Ġshaq Axundov xatġRƏLƏRĠMDƏ

40 
 
Bazarın ümumi ədəbxanası 
 
Karvansaralar. 
Böyük  Bazar  baĢında  giləklərin  qənnadı  dükanlarının 
arasında (indiki Həzi Aslanov küçəsində) Molla Həsənin ikimərtəbəli karvansarası 
vardı. O zaman bu karvansaralara yüzlərlə zuvandlı gələrdi. Zuvandlılar yer alması 
(kartof)  və  zuvand  alması  gətirirdilər.  Onların  bəziləri  isə  satmağa  mal,  heyvan 
gətirərdi.  Bu  karvansaraların  birinci  mərtəbəsində  olan  tövləyə  yüzdən  artıq  at, 
eĢĢək  və  baĢqa  heyvan  yerləĢirdi,  amma  üst  mərtəbəsindəki  otaqlarda  ancaq 
gələnlər  palza  və  xurcunlarını  qoyub  yan  –  yana  yatardılar.  Zuvandlılar  özləri 
toxuduqları  cod  yun  parçadan  dar  Ģalvarlar  geyirdilər.  Dini  məqsədlə  əlaqədar 
baĢlarına ĢiĢ papaq qoyar, ayaqlarına xam göndən çarıq geyərdilər. Çox vaxt özləri 
xurcunda  gətirdikləri  ziren  çörəyi  yeyərdilər.  Hamama,  çayçıya,  pitixanaya  çox 
nadir  hallarda  girərdilər.  O  zaman  Lənkəranda  indiki  kimi  kartof  yeyilməzdi  və 
kartofu  ancaq  Zuvanddan  gətirərdilər.  Karvansaranın  qapısı  yanında  mistanlıların 
nalbəndxanası vardı. 
Bundan  baĢqa,  Böyük  Bazarda  daha  dörd  karvansara  vardı.  Azərbaycanın 
hər  yerində  olduğu  kimi,  bu  karvansaralar  da  onları  tikdirən  Ģəxslərin  adları  ilə 
adlanırdı:  ġeyx  Ġbad  karvansarası,  MəĢədi  Hacı  Əli  karvansarası,  Haxı  Məcid 
karvansarası və Səmədzadə Kəlbə Səməd karvansarası. 
Məscidlər. 
Birincisi  hazırda  Böyük  bazardadır  ki,  XIX  əsrdə  tikilən 
məsciddir.  Ətrafında  dörd  təkyə  var  idi.  Onlardan  üçü  sökülüb,  biri  isə  məscidlə 
təmir edilib. Ġndi Ģəkil qaleriyasıdır.  
Ġkincisi  Kiçik  bazar  məscididir  ki,  bu  XX  əsrin  əvvəllərində  1904-cü  ildə 
camaat tərəfindən tikilib, indi asari - ətiqə kimi mühafizə olunur. 
Üçüncüsü,  Lənkəran  kəndlərində  ən  qədim  məscidlər  də  vardır  ki,  hamısı 
bir abidə kimi dövlət tərəfindən qorunur. 
Deyilənlərə  görə,  ən  qədimi  Sutəmurdov  məscididir  ki,  bunun  özülünü 
Qacarlar dövründə palçıqdan qoymuĢlar. 
Kilsələr. 
Alman  kilsəsi  –  (Firdovsi  küçəsində).  Yəhudi  sinaqoqu  Xasiyev 
küçəsində. 
Rus kilsəsi Mirəhməd xanın bağında idi. KeĢiĢin evləri də burada idi. 
QumbaĢı körpüsü və Monax evi yanında da kilsə vardı. Onu da sökdülər. 
Hamamlar. 
 
 
Böyük Bazarda: Hacı Mirzəli hamamı (Zeynalovlar) – iĢləyir. 
Hacı Ağabala hamamı (Babayevlər) – iĢləyir. 
Hacı Ağabala hamamı (Fətəliyevlər) – sökülüb. 
Hacı Qurban hamamı (Qurbanovlar) – iĢləyir. 
Əsgərxan hamamı (TalıĢinski) – sökülüb 
Kiçik Bazarda:   MəĢədi Abbas hamamı – iĢləyir. 
 Hacı Qurban hamamı – sökülüb. 

---

41 
 
Usta Qafar hamamı – sökülüb. 
MəĢədi Səlim hamamı – keçmiĢdə burada ancaq qızlar                 
çimərmiĢ, indi isə ancaq sahibi istifadə edir. 
 
 
 
Ġnqilabdan qabaq tikilmiĢ binalar

 
 
Həzi  Aslanov  küçəsi  №  3-də  Hacı  Əmənullanın  ikimərtəbəli  evi,  1911-ci 
ildə tikilib. 
№ 11-də TalıĢinski Ağaxanın (Taci xanım) evi, 1919-cu ildə tikilib. 
№ 13-də Hacı Cabbarın evi, 1910-cu ildə tikilib. 
№ 38-də Quliyeva Murtuzanın (Qızıllı yeznə) evi, 1908-ci ildə tikilib. 
Otriyadnev küçəsi,  №  27 və  37-də  Jijin Lazer Nikonoviçin evləri,  1912-ci 
ildə tikilib. 
№  44  –də  TalıĢxanov  Həmid  bəyin  (Davudxanın  atası)  evi,  1910  –cu  ildə 
tikilib. 
№ 62-də Əhəd Abdulla oğlunun evi, 1914-cü ildə tikilib. 
ġ. Axundov küç.: № 49-da Hacı Əbilin evi, 1908-ci ildə tikilib.  
1870-1875-ci illərdə tikilən kazarma. 
Dimitrov  küçəsi  №  12-də  Səmədzadə  Kəlbə  Səmədin  evi,  1896-cı  ildə 
tikilib. 
№ 39-da Nəsibbəyov Hacı Ġbrahimin evi, 1906-ci ildə tikilib. 
Dalan  5,  ev  №  2,  Axundov  Səbi  M.  Ġ.  Qasir  oğlunun  evi,  1905-ci  ildə 
tikilib. 
Pioner  küçəsi,  №  10-da  Qəmbərov  MəĢədi  Hüseynin  evi,  1900-cü  ildə 
tikilib. 
№ 3-də Axundov MəĢədi Həmidin evi, 1901-ci ildə tikilib. 
№ 6-da TalıĢinski Mirbağırın evi, 1900-cü ildə tikilib. 
№ 2-də və Otryadnev küç. № 63-də Əlibəyov Ġsabəyin (təbib) ikimərtəbəli 
daĢ evi,1908-ci ildə tikilib.  
Lenin  küçəsində  (çar  dövründə  Vorontsov  –  DaĢkov  küç.)  №  43-də 
Axundov MəĢədi Əlinin ikimərtəbəli evi. 1892-ci ildə tikilib. 
№ 37-də Qasımov Perti Ağabala oğlunun evi, 1892-ci ildə tikilib. 
№ 35-də TalıĢinski Miribəyin evi, 1903-cü ildə tikilib. 
№ 46-da TalıĢinski Əsəd bəyin evi, 1898-ci ildə tikilib.  
№ 29-da Zülfüqar Ġsabəyin evi, 1901-ci ildə tikilib. 
№ 38-də Axundov Bağırın (Cin Bağırın) evi, 1893-cü ildə tikilib. 
                                                           

 
Qeyd: ġəkli verilmiĢ qədim binalar bu siyahıya daxil edilməmiĢdir. 

---

42 
 
№  45  və  №  18  ―Taxta  evlər‖  Karapkov  Vasili  Ġvanoviçin  evləri,  1888-ci 
ildə tikilib. 
№ 24-də ―Taxta ev‖ Karapkov Pyotr Filipoviçin evi, 1882-ci ildə tikilib. 
№ 2-də Hacı Ağabala Babayevin hamamı, 1848-ci ildə tikilib. 
Maksim  Qorki  küçəsi,  №  30-da  faytonçu  Əsəd  Ġbad  oğlunun  evi,  1897-ci 
ildə tikilib. 
Baloğlan Abbasov küçəsi, № 30-da TalıĢinski Mir Əzizbəyovun evi, 1911-
ci ildə tikilib. 
ġah Abbasın dövründə tikilən türmə. 
Qaqarin küçəsində № 52-də TalıĢinski Fəttah bəyin evi, 1895-ci ildə tikilib. 
№ 28-də Mirzə Ələkbərin (Əzim Axundovun) evi. 
Nizami  küçəsində  №  9-da  Məmmədağa  Hacı  Səfərəli  oğlu  Abdullayevin 
evi, 1895-ci ildə tikilib. 
№ 7-də Hacı Nəcəfqulu Əbdüləziz oğlunun evi, 1902-ci ildə tikilib. 
№ 15-də Hacı Ġbad Ələkbər oğlu Ələkbərovun evi, 1912-ci ildə tikilib. 
Əzizbəyov  küçəsində  №  6-da  Hacı  Həbibin  (ġorsatan)  evi,  1902-ci  ildə 
tikilib.  Nəvəsi  Həbib  Abdulla  oğlu  Həbibov  Moskvada  professordur,  beyin 
xərçənginin cərrahıdır. 
N.  Nərimanov  küçəsində  №  33-də  Məmmədov  (Papaqçı)  Səttar  Musa 
oğlunun evi, 1909-cu ildə tikilib. 
Klara  Setkin  küçəsində  №  30-da  Əhədov  Həsənin  (oğlu  həkim  Əhədov 
Cəbrayıl) evi, 1913-cü ildə tikilib. 
№ 2-də ev (çar dövründə KeĢiĢlər evi), 1895-ci ildə tikilib. 
№ 37-də Hacıbaba Hacı Ələkbər oğlu Ələkbərovun evi, 1914-cü ildə tikilib. 
Kurpskaya küçəsində № 42-də Hacı Mirnağının evi, 1903-cü ildə tikilib. 
№ 2-də Əyyub Bağırovun evi, 1905-ci ildə tikilib. 
№ 26-da Ələkbər Zeynalovun evi, 1908-ci ildə tikilib. 
Kirov küçəsi, № 53. 1920-1928-ci ilədək Ġran konsulunun binası idi, 1902-
ci ildə tikilib. 
Kirov küçəsində № 92-də Kəlbə Əhmədov və MəĢədi Əlinin evidir. 1909-
cu ildə tikilib (keçəllər xəstəxanası). 
№ 9-da təbib Mahmud Cavadovun evi (Sona xanım) 1912-ci ildə tikilib. 
Ordubadi  küçəsində  №  38-də  Hacı  Ağabala  Babayevin  evi,  1894-cü  ildə 
tikilib. 
Kommunist  küçəsində  №  1-də  Hacı  Ağabala  Babayevin  1860-cı  ildə 
tikdirdiyi ―Qələnfur‖ adlı mehmanxanası. Sovet dövründə Partiya məktəbi idi. 
№ 5-də PriĢibli dəyirmançı Qulunun evi, 1890-cı ildə tikilib. 
Lənkəran mayakı, 1868-ci ildə tikilib. 
№  17-də  MəĢədi  Mirzəli  Hacı  Tağı  oğlunun  evləridir.  1912-ci  və  1915-ci 
ildə tikilib. 
№ 53-də Hacı Hacıağa Ələkbər oğlu Ələkbərovun evi, 1861-ci ildə tikilib. 

---