Pedagogik texnologiya turlari

xususiy  (O’quv  fanlari)

  pedagogik  texnologiyalari, 

alternativ h

amda 

mualliflik

 pedagogik texnologiyalari yo’nalishlari ham mavjud. 

Shuningdek,  hozirda  pedagogik  texnologiyalarning  boshqa  yo’nalishlari  ham 

mavjud  bo’lib,  ulardan    asosiylari  empirik,  kognitiv,  evristik,  kreativ,    inversion, 

integrativ, 

adaptiv, 

inklyuziv 

pedagogik 

texnologiyalardan 

iborat. 

Bu 

yo’nalishlarning asosiy xususiyatlari quyidagicha: 

 

Empirik

-(tajriba)  sezgi  a’zolari  orqali  bilim  olish.  Bu  texnologiyada  asosiy 

e’tibor sezgi a’zolarining tabiiy rivojlanganlik imkonyatlariga  tayangan holda bilim 

berish va ularni yanada takomillashtirib borishga qaratiladi. 

 

Kognitiv

-(bilishga  oid)  atrofdagi  olam  to’g’risidagi  bilimlar  doirasini 

kengaytirish  texnologiyasi.  U  tabaqalash  (tarkibiy  qismlarga  ajratib  o’rganish) 

tafakkurini shakllantiradi, bilish ehtiyojlarini rivojlantiradi. 

 

Evristik

-(haqiqatni  topish)  yo’naltiriuvchi  savollar  berish  yo’li  bilan  ta’lim 

berish  tizimi.  Topqirlik,  faollikni  rivojlantirishga  xizmat  qiluvchi,    o’quv-izlanish 

ta’lim  metodi.  Optimallashgan  (ko’p  variantlardan  eng  ma’qulini,  mosini, 

muvofig’ini tanlash) tafakkurni rivojlantiradi. 

 

Kreativ

-(ijodiy)  tadqiqot  xarakteriga,  xususiyatiga  ega  bo’lib,  o’quvchilarda 

maqsadga yo’naltirilgan ijodiy tafakkurni jadal rivojlantiradi. 

 

Inverison

-(almashtirish)  axborotlarni  turli  tomondan  o’rganish,  o’rnini 

almashtirish xususiyatiga ega bo’lib, tafakkur (fikrlash) tizimini  shakllantiradi. 

 

Integrativ

-(yaxlitlash)  axborotlarni  tashkil  qiluvchi  cheksiz  ko’p  kichik 

qismlarning    o’zaro  ajralmas  bog’liqligi,  ularning  yaxlitligi,  bir  butunligi  asosida 

yagona to’g’ri xulosani aniqlash. 

 

Adaptiv

-(moslashtirish)  axborotlarni      va  ulardan  foydalanish  jarayonini 

o’rganish  hamda  o’rgatish  uchun  qulaylashtirish,  moslashtirish  asosida  kutilgan 

natijaga erishish. 

---

 

16 

 

Inklyuziv

-(tenglik)  o’qituvchi  bilan  o’quvchining  o’zaro  munosabatlarida 

tenglik  asosida  ta’lim  tarbiya  jarayonini  tashkil  qilish.  Shu  bilan  birga,  imkoniyati 

cheklangan  o’quvchilarning  sog’lom  o’quvchilar  bilan  birgalikda  o’qishini  tashkil 

qilish pedagogik texnologiyasi. 

      Pedagogik  texnologiyaning  asosiy  yo’nalishlari  hozirgi  an’anaviy  ta’limni 

turli  yo’nalishlarda  takomillashtirish  maqsadlarida  yaratilib,  hozirda  rivojlanib 

bormoqda.  Turli  fan  o’qituvchilari  tomonidan  har  bir  o’quv  fanining  asosiy 

xususiyati,  mazmunining  tarkibi,  amaliy,  nazariy  qismlarining  nisbatiga  muvofiq 

ravishda eng qulay pedagogik texnologiyalarning empirik, kognitiv, evristik, kreativ, 

inversion,  integrativ  ,adaptiv,  inklyuziv  va  boshqa  yo’nalishlarini  to’g’ri  tanlash 

jiddiy ahamiyatga ega.