S. F. Abdirasilov

nsarlar ko‘rgazmalarga, uylarga qo‘yish uchun mo‘ljallangan bo‘ladi.
Haykaltaroshlikning bu turida voqelik o'zining butun borligi bilan
aks etadi. Haykaltaroshlik san’atining bu turi inson ruhiyatidagi nozik
o‘zgarishlar, uning ichki ruhiy kechinmalari, kayfiyatini ochib berish
imkoniyatiga ega. Dastgohli haykaltaroshlikning ko‘rinishlaridan biri
byust boiib, u odam gavdasini aks ettiruvchi dumaloq haykal hamda
o‘zida bir qator obrazlami mujassamlashtirgan haykallar guruhi
(kompozitsiya) tarzida boMadi.
Haykaltaroshlik san’atining yana bir ko‘rinishi terrakota hisob­
lanadi (terrakota-italyancha so‘z bo‘lib «pishirilgan loy» ma’nosini bil­
diradi). Terrakota keng ma’noda loydan yasalib, pechda pishirilgan
haykaltaroshlik asarlaridir.
Haykaltaroshlikda insonning faqat tashqi ko‘rinishi tinch turgan
yoki harakatdagi holatini aks ettirish bilan uning imkoniyati tugamaydi.
Uning ichki kechinmalari, hayajon va g‘amginligi, kelajakka intilishi
tiam o‘z ifodasini topadi. Haykaltaroshlik asarida tevarak-atrofga
boMgan munosabat, qalbidagi iztirob ham ishonarli talqin etilishi
mumkin. Bunda, albatta, eng avvalo haykaltaroshning o‘ta ziyrakligi,
odam gavdasi va mimik o'zgarishlarini to‘g‘ri ifodalashi muhim o‘rinni
egallaydi. To‘g‘ri topilgan harakat, yuzdagi mimik holat - bular uning
ta’sirli boMishiga zamin tayyorlaydi.
Eynulla Aliyev, Abdumo‘min Boymatov, Ulug‘bek Mardiyev,
Ilhom Jabborov kabi haykaltaroshlar shu sohada samarali ijod
qilishmoqda.
Tasviriy san’at janrlari
Portret janri. Insonning ichki ruhiy olami bilan bog‘langan holda
aniq bir obraz yaratilishi portret san’ati deb yuritiladi. Portretda
insonning to‘la gavdasi, yarmi yoki yuz qiyofasining faqat o‘zi ham