Saçmalıklar Çağı
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Buradan bir üst basamağa, şöhret hasretine, sadece şimdide, ara sıra ve birkaç kişi tarafından fark edilme değil, daima evrensel tanınırlığın, hayranlık duyulmanın, kıskanılmanın ve arzulanmanın sıcak parıltısında yaşama arzusuna geçiliyor. Ebedi ışık (sahne ışıkları) hep üstümde olsun, bugünün duasıdır. Bu şöhret talebi öyle ezici boyutlara varmıştır ki (Amerikalı ergenlerin yüzde 31'i ünlü olacaklarına içtenlikle inanmaktadır [47] ) geleneksel ikmal yolları – yeteneğin medyada methedilmesi– artık tamamen yetersiz hale gelmiştir. Haliyle şöhretin yeteneksizlerin erişimine (örneğin reality showlarda yıldız olmak) açılması ve herkese açık kanalların doğması (mesela internetten kendi reklamını yapmak) kaçınılmazlaşmıştır. Bireyin bir üst katındaysa grupsal kimliğin tanınma talebi yatıyor. Bu basamakta dikkat edilme ve kendinde hak görme talepleri ile yakınmalar, güçlü bir grubun hak ettiği tanınırlığın ihlale uğradığına ve karşılık verilmesi gerektiğine karar vermesini içeren ve gittikçe yaygınlaşan saldırganlaşma olgusuna dönüşmektedir. Saldırıya geçmenin güzelliği, zorba tehditlerinin kurbanın protestosu kılığında sunulabilmesinde yatmaktadır. Bu sayede ego erdemin sıcaklığında yatarken id saldırganlıkla coşabilmektedir. Plansız keyfiyet de çekicidir. Herkes herhangi bir şeye saldırmaya karar verebilir ve bu her
daim mevcut potansiyel, zorbalara tatmin sağlayan bir korku ortamı yaratır. Elbette kadınların, eşcinsellerin, siyahların, gençliğin ve cinselliğin özgürleştiği 1970'lerde kimse bu sonuçları öngörmemişti. Özgürleşme coşturucu, mutlak iyiydi. Zulmün boyunduruğu kalkar kalkmaz
herkesin ilerleyeceği, büyüyeceği kaçınılmazdı. Siyasi sağda pek çok kişi şaşalamıştı. Kimileriyse fırsatı görmüştü. Para da özgürleşmeyi talep ediyordu ve arzusuna devlet kontrollerinin kaldırılmasıyla kavuşacaktı. Ruhundaki çingeneyi ifadede nihayet özgür kalan para dalgalanmaya, her koyna girmeye ve sorumsuzlaşmaya başladı. Artık çekici bulduğu herkesle yatağa giriyor ama nadiren gece yatısına kalıyordu. Yatırımcılar artık uzun vadeli kâr payı getirilerini bekleyemiyor, hisselerini kârla satarak çabuk getiri kazanmaya bakıyordu. Böylece hisse fiyatları, şirket başarısında performansın yerini aldı. Ve hisse fiyatları, ilgili firma yeni ve heyecan verici bir şey yapıyor görüntüsüne bürününce artma eğilimi gösterdi. Haliyle finansal çekicilik, dinamik, esnek ve yenilikçi görünmeye bağlandı. Öte yandaysa istikrar demode bir rüküşe dönüştü. Kişinin kendi örgütüne elde hızarla saldırması akıllıca hareket sayıldı. Böylece hükümet ve bakanlıklar, üniversiteler ve BBC gibi hissedarı bulunmayan kurumlarda bile yeniden yapılanma çılgınlığı baş gösterdi. Ama yapılanmanın sayısı sınırlıydı; haliyle bir örgüt veya kurum içinde yeterince uzun kalmış kişiler, umutsuz ve demode diye bir kenara fırlatılan ilk yapının dönüp dolaşıp en yeni yapı diye geri geldiğini gördüler. Şahsen ben, yıllarca çalıştıktan sonra Nietzsche'nin sonsuz döngü kavramında bir şeyler görmeye başladım. Yeni özgürleşen para, özgürleşen kadından bile daha seksiydi. Bu yüzden en belirgin değişim, kendini değiştirmeye tapınma oldu ve bu tapınma geniş kültürel potansiyelin sihrine yönelik bir hurafe olarak yayıldı. Bunun sonuçlarından biri, artık değişimin doğası icabı iyi bir şey olduğuna inanıldığından siyasilerin başarılı kampanyaları sadece ve tamamen "değişim" vaadi üzerine kurmalarına olanak sağlamasıydı. Schopenhauer'in işaret ettiği üzere, insan doğasında her zaman beklenti içinde yaşamak vardır (bir başka id özelliği). Ama kendinde hak görme ve değişime tapma birleşerek çağımızı tümüyle potansiyelin, "yakındır" algısının büyüsüne mahkûm etmiştir. Bunun sonucuysa araçların kendi içlerinde amaçlara dönüşmeleridir. Böylece evrensel araç para, evrensel amaca dönüştü. Ama etkinin pek çok tezahürü var. Örneğin ilişkilerde cinsel çekicilik, kolaylaştırması gereken seksten koptu. Çekicilik gittikçe dokunulmaktan çok artık hayran kalınmak istiyor. Çekicilik artık kesinlikle, aman Tanrı korusun, işe yarama beklentisinde değil. Bu noktada psikolojiye cinsel çekicilik arttıkça cinsel performans tembelleşir teorimi sunuyorum. Hipotezimin değersiz çıkması mümkün ama test edilmesinin eğlenceli olacağı kesin. İşyerlerinde yeniden yapılanma, yenilikçilik, esneklik, yetenek, eğitim ve hareketlilik kendi içlerinde iyi olarak büyük saygı görüyor. Bu durumsa eğitim programlarına (çoğu yerde çalışanlardan, gerekip gerekmediğine bakılmaksızın belli eğitim kotalarını doldurmaları bekleniyor) yönelik saplantıyı ve tasarımcılar, müze küratörleri, grafik sanatçıları ve aşçılar gibi "yetenekli" profesyonellerin yükselişini açıklıyor. Potansiyele tapmak, daima az ileride daha iyisinin bulunduğuna inanan bir açgözlülük türüdür. Ama potansiyelin büyüsü, geleceği, bugünün büyüsünü bozma pahasına etkilemektedir. Bugün olan her şey çoktan dün sayılmakta ve gerçek heyecan hep Bir Sonraki Müthiş Şey'de, bir sonraki sevgilide, işte, projede, tatilde veya yemekte görülmektedir. Bunun bir sonucu, sorunlara yönelik en çekici çözümün
Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|