getmişəmmiş.
Bu boş yalanlar məni hiddətləndirdi. «Yaxşı, – Rosa Kabarkas
sözünü davam etdirdi, – indi də lap
sən deyəndir, o, peşman olub. Zavallı qız burada, mənim
yanımdadır. İstəyirsən dəstəyi ona verim?»
«Yox, yox, Allah xatirinə», – mən etiraz etdim.
Katibə redaksiyadan zəng vuranda mən yazmağa başlamışdım.
Dedi ki, direktor səhər saat on birdə
səni görmək istəyir. Mən düz vaxtında gəldim. Dözülməz hay-küy
binanı başına götürmüşdü, kürzün
tırıltısından qulaq batırdı, sement tozundan, bitum buxarından
nəfəs almaq olmurdu, ancaq redaksiya
bu hay-küydə düşünməyə artıq öyrəşmişdi. Müdiriyyətin otaqları
isə, əksinə, sərin və sakit idi, elə bil,
bizim yox, başqa bir ideal ölkənin ərazisiydi.
Yeniyetməyə oxşayan III Mark Tulli məni qapının ağzında
görəndə telefonla danışa-danışa ayağa
qalxıb, masanın üstündən əlini mənə uzatdı və başının hərəkəti ilə
oturmaq təklif etdi. Əvvəl
fikirləşdim ki, telefonun o biri başında heç kim yoxdur, məndə
təəssürat yaratmaq üçün bu teatrı
çıxarır, ancaq tezliklə anladım: o, qubernatorla danışırdı və bu,
illərin düşmənlərinin çətin danışığı idi.
Ancaq düşünürəm ki, rəhbərliklə ayaq üstə danışsa da, direktor,
hər halda, mənim qarşımda özünü
işgüzar göstərməyə çalışırdı.
Görünür, son dərəcə dəqiqlik onun qüsuru idi. İlk ömürlük
prezidentdən, fahişə alverindən var-dövlət
qazanandan sonra təcrübə sayəsində jurnalist olan ata
babasından fərqli olaraq, o, iyirmi doqquz
yaşında artıq dörd dil bilirdi və üç beynəlxalq diplomu var idi.
Direktor özünü sərbəst aparırdı,
yaraşıqlı və sakitdi, onun obrazına uyuşmayan yeganə şey səsində
duyulan saxta notlar idi. O, yaxasına
təbii orxidey taxılmış idman üslublu pencəklər geyinirdi və geyimi
bədəninə elə otururdu ki, sanki,
onun bir hissəsi idi, əynindəkilərin heç biri yağışlı hava üçün
nəzərdə tutulmamışdı, hamısı yalnız onun
kabinetindəki parlaq yaz havası üçün idi. Buraya gələndə
geyinməyə, az qala, iki saat vaxt itirmişdim
və birdən öz kasıblığıma görə utandım, bu da məni lap
hirsləndirdi.
Hər şeydən əlavə, qəzetin 25 illik yubileyi münasibəti ilə
əməkdaşların birlikdə çəkdirdikləri,
ölənlərin başının üstünə xaç işarəsi qoyulmuş fotoşəkildən
öldürücü zəhər yağırdı. Mən sağdan üçüncü
idim; kənarları qatlanmış şlyapada, iri düyün vurulmuş, mirvarili
sancaq taxılmış qalstukda, mülki
polkovnik kimi qırx yaşına qədər saxladığım burma bığımla və
koruş seminariya tələbəsi kimi yarım
əsr sonra daha ehtiyacı duymadığım metal sağanaqlı eynəkdə. Bu
fotoşəkli müxtəlif illərdə müxtəlif
kabinetlərdə görmüşdüm, ancaq yalnız bu dəfə onun mənası
mənə çatdı: lap əvvəldən burada çalışan
qırx səkkiz adamdan yalnız dördü hələ sağ idi və bizdən ən kiçiyi
çoxsaylı qətllərə görə iyirmi illik
həbs cəzası çəkirdi.
Direktor telefon söhbətini bitirdi və mənim fotoşəklə baxdığımı
görüb gülümsədi. «Xaçları mən
qoymamışam, – dedi. – Məncə, bu yaxşı iş deyil. – O, masa
arxasına keçib, başqa tərzdə danışdı: –İcazə verin deyim ki,
tanıdığım insanlar arasında ən anlaşılmazı sizsiniz. – Və
təəccübümə rəğmən,
birbaşa mətləbə keçdi: – Mən sizin işdən çıxmanızla bağlı ərizəni
nəzərdə tuturam». Mən zorla macal
tapıb deyə bildim: «Bu – mənim həyatımdır». O etiraz etdi ki, elə
ona görə də bu çıxış yolu deyil.
Məqalə isə onun çox xoşuna gəlib və qocalıq haqqında
düşüncələrim onun oxuduqları arasında ən
yaxşısıdır, bu səbəbdən də məqaləni bütün vətəndaşlıq
hüquqlarından mərhum edilmə qərarı ilə
bitirməyin heç bir mənası yoxdur. «Xoşbəxtlikdən, – direktor dedi,
– Murdar Qar Adamı məqaləni
oxuyanda yazı artıq səhifələnibmiş və məqalə senzora
qəbuledilməz görünüb. Heç kimlə
məsləhətləşmədən məqaləni öz Torkvemada karandaşı ilə
qaralayıb. Səhər bundan xəbər tutanda
hakimiyyət orqanlarına etiraz notası göndərməyi tapşırdım. Bu
mənim borcumdur, ancaq öz aramızda
qalsın, boynuma alım ki, özbaşınalığına görə senzora
minnətdaram. Ancaq notanın diqqətdən kənarda
qalmasına imkan vermək fikrim yoxdur». O, ürəkdən xahiş edir:
gəmini açıq dənizdə tərk etməyin. Və
sözünü təmtəraqla bitirdi: «Biz hələ sizinlə musiqi haqqında çox
danışacağıq».
Direktor sözündə elə qətiyyətli idi ki, aramızdakı ziddiyyətləri
hansısa bir bəhanə ilə
dərinləşdirməkdən qorxdum. Əslində, gəmini tərk etmək üçün elə
bir səbəb yox idi və ancaq vaxt
udmaqdan ötrü bu dəfə də hə deyəcəyim fikri məni dəhşətə
gətirdi. Göz yaşı axıdacaq qədər
biabırcasına kövrəldiyimi gizlətmək üçün özümü ələ almalı oldum.
Və illər keçəndən sonra da,
həmişəki kimi, yenə hərə öz fikrində qaldı.
Şənlikdən daha çox hay-küyü ilə yadda qalan həftəni yola verib,
çapçıların bağışladığı pişiyi
götürmək üçün heyvan yetişdirmə müəssisəsinə getdim.
Heyvanlara, eləcə də, hələ dil açmamış
körpələrə uyğunlaşa bilmirəm. Mənə elə gəlir, onların ürəyi laldır.
Deyə bilmərəm ki, onları sevmirəm,
sadəcə, onlara dözmürəm, çünki onlarla davranmağı
öyrənməmişəm. Kişinin öz iti ilə arvadından daha
yaxşı dil tapması mənə qeyri-təbii görünür. Ona həyatı, hansı
saatlarda yeyib-yeməməyi öyrədir, onunla
danışır, dərd-sərini bölüşür. Ancaq çapçıların bağışladığı heyvanı
götürməmək onların xətrinə dəyərdi.
Üstəlik də, bu pişik parıltılı çəhrayımtıl tükləri, yanar gözləri olan
qəşəng anqora pişiyi idi, elə də
miyoldayırdı, deyirdin, bu saat danışacaq. Onu səbətdə,
şəhadətnaməsi və qatlanan velosiped kimi
istifadə təlimatı ilə birlikdə verdilər.
Hərbi patrul San Nikolas parkına daxil olmaq istəyən adamların
sənədlərini yoxlayırdı. Belə bir şeylə
heç vaxt rastlaşmamışdım, bunun məndə yaratdığı ağır təəssüratı
isə qocalıq əlaməti saydım.
Dostları ilə paylaş: |