lorzoyo gotirir, mcşo şahı qorxusundan qamışlığa çokilib gizlonir,
su porilori iso hürküb çayın dorinliklorino çokilirlor.
3. Başqa birisi nocib Kkloqun hörmotini onunla lokoloyir ki,
qara camaatın sado danışıq dilini gotirib öz şcirlorino daxil cdir,
noticosi do bu olur ki, hor cür m olahotdon mohrum olan küylü,
kobud misraların şcriyyoti göyloro uçmur, ayaqlar altında sürünür.
4. Bclo hallarda bozon adama clo golir ki, hiddotlo çoban tüto-
yindo bu mahnını çalan Ronsarın kölgosidir: çalır, bizo rohmi gol-
mir, Filidanı Tuanona çcvirmoyo çalışır, amma bilm ir ki, onun bu
mahnısı qulağımızı dcşir, z.ohlomizi tökür.
5. Yunan l'cokrit vo romalı Vcrgili şcirdo hor cür ifrat hallardan
asanlıqla yaxa qurtara bilirdilor. Elo buna göro do siz homişo - gcco
do, gündüz do onlann osorlorini öyronmolisiniz; unutmaq lazım
dcyildir ki, şairlik qabiliyyotini onlara ilham porisinin özü boxş
ctmişdir.
6. Onlardan öyronsoniz bilərsiniz ki, şcirdo ahosto axıcılığı vo
aydınhğı gözlomoklo, kobudluğa yol vcrmodon, Florant vo onun
tarlalarım, Pomonam vo onun bağlarını, çomonlordo avazı göyloro
ucalan ncyin sodalannı, mohobboti, onun fusunkar vo dadlı ozablannı,
xumarlanan Norgizi, min bir rongo boyanan Dofnonin doyişon ohva-
lını ncco qolomo almaq, ncco toronnüm ctmok gorokdir; bunu öyron-
səniz, onda siz sübul cdorsiniz ki, “ tarlaların, çölün, çomonin vo sıx
m cşolorin loyaqoti yüksok vo alidir” , onları toronnüm cdon Eklo-
qun sado vo tovazökar qüvvosi do buna göro böyük vo qüdrotlidir.
7. Matom libash qomli Elcgiya başını aşağı salaraq, kodorli nozor-
lorini tabuta dikib göz yaşlan tökür. Aşiqlorin gülüşünü vo göz yaş-
larını, m ohobbotin doğurduğu şadlığı vo kodori, qısqanclığm bola-
lannı toronnüm cdib bizo göstorm ok onun vozifasidir. Lakin bilin
vo unutmayın ki, cşq vo mohobboti yalnız cşq atoşino düşmüş,
m ohobbot badosini nuş ctm iş olan şair düzgün tosvir cdo bilor.
8. Qolbi cşq atoşi ilo isinmomiş şairin cşqdon, mohobboldon dom
vurması, ctiraf cdirom, moni çim çişdirir; bclolori şcirdo yalançı göz
yaşları axıdır, mohobbot ozabının qorxusundan danışır, cünunluqdan
söhbot açırlar, halbuki özlori bütün bunların hamısına laqcyddirlor.
9. Boli, bu üzsüz ikiüzlülor vo naqqallar yalnız onu bacarırlar ki,
öz riyakar mohobbotlorinin osarotini, zoncir vo buxovlannı toron-
nüm cdir, göyloro qaldınb ilahiloşdirir vo bu süni, yalançı hisslori
toriflom oklo ağıl vo zokanı tohqir cdirlor.
14
10. Xcyrl Bir zamanlar Amurun Tibulla söylodiyi o osil vo canlı
mohobbot pıçıltıları gülünc dcyildi. Ovidinin noğmolorindo do
Amurun toranolori süni soslonmirdi. Elcgiya qondarma yox, hoqiqi
hisslori toronnüm ctdikdo güclüdür.
11. Odanın yolu iso başqadır, o, şütüyüb yüksokloro, dalğalann
sıldırım zirvolorino ucalır vo orada allahlarla qarşılaşır, mordanolik-
don qüvvot alıb onlarla cosarotlo danışır; qohromanlar üçün Olimpo
yol açır vo qalibloro alqış töhfolori boxş edir.
12. Oda gah Axillcsi cosarotlo çokib İlionun döyüş mcydanına
gotirir, gah da Lüdoviklo birlikdo Esko çayı sahillorindo şohorlor
foth cdir; bozon şırıltı ilo axıb gcdon bir çayın sahilindo, zohmotkcş
arı kimi, çiçoklor arasında gozib dolaşır; bayramları, şonliklori vo
ziyafotlori toronnüm cdir, mchriban İridanı vo axırda toslim olmaz-
dan ovvol docollik cdib busodon qaçan, hiylogorcosino acıqlı görün-
moyo çalışan nazoninlorin molahotli işvolorini tosvir cdir.
13. Atoşin bir dillo yazılan odalarda fikir tor/.i bozən qəribo do
görünər, qoy olsun, bu qəribəliyin özü do sonotin kamilliyinin
mohsuludur.
14. Yaradıcı toxəyyüldən m əhrum olan nöqtobazlardan, hisso
süstlük, ehtirasa quruluq gətiron vasvası qafıyəpərdazlardan uzaq
olun, bclosi şanlı döyüşlori vo igidliklori toronnüm cdondo do hof-
tolorin və illorin cansıxıcı hcsabım aparmaqla məşğul olur; tarixin
osiri olan bu yazıqlar Lill v ə Kurtrc alınmayınca, Dol şəhəri üzorino
qoşun göndormoyo cosarot etm irlər. Sözün qısası, bu qafıyəpərdaz-
lar da M czcreyə kimi quru v e cansıxıcıdırlar. Feb onlardan öz par-
laq ziyasını osirgəmişdir.
15. Yeri gəlm işkon söyləyim ki, şcrin bu məkrli allahı Sonctin
ciddi qanunlarını da clo m əhz şcir quraşdıran qafiyobazlara acığı
tutduğu bir zam anda icad ctmişdir.
16. Fcb buyurm uşdur ki, sonctin ə w o lin d o bir-birilo homqafıyo
olan iki katrcn golmoli, axınnda iso iki tcrsct olmalıdır, fikir bu hor
iki tcrsctdo com lonib tamamlanmalıdır.
17. Apollon da sonct üçün ciddi qaydalar m üoyyon ctmişdir.
Bclo ki, o, vəzni göstormiş, hccalann sayını müoyyonləşdirmiş,
sözlori tokrar ctmoyi qadağan ctmiş, zo if vo solğun şcri pislomişdir.
Qoyduğu bu qaydalarla şcir allahı indi özü do haqlı olaraq fəxr cdir:
çünki gözol vo yığcam bir Sonct bozən yüz misralarla pocmanı
kölgodo qoya bilor.
18. Lakin sonct sahosindo do şairlor uzun illordon bori obos ycro
zohmot çokirlor: sonct çoxalmış, amma şcirdo bir ycnilik yoxdur.
Qombo, M cnar vo Malvil no qodor sonct yazmış, lakin onların az
bir hissosi oxucuları osir cdo bilmişdir. Biz yaxşı bilirik ki, Sersi
bütün ilboyu kolbasaçılara Pcllctycnin sonctlorini çoki hcsabı ilo
kağız ycrino satır. Yüksok vo parlaq sonct indi şairloro ol vcrmir:
onlar gah hoddon ziyado qısa, gah da hoddon ziyado uzun olur.
19. Epiqramda şcir yığcam olur, lakin onun qaydaları asandır:
vcrilon inco vo kosorli fıkir bozon ikico m isra ilo ifado olunur. Söz
güloşdirmok italyan rübabınm m ohsuludur, fransızlar ondan bu
yaxınlarda xobor tutmuşlar.
20. Bu ycni, borbozokli söz oyunu çoxlarım toloyo salmış,
bckarçılıqdan darıxan çox vcyillorin ağlını başından çıxarmışdı.
Hor ycrdo nozakot vo hörm otlo qarşılanan bir cinas oyunu Pamasm
çıxıb lap başında oturmuşdu.
21. O, o w o l madriqalı könüllüco özüno tabc ctmiş, sonradan
toşoxxüslü Sonct onun loruna düşm üşdü; facio hovoslo qapılarım
onun üzüno açmış, Elcgiya momnuniyyotlo onu bağnna basmışdı;
qohromanlar öz monoloqlarını oynaq vo koskin sözlorlo bozoyirdilor.
22. İş o ycro golib çatmışdı ki, cinas vo koskin söz işlotmoyon
aşiqlor göz yaşı töko bilm irdilor; çomonlori dolaşan kodorli çoban,
yanındakı scvgilisini danlayanda da qoşong, hazırcavab sözlor
işlotmoyi unutmurdu.
23. Sözlor çox ontiqo bir ikiüzlülük xostoliyino tutulm uşdular,
ikibaşlı sözlorin zohori danışıq dilimizo do kcçmişdi, mohkomo
hakiminin vo ilahiyyatçıların olindo o, qorxunc bir silaha dönüb
oyrini do, düzü do, sağı da, solu da doğrayıb tökürdü.
24. Nohayot, ağıl yuxudan ayılıb gözlorini açdı vo hor şcyi dork
ctdi: cinasla söz güloşdirmoyin zövqsüz bir bayağılıq olduğunu bilib,
ciddi m övzulardan onu birdofolik qovm ağı om r ctdi vo ona yalnız
Epiqram da ycr ayırıb bclo bir şo n kosdi ki, orada hazırcavablıq vo
koskin sözlor arasında ycno do fıkrin dorinliyi görünmolidir.
25. Bu islahatlar hamının üroyinco idi, lakin no ctmok olar,
sarayda holo do köhno adotlorin torofdarları, zohlotökon tolxoklor,
pis vo m onasız cinasla söz güloşdirm oyin m üdafıoçilori - gülünc vo
axmaq adam lar qalmışlar.
26. Qoy m üdrik şcir porisi bozon öz inco vo gözlənilm oz zarafat-
ları ilo, ycri golondo lap söz oyunu vo noşoli laqqırtısı ilo bizi gül-
dürub oylondirsin, cyib ctmoz; lakin qoy heç bir zaman zövq gözol-
liyi vo incoliyi ona xoyanot clmosin: axı cpiqramdakı iyno vo tikan-
ların mütloq cinaslı olmasına mcyil ctmok sizin noyinizo gorokdir?
27. Hor bir pocmanm öz sifoti, öz cizgilori var, bu cizgilor iso
onların hor birino ayrıca gözollik gotirir: “Balladanı qafıyolorindoki
qoriboliyo göro boyonirik. Rondo ahonginin bositliyi vo sadoliyi ilo
bizi moftun cdir, inco vo somimi mohobbot madriqalı iso toronnüm
ctdiyi hisslorin yüksokliyi ilo qolbimizi olo alır.
28. Dünyada yamanlığı vo şori dcyil, yaxşılığı vo xcyirxahlığı
yaymağa mcyil ctdiyino göro hoqiqotin sa f vo aydın monası sati-
rada oks cdir. Satiram mütokobbir Romaya ilk dofo Lutsili gotir-
mişdir. O öz votondaşlarına hoqiqoti söyloyirdi vo güclülorin qar-
şısında titromodon, lovğa varlılardan naıııuslu yoxsulların intiqa-
mını almağı bacarırdı.
29. Horatsi şon gülüşlo qozobi azaldırdı, odabazlar vo axmaqlar
onun qarşısında titroyir, ağızlarını açıb danışa bilmirdilor, şair onla-
rın hor birini öz adı ilo göstomıokdon qorxmamış, onları obodilik
bodnam etmişdir. Lakin bununla bclo, şcrin qayda-qanunlarm ı da
hcç bir zaman pozmamışdır.
30. Satirik Pcrsi Flakkın şcirlori çotin başa düşülso do, fıkirlori
zongin vo dorindir, hom do o, şcirdo artıq sözlor işlotmir. Yuvcnalın
qılınc qodor koskin satiralarında Hipcrbola qozoblo bütün hüdudları
vum b kcçir, onu cilovlam aq mümkün deyildir. Yuvcnalın şcri
tikanlıdır, qınr-tökür, yandınr; lakin bu yandıncı şcirdo no qodor
hoqiqət, no qodor osil gözollik var!
31. Müstobid Tibcrinin omrindon hiddotlonon şair öz şcirlo-
rindo qoddar Scyanın hcykolini uçum b dağıdır, qorxudan dohşoto
golmiş yaltaqlarm hökmdarın çağırışı ilo dosto-dosto scnata ncco
axışdığını bizo nağıl cdir; M cssalinanı qarmaqçıların ağuşuna
ataraq, rozil oxlaqsızlıq sohnolorini tosvir ctmokdon çokinmir... Elo
buna göro do onun şeri koskin, alovlu vo yandırıcıdır.
32. Bclo ustadlardan dors alan odobli vo çahşqan şagird Rcnyc do
gözol vo koskin satiralar yazmağa girişmişdi. Əlbotto, ogor şair gozib
dolandığı münbit ycrlordo gördüklorinin hamısını yaxşılıq timsalı
kimi vcrmosoydi, odobsiz vo nalayiq sözlərin cingiltisi ilo oxucuların
qulaqlarım tohqir ctmosoydi, bolko onun da şcri m üasir soslonordi.
33. Ədob dairosindon konara çıxıb sorbostliyo yol vcmıok latın
şcrinin şakoridir, bizim dilimizdo o, nifrotlo rodd cdilmişdir. Odobsiz
Dostları ilə paylaş: |