85
söz açmışlar. Şair və aşıqlar şairə çoxsaylı şeirlər,
nəzirələr ithaf etmiş, Yaşar Qarayev kimi
görkəmli alim daxil olmaqla şeir-məktublar
yazmış, yaradıcılığını yüksək qiymətləndirmişlər:
“Sən dərin şairsən, dəryalar kimi” (Aşıq Şəmşir).
“Şair yaratmışdı onu Yaradan (Firudin Şimşək)”.
Onu da demək xoşdur ki, Hüseyn Kürdoğlunun
yaradıcılığı əsasında Əpoş Vəliyev “Müasir
Azərbaycan poeziyasında folklor motivləri” adlı
na-mi-zədlik dissertasiyası müdafiə edib və eyni
adla monoqrafiya çap etdirib (Bakı, 2015, 167
səh.).
Şairin həyatı və yaradıcılığı haqqında yazılar
və bir çox şeirləri Türkiyədə çap olunmuşdur.
Bun-dan başqa, mənim çöx böyük həcm-li
“Hüseyn Kürdoğlunun poetik dünyası” adlı
mə-qaləm Tehranda çap olunmuşdur (Bax:
“Xudafərin” dərgisi, Yanvar-fevral 2015, sayı
123, səh. 33-42).
Təəssüf ki, belə bir şairin çoxşaxəli
yaradıcılığı indiyə kimi hərtərəfli tədqiqata
cəlb olunmamışdır. Qədirşünaslıq əlaməti olan
bu təmənnasız əsər həmin boşluğu doldurmaq
86
amacı ilə qələmə alınıb. Əsərdə şairin bir
ədəbiyyatşünas, folklorşünas alim və tərcüməçi
kimi fəaliyyəti də tədqiqata cəlb olunub.
Bununla belə, Hüseyn Kürdoğlu haqqında bir
çox ziyalılarımız, alimlərimiz, yazıçı və
şairlərimiz xatirə yazaraq çap etdirmişlər. Onların
arasında akademik Teymur Bünyadov və həyat
yoldaşı Zivər xanım, Ağa Laçınlı, Şamil Əsgərov,
Əli Qurbanov (Dastançı Əli), Əhməd Həpo,
Zümrüd Şəfiyeva, şairin həyat yoldaşı Fəridə
xanım Alışanova və bir çox başqaları vardır.
Xatirələr Hüseyn Kürdoğlunun bir insan və
şair kimi bir çox keyfiyyətlərini üzə çıxarır və
onun portretinin bütöv və kamil yaranmasına
yardımçı
olur.
Zivər
xanımın
yazdıqları
deyilənlərə
dayaq olur: “Onunla beş il
Universitetdə (ADU-da) bir qrupda oxumuşam.
Yaşar Qarayev, Tofiq Hacıyev kimi Hüseyn də
yaxşı oxuyurdu (Bu qrupda gələcəyin böyük alim,
yazıçı və şairləri: Şamil Salmanov, Firudin
Ağayev, Ağacavad Əlizadə, Arif Sə-fiyev, Həmid
Abbas,
İbrahim Göyçaylı və başqa-la-rı
oxuyurdular).
Gecə-gündüz
universitetin
87
kitab-xa-nasın-dan çıxmırdı. Müdam fikirli
görünərdi. Elə bil bu zəmanənin adamı deyildi,
başqa planetdən gəl-mişdi. Görünür təbiəti ilə
yanaşı, şairliyi də onu bu günə qoymuşdu (Bax:
“Bir şeir bulağıydım”, Bakı, “Sabah”, 2014,
s.177-178).
Akademik Mirzə İbrahimov bu münasibətlə
yaz-mışdır:
“Bütün fikri-xəyalı yaradıcılıqda olan adam
çox şeyi və o cümlədən özünü unudur, ancaq
yaratmaq ehtirası ilə yaşayır, çalışır ki, yaratdığı
insanlar üçün faydalı olsun”.
Xalq yazıçısının bu qiymətli sözləri, sanki:
Mən sözün üstündə can qoymuşam ki,
Şeirim kal görünər, Sözə söz gələr –
deyən Hüseyn Kürdoğlunun boyuna biçilmişdi.
Hüseyn Kürdoğlunun yaradıcılığında Aşıq
Ələs---gərin söz şirinliyi, Səməd Vurğunun
poeziya qüd--rəti duyulur. O, istər klassik, istərsə
də çağdaş poe-zi-yanın bütün janrlarında qələmini
sınamış, uğur qa-zanmışdır.
Şair çəkinmədən özünü Aşıq Ələsgərin varisi
88
adlandırır:
Ələsgər varisi mənəm, ey sənəm,
İstərəm dünyaya söz qala məndən.
və ya:
Burda pərvazlanıb qanad çalmışam,
Dağların hüsnünə heyran qalmışam.
Ələsgər sazından bir tel almışam,
İndi də şairi mənəm dağların – deyir .
Bu misraları oxuyandan sonra Kürdoğlu
yaradıcılığına aşıq sənəti, aşıq poeziyasının güclü
təsirinin haradan qaynaqlandığı aydın olur. Və
şairin gəraylı və aşıq poeziyasının zirvəsi hesab
edilən
təcnislərə
müraciət etməsi təəccüb
doğurmur.
Ümumiyyətlə, Hüseyn Kürdoğlunun əsərlərini
hərtərəfli tədqiq etdikdən sonra bu qənaətə gəldim
ki, şairin yaradıcılığı klassik poeziya, xalq
yaradı-cı-lığı,
aşıq
poeziyası
və
çağdaş
poeziyamızın qovşa-ğında bərqərar olmuşdur. Şair
möhtəşəm cinaslı dördlükləri, cinaslı və cinassız
bayatıları, bayatı janrında yazılmış poemaları,
təcnis, təsnif, gəraylıları, qoşmaları, nəğmələri,
qəzəlləri, rübailəri, ağıları, satirik və yumoristik
89
şeirləri, ithafları və s. ilə çağdaş poeziyamızın
öncüllərindən biri kimi tanınmışdır.
Bir sözlə, Hüseyn Kürdoğlu, yaradıcılığı
şifahi xalq ədəbiyyatı, aşıq yaradıcılığı, klassik
şeir ənənələri zəminində formalaşan, əsasən
milli heca vəznində yazan təkrarsız şair idi.
Əminəm ki, şairin yaradıcılığında əhəmiyyətli yer
tutan janrlara dair tədqiqatımızı diqqətlə izləyən
araşdırıcı və oxucular bunun fərqinə varacaqlar.
Görəcəklər ki, professor Şamil Salmanovun
doğru
olaraq
göstərdiyi
kimi,
Hüseyn
Kürdoğlunun
poeziyası
neoklassik
poeziyamızın yeni, orijinal hadisəsidir.
Monoqrafiyada, eləcə də “Sağalmaz yarası ilk
məhəbbətin”, “Hüseyn Kürdoğlu poeziyası və
unudulmağa
üz
tutan
janrlar”,
“Hüseyn
Kürdoğlunun uşaq şeirləri”, “Şairin əbədi
məhəbbəti” və “Şair, alim, tərcüməçi” bölmələri
də yer almışdır.
Dostları ilə paylaş: |