soyqırımı siyasətinin ayrı-ayrı mərhələlərini təşkil etmişdir. Bu
hadisələrin yalnız birinə - 1918-ci il mart qırğınına siyasi qiy
mət vermək cəhdi göstərilmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhu
riyyətinin varisi kimi Azərbaycan Respublikası bu gün onun
axıra qədər həyata keçirə bilmədiyi qərarların məntiqi davamı
olaraq soyqırımı hadisələrinə siyasi qiymət vermək borcunu
tarixin hökmü kimi qəbul edir.
Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş bütün soyqırımı faciə
lərini qeyd etmək məqsədi ilə qərara alıram:
1. 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü elan edilsin.
2. Azərbaycan Respublikasının M illi Məclisinə tövsiyə
olunsun ki, azərbaycanlıların soyqırımı ilə bağlı hadisələ
rə həsr olunmuş xüsusi sessiyanın keçirilməsi məsələsinə
baxsın.
Heydər ƏLİYEV
,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 26
mart 1998-ci il
14
O N SOZ Ə VƏ Zİ
GORUS - 2010:
ABSURD TEATRI MÖVSÜMÜ
Ramiz MEHDİYEV,
Azərbaycan M illi Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü
Biz 2010-cu il oktyabrın 16-da erməni absurd tea
trının səhnəsində növbəti tamaşanın şahidi olduq. Bu
dəfə tamaşa Yerevandakı teatr səhnəsində deyil, Go-
rus şəhərində göstərilirdi. Tamaşanın baş qəhrəmanı
hansısa sıravi artist deyil, Ermənistan prezidenti Serj
Sarkisyanın özü idi - bəli, 1992-ci ilin fevralında Xo
calı soyqırımının, Dağlıq Qarabağın və ona bitişik
ərazilərin azərbaycanlı əhalisinə qarşı etnik təmizlə
mələrin əsas təşkilatçılarından biri olmuş Serj Sarkis
yan. Bu dəfə özünü akademik kimi göstərməyə çalı
şan prezident teatr səhnəsindən bütün elm aləmini
tarix elmində «yeni kəşflərdə heyrətləndirməyi qərara
almışdı. Erməni diasporunu təmsil edən jurnalistlər
qarşısında Sarkisyanın çıxışının «şedevrləri»ndən biri
ondan ibarət idi ki, guya, «tərkibində bircə nəfər də
erməni olmayan genetik və linqvist alimlərin «hansısa
böyük bir qrupu» uzun müddət mürəkkəb bir tədqiqat
aparmışdır.
«Son nəticələrə görə, erməni dilinin ən azı səkkiz min illik
tarixi vardır. Bu o deməkdir ki, biz bir millət kimi ən azı səkkiz
min ildir mövcuduq». Etiraf etmək lazımdır ki, Lisenko geneti-
---------
15
---------
kam təqib etməyə başladığı dövrdən bu yana dünya elmində
genetikanın bu və ya digər dilin yaşını müəyyən etmək qabi
liyyəti kimi sensasiyalı bir kəşf eşidilməmişdir. Bu başabəla
alim nə qədər canfəşanlıq etsə də, bu «yeni pyes»ə ciddilik
əlaməti verməyə və bu məzhəkənin kobudluğunu gizlətməyə
nail ola bilməmişdir. Lakin prezidentliyinin legitimliyi hətta
erməni cəmiyyətinin özü tərəfindən də şübhə altına alınan
Serj Sarkisyan coşaraq Gorus teatrının səhnəsindən erməni cə
miyyətinin layiq olduğu siyasi liderin obrazından daha çox
özünün şəxsi daxili mədəniyyətinin və savadının səviyyəsini
əks etdirən bir sıra kəskin bəyanatlar verməyi də özünə rəva
bilmişdir.
Əsrlər boyu Azərbaycan xalqı ilə yanaşı yaşamış və taleyinə
bundan sonra da onunla qonşuluq etmək yazılmış erməni xal
qı, heç şübhəsiz, əyalət sakini səviyyəsində mənasız çıxışlar
etməklə təkcə özünü deyil, abırlı vətəndaşların bədbəxtliyin
dən, təmsil etdiyi cəmiyyəti də gülünc vəziyyətə salmayan
daha yaxşı rəhbərə layiqdir.
Serj Sarkisyan erməni diasporunu təmsil edən jurnalistləri
Ermənistana dəvət edib bu şansdan yararlanmaq, onları regi
onda baş verən hadisələri obyektiv və qərəzsiz işıqlandırmağa
çağırmaq əvəzinə görüşə öz dar təfəkkürünə uyğun yanaşaraq
«prezident» tapşırığını vermişdir: tarixi faktları tanınmaz dərə
cədə təhrif etmək, tarixi onun dediyi tərzdə yenidən yazmaq,
elmi mənbələrə əhəmiyyət verməmək, onların əvəzinə isə
Sarkisyanın təklif etdiyi mif və uydurmalara əsaslanmaq. Sağ
lam akademik mühitdə dövlət rəhbəri, adətən, elmi-tədqiqat
prosesinə müdaxilə etmir, alimlərin aktual problemləri öyrən
mələrinə və əldə olunmuş nəticələrin sonradan dərc edilməsi
nə və geniş müzakirəsinə şərait yaradır. Bu nəticələr peşəkar,
hərtərəfli, qərəzsiz - bu məqam da az əhəmiyyət kəsb et
m ir-m ö vcu d mənbələr bazasının bütün kompleksinin tənqidi
təhlili əsasında, bəzi mənbələri fərqləndirmədən, digərlərinə
16
məhəl qoymadan aparılmış təhlil əsasında alınmalıdır. Ermə
nistanda isə rəhbərlər, deyəsən, tədqiqat işinin mədəniyyətinə
və bu məsələyə bütün dünyada qəbul edilmiş elmi yanaşma
ilə tanış deyillər. Burada ölkəyə gəlmiş qonaqlara - onların
arasında bəlkə də öz işinin həqiqi peşəkarları da vardı - elmi
mühitdə gülməli, dövlət başçısının dilindən eşidildikdə isə,
ümumiyyətlə, biabırçı səslənən tamamilə başqa metodlardan
istifadə etmək məsləhət görülür.
Ermənistan dövlətinin başçısı həmin tədbirə toplaşmış au
ditoriyadan daha çox ətraf aləmə ünvanlanmış mesaj göndə
rərək əsla utanıb çəkinmədən oradakı adamlara bildirmişdir
ki, həmin tədqiqatın yekunları, ümumiyyətlə, hazırdır və indi
alimlərin bütün işi həqiqət axtarışına deyil (həqiqət artıq tapıl
mışdır!), yalnız onun və komandasının əvvəlcədən hazırladığı
təbliğat şüarlarını təsdiq etməyə yönəldilməlidir, hətta çox
saylı faktlar və sənədlər həmin şüarlara zidd olsa belə. Elmin
siyasi məqsədlərə (bəzən də, ümumiyyətlə, miflərə) tabe edil
məsi normal hal sayılan ölkədə dövlət başçısının dilindən bu
günlərdə Gorusda səslənənlərə bənzər bəyanatların verilməsi
mümkündür.
Yetmiş il bundan əvvəl alman alimləri və Üçüncü Reyxin
liderləri ari irqin müstəsnalığı barədə buna oxşar «qiymətli
direktivlər» vermişdilər. Bir millətin başqalarından üstünlüyü,
birinin qədim və təmizqanlı, digərlərinin gəlmə və qarışıq ol
ması barədə söhbətlərin nə ilə nəticələnməsi hamıya yaxşı
məlumdur. Təəssüf ki, öz xalqını təxminən eyni fəlakətli is
tiqamətə sürükləyən bugünkü Ermənistanın rəhbərləri yaxın
tarixdən ibrət dərsi almamışlar.
Ermənistan-Azərbaypa^b—
—Qarabağ münaqişəsinin
dinc yolla tənzimlənməsi.Iwəciä'iaähısıaJaE nrosesinin davam
etdiyi və bu münaqişər
il Helsinki Yekun Aktır
Madrid prinsiplərini q.
in tÄ^sHftäirfeÄn Ernənistanın 1975-ci
ır№Wüdd&äiläW‘0iaKfesaslanan yenilənmiş
bul etfiYÖŞiffHıamın n səbirlə gözlədiyi