.  Altı  aydan  sonra  dəliləri  onun 
dalısmca  gəlsələr,  verərik  apararlar,  yox,  onlardan  bir  səs-so raq   çıx - 
masa,  öldürtdürərik.  H ə,  indi  onu  öldürm ək  m osləhət  deyil.  M ən   isə 
Dona xammı  alıb  toyum u  edərəm .  Koroğlunu  da  aparıb  Ü sküdar  m ə - 
həlləsindəki N arınqalada dustaq  edərik” .
Dona  xanım  qırx  kənizi  ilo  N arınqalada  qalırdı.  B olu  bəy  K o ro ğ - 
lunu  ona görə  N arm qalada  dustaq  etm ək  istəyirdi  ki,  D ona xanım a  öz 
şücaətini  göstərib  desin  ki,  bax  gör,  Koroğlu  kim i  aslanı  öz  əllərim lə 
necə tutub  zindana  saldırm ışam .
Bolu bəy bunları  fıkirləşib  H ə sə n  paşaya dedi:
-  Paşa sağ olsun, nə üçün əlim izi bu əclafin  qam na batırırıq? D o ğ - 
rudu,  bu  əc la f on  iki  m in  adam ım ızı  qırıb,  biz  elə  etm əliyik  ki,  onun 
babalına şərik olub  odda yanm ayaq.  Əm r v er bunu  Ü sküdar m ə h ə llə - 
sindəki  Narınqalada  olan  quyuya  salsmlar.  A cından-suzundan  ölüb 
getsin.
Həsən paşa Bolu b əy in   təklifini  bəyənib  dedi:
-  Bərəkallah Bolu, yaxşı deyirsən. Elə özün apar bu murdarı bir q u - 
yuya sal, quyunun da ağzını yaxşı bağla ki, bir də  oradan çıxa bilməsin.
Bolu  bəy  Koroğlunu  N arınqalaya  gətirib  onu  eni  dörd  arşın  olan 
dərin, qaranlıq bir quyuya  salıb  ağzm ı  bağladı.
Indi  sənə  kim dən  deyim ,  D ona  xam m dan.  K ənizlər  Koroğlunun 
quyuya  salındığmı  D ona  xanım a  x ə b ə r verib  dedilər:
-   Bolu  bəy  K oroğlunu  Ç əm libeldən  tutub  gətirib  böyük  quyuya 
saldı.
Dona  xanım   ö z-ö zü n ə  fıkirləşib  dedi:  “Q ızlar  doğru  demirlər. 
Əgər Bolu b əy  m ənim  ərim dirsə, m ə n  onu yaxşı tam yıram , onun qadın 
kimi əlindən heç nə  gəlm ir.  D illər əzbəri  olan  K oroğlu kimi  pəhləvan
o  qədər  yazıq  oldu  ki,  B olu  b əy   onu,  özü  də  Ç əm libeldən  tutub  bura 
gətirdi?”
Dona  xanım   yenə  ö z -ö z ü n ə   giiiüm səyib  dedi:  “Bu  yalandı,  Bolu 
bəy başından  böyük  dam şır.  Bu  gün-sab ah   işin  üstü  açılacaq” .
K ənizlər and-am an  edib  dedilər:
-  Ay  xanım,  vallah-billah  öz  gözlərim izlə  gördük.  Bolu  bəy  K o- 
roğlunu gətirib  quyuya  saldı.
D ona x a m m  y e n ə   in a n m a d ı.  K ə n iz lə r lə  d u ru b   q u y u n u n  b a ş m a  g ə ld i.
D o n a x a n ım   K o r o ğ lu n u   s ə s lo d i.  K o ro ğ lu  d iq q ə tlə   q u la q  asıb   g ö rd ii 
ki,  sə s  q a d ın   s ə s id i.  O ,  D o n a   x a n ım ın   s ə s in ə   e l ə   g u r  s ə s lə   c a v a b   v e rd i 
ki,  e lə   b il  to p   a tıld ı.  K ə n iz lo r   K o ro ğ lu n u n   s ə s in d ə n   q o rx u y a   d ü şü b  
q açdılar.  D o n a   x a n ım   k ə n i z lə r i  s ə s lə y ib   d e d i:
-  A y   lə k a tə lə r ,  h e ç   b e lo   b ir   a s la n ı  z o r la   g ə t ir m ə k   o la n n ı?
K ə n iz lə r   d e d ilə r :
-  Ay xanım , sən düz deyirson, B olu bəy belo aslam zorla gətirmoz.
D o n a   x a n ım   y e n ə   d ə   K o ro ğ lu n u   s ə s lə y i b   d e d i:
-   K o ro ğ lu lu q   ad ı  s o n ə   q ə n im   o ls u n .  A d m - s a n m   b ü tü n   d iin y a n ı 
tu tu b ,  a n c a q   B o lu  b ə y   k im i  a rv a d d a n   ə s k ik   b ir in in   ə lin d ə   ə s ir   o lu b sa n . 
T ftı  sə n in   a d ın a   d a ,  s a n ın a   da!
D o n a   x a n ım ın   s ö z lo ri  K o ro ğ lu n u n   b a ğ ır ın   n e ş to r   k im i  d ə ld i.  H ir -  
s in d o n   a z   q a ld ı  ü ro y i  p a rtla s ın .  Q o z ə b l i - q ə z ə b l i   D o n a   x a n ım a   dcdi:
-   Q u y u n u n   a ğ z ın d a n   d u r  çıx  get!
D o n a  x a n ım   ded i:
-   E y   C o la li  K o ro ğ lu ,  n iy o   q ə z ə b lə n ir s ə n ?
K o ro ğ lu   ə h v a la tı  ə v v ə l d ə n - a x ı r a   k im i  D o n a   x a n ım a   d a m ş ıb   d ed i:
-   O ,  a lç a q   m o n i  b u r a   h iy lə   ilo  g ə tird i.
D o n a x a n ım   ə h v a la tı  K o ro ğ lu n u n   d ilin d ə n  e ş id o n  kim i  k ö v ro lib  dcdi:
-   E y   C ə la li  K o ro ğ lu ,  in d i  ki,  o  o c l a f  s ə n in   b a ş ın a   b e lo   o y u n   aç ıb , 
m ə n  b u n d an   so n ra   so n in   q u llu ğ u n d a  b ir  k ə n iz ə m .  N o   om rin v arsa ,  buyur.
K o ro ğ lu   d ed i:
-   A y  x a n ım ,  o l- a y a ğ u n d a   o la n   b u   ik ih a ç a h   g ü n d o   m o n i  ç o x   in c i-  
d ir .  D c   k o n iz lo r  b ir  şc y   a ts ın la r,  m o n   o  k iin d ə n i  sın d ırım .
K o n iz lo r  d o rh a l  a ğ ır   b ir   to x m a q   ta p ıb   q u y u n u n   d ib in o   sa lla d ıla r. 
K o ro ğ lu   ə l - a y a ğ ın ı n   k ü n d ə s in i  sın d ırd ı.  S o n ra   D o n a   x a n ım   d cd i:
-  E y  C o lali,  ü ro y in  h a n s ı  y e m ə y i  is to y irs ə   d e  k o n iz lo r h a z ırla s m la r.
K o ro ğ lu   d e d i:
-   A y   x a n ım ,  b o ş   y e r ə   n o   d e y im ,  a x ı  so n   m o n im   y e m o y im i  ç a td ıra  
b ilm ə z s ə n .
D o n a   x a n ım   d c d i:
-   E y  C ə la li,  b ir   s u lta n   q ız ı  d a  s o n in   y e m o y in i  ç a td ıra   b ih n o y ə c o k -  
s ə ,  o n d a  d ü n y a  n ə y o   g ə r ə k d i:
K o ro ğ lu   d e d i:
-   A y  x a n ım ,  e lə   b e l ə   d e s o m   u n u d a r s a n ,  B ir   q o lə m ,  b ir   v a ra q   d a 
k a ğ ız   at y a z ım   v e rim .

---