10
yapılacakken, diğer ülkelerin önemli yönetmenleri ve filmlerine de değinilecektir. Bu
beş ülkenin dışında da sinema üretimi açısından önemli gelişmeler ve yönetmenler
bulunmaktadır. Ama bu çalışmalar, genel olarak, ortak bir seviyeye ulaşamamış ve o
ülkenin kendi ulusal sinema biçimini oluşturmasını ya da Latin Amerika sinemasında
etkili olabilecek bir düzeye gelmesini sağlayamamıştır. Bunun yanı sıra, bireysel ya
da grupsal çalışmalar olarak kalan ve o devletten çok, kişisel sinemacının sinema
biçimi ve görüşünü temsil ederek Latin Amerika sinemasının oluşumunda etkili olan
sinemacılar da bulunmaktadır.
Bu tezde, Latin Amerika sinemasının toplumuyla ilişkisi, toplumsal
değişkenlerin sinemayı nasıl etkilediği ve sinemanın toplumu nasıl yansıttığı tarihsel
bir perspektiften incelenecektir. Yeni binyılla birlikte atılımlar görülen Latin
Amerika sinemasının dünya sinema sektörü içinde nerede konumlandırabileceğini
açıklayabilmek için Latin Amerika sinemasının tarihsel konumunu ve bu konumu
yaratan ekonomik ve politik durumların günümüzde yansımaları olup olmadığını ve
1960’lardan başlayarak alternatif, militan gibi tanımların yapılabileceği ve çeşitli
isimler etrafında karakterize edilen hareketlerin günümüz sinemasını açıklayıcı ve
öncülleyici karakterinin bulunup bulunmadığı incelenmeye çalışılırken, Latin
Amerika sinema tarihi ile günümüz sineması karşılaştırılmaya çalışılacaktır. Üçüncü
Dünya ülkelerinde, ekonomik ve siyasal altyapının sinema sektörü üzerinde
belirleyici etkisi olup olmadığının, Latin Amerika üzerinden araştırılması ve Latin
Amerika sinemasına yön veren temel hareketlerin ve yönetmenlerin tanımlanması da
tezin amaçları arasında yer almaktadır.
11
Tezin birinci bölümünde, Latin Amerika tarihi ve toplumunu oluşturan temel
kavramlar incelenecektir. Latin Amerika tarihi, sömürgecilik, bağımsızlık ve 20.
yüzyıl dönemleri olarak incelenecekken, Latin Amerika’nın sömürgeye dayanan
geçmişi, azgelişmişliği, siyasal ve toplumsal sorunları vurgulanmaya çalışılacak ve
melezlik, kimlik, yoksulluk, kentleşme ve gecekondulaşma gibi Latin Amerika
toplumunu oluşturan kilit kavramlar açıklanacaktır.
kinci bölümde, “üçüncü sinema” hareketleri incelenecektir. 1960 öncesi
Latin Amerika sinemasının özellikleri ve sinema-devlet ilişkisinin tarihsel
gelişiminin açıklanmasının ardından, “üçüncü sinema” teorisi ve bu teorinin içinde
yer alan sinema hareketleri incelenecektir. Bu sinema hareketleri, devrim sonrası
Küba sineması, Brezilya sineması ve Cinema Novo, Arjantin’de “üçüncü sinema”,
Jorge Sanjines ve Ukamau Grubu, Şili Yeni Dalgası ve sürgün sineması başlıkları
altında incelenecektir.
Son bölüm, günümüzde yükselişe geçen yeni Latin Amerika sinemasına
ayrılmıştır. Bu bölümde, yeni sinemanın temel özellikleri, ekonomik, politik yapısı,
yönetmenleri ve tematik kaynakları örnekler etrafında ve geçmişle kıyaslanarak
incelenmeye çalışılacaktır. Kullanılan örneklerin Türkiye’de ticari gösterime çıkmış
ya da festival programlarında yer almış, Avrupa’nın önde gelen festivallerinde ya da
Latin Amerika’nın en önemli sinema festivali görünümündeki Havana Film
Festivali’nden gösterilen filmlerden seçilmesine dikkat edilmiştir.
12
I.
BÖLÜM:
AZGEL ŞM ŞL K, SÖMÜRGEC L K VE D REN ŞLER KITASI:
LAT N AMER KA
Latin Amerika terimi 15. ve 16. yüzyıldan başlayarak, bu bölgelerde
kullanılan dillere atfen kullanılmaya başlanmıştır. Latin Amerika toplumunun
homojen bir yapısı yoktur ve birçok devletten oluşmaktadır. Latin Amerika ulusları,
gelişme süreçlerinde aşağı yukarı aynı aşamaları yaşamış oldukları ölçüde
birbirlerine koşut ama aynı olmayan bir tarihe sahiptirler (Rouquie, 1986: 25). Her
bir ülkenin ve toplumun benzer ama farklı bir tarihi ve toplumsal hayatı olmasına
rağmen, bu ülkelerin yaşadığı ortak bir geçmiş de vardır ve toplumların yaşantısı da
birbirlerine benzerlik göstermektedir. Bu benzerlikler sonucunda, bu ülkeler Latin
Amerika ortak başlığı altında toplanabilir.
Latin Amerika’nın coğrafi sınırları, sadece Güney Amerika kıtası ile sınırlı
değildir. Bu sınırların içerisine Güney Amerika’nın yanı sıra, Orta Amerika,
Karayipler ve Meksika da girmektedir
1
. Latin Amerika’nın sınırları coğrafi olmaktan
çok kültürel açıdan çizilmiştir. Bu sınırların içinde; Güney Amerika’dan Arjantin,
Bolivya, Brezilya, Ekvator, Kolombiya, Paraguay, Peru, Şili, Uruguay ve
Venezüella, Orta Amerika’dan Belize, El Salvador, Guatemala, Honduras, Kosta
Rika, Nikaragua ve Panama, Karayiplerden Dominik Cumhuriyeti, Haiti, Jamayka ve
1
ABD kaynaklı çalışmalarda, ABD sınırının güneyinde kalan bütün ülkeler ve toplumlar, Latin
Amerika olarak nitelenirken, Avrupa kaynaklı çalışmalarda, kültürel ve dilsel tanımlamalar
yapılmaktadır. Resmi dili ngilizce olan Jamayka ve tam bağımsız bir devlet olmayan Porto Riko,
sorunlu devletler olarak gözükmektedir. Bu çalışmada Jamayka, Latin Amerika tanımının içine
alınırken, Porto Riko dahil edilmeyecektir.
Dostları ilə paylaş: |