12
ulusların ve toplulukların birbirlerine daha çok yaklaşmasına olanak veren modern
çağa özgü bir olaydır.
8
Bir diğer tanımda ise turizm, “devamlı olarak ikamet edilen yer dışına tüketici
olarak tatil, dinlenme, eğlence, kültür v.b. ihtiyaçların giderilmesi amacıyla yapılan
seyahat ve geçici konaklama hareketleri”
9
olarak açıklanmaktadır.
Bu bağlamda, turizmin kapsamlı bir tanımını yapacak olursak, turizmin;
gezmek, görmek, dinlenmek, değişik kültürleri ve mekânları tanımak için yapılan
seyahat ve konaklamalar olduğunu söyleyebiliriz.
Turizm kavramı hakkında yapılan muhtelif tanımlar, turizmin çeşitleriyle
doğrudan ilgilidir. Modern dönem öncesinde turizm, yalnızca ekonomi temelli
tanımlanırken, modern dönem sonrasında turizmin hâkim olduğu geniş saha göz
önünde bulundurularak, bu alanlara göre farklı tanımları yapılmıştır. Örneğin
ziyaretçilerin yerli veya yabancı olmasına göre iç ve dış turizm; katılıma göre
bireysel ve kitlesel turizm; ilgi alanlarına göre ise kültür, inanç, sağlık, spor, deniz
turizmi gibi birçok turizm çeşidi bulunmaktadır.
Günümüzde giderek artan turizm pazarından pay almak isteyen devletler, sahip
oldukları toprakların ilgi çekici yönlerini öne çıkarmaya çalışmaktadırlar. Bu da
turizm çeşitlerinin artmasını sağlamaktadır. Son yıllara kadar, turizm denince akla
gelen deniz turizminin yanı sıra, günümüzde artık alternatif turizm olarak nitelenen
turizm türleri de ortaya çıkmıştır. Alternatif turizm türlerine; yayla turizmi, kayak
8
Eralp, Genel Turizm, 31.
9
Ahmet Gürbüz, “Turizmin Sosyal Çevreye Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, 2002, Teknoloji Dergisi,
Yıl:5, S. 1-2, s. 50.
13
turizmi, mağara turizmi, inanç turizmi, kültür turizmi, tarih turizmi, sağlık turizmi,
akarsu turizmi, dağ turizmi ve av turizmi örnek olarak verilebilir. İsimlerinden de
anlaşılacağı üzere bu turizm türlerinin tamamı doğal, coğrâfî, tarihî ve kültürel
değerler üzerine bina edilmiş turizm türleridir.
10
Turizm bir başka yönüyle, turistlerin katılım türlerine ve turizm politikasına
göre de çeşitli sınıflara ayrılmaktadır. Bu açıdan, genel olarak turizm iki ana başlık
altında toplanabilir: kitle turizmi ve sürdürülebilir/eko turizm.
Turizmi ilgi alanlarına göre sınıflamaya tâbî tutarsak deniz-güneş-kum turizmi,
kültür turizmi, sağlık turizmi, inanç turizmi gibi turizm çeşitlerinden söz edebiliriz.
İlgi alanlarına göre turizm çeşitleri, gün geçtikçe artmasına rağmen, çalışmamızda
bunlardan, en genel olanlarına yer vereceğiz. Bu bağlamda, deniz turizmi, kültür
turizmi, inanç turizmi, sağlık turizmi başta olmak üzere eko turizm/doğa turizmi
(kamp turizmi, safari turizmi, av turizmi, kayak turizmi, golf turizmi, yat turizmi,
mağara turizmi, akarsu turizmi, dağ turizmi, sualtı turizmi, yayla turizmi)
11
, seks
turizmi
12
gibi turizm çeşitleri de günümüzde kitleler tarafından rağbet görmekte ve
pek çok araştırmaya konu olmaktadır.
1.1.1.1.
Kitle Turizmi (Mass Tourism)
Kitle turizmi, önceden organize edilmiş her şey dâhil (seyahat, konaklama ve
diğer hizmetler) götürü fiyatı belli, grup halinde belirli yerlere seyahat organizatörü
10
Kalağan, Yıldız, “Alternatif Turizm Kavramı ve Çevresel Etkileri”, 44.
11
Abdullah Tanrısevdi, Şenol Çavuş, “Özel İlgi Turizmi Kapsamında Kuşadası”, Anatolia Turizm
Araştırmaları Dergisi, Ankara 2003, C.14, S.1, s. 9-22.
12
Özkan Tütüncü, “Seks Turizmi: Bangkok Üzerine Bir Gözlem”, Anatolia Turizm Araştırmaları
Dergisi, Ankara 2008, C.19, S.2, s. 203-206.
14
firmalarca düzenlenen turizm türü olarak tanımlanmaktadır.
13
Kitle turizmi, herhangi
bir turizm politikasına sahip olmayıp yalnızca kâr amacı güden ve turizmi ekonomik
açıdan ele alan turizm türüdür. Turizmin çevreye ve topluma olan etkileriyle
ilgilenmez. Devlet politikaları tarafından düzenlenmediği sürece tur operatörleri
tarafından alabildiğine sömürülmeye açık bir alandır. Kitle turizmi, bir çekirge
sürüsünün bir yere akın etmesi ile tasvir edilebilir. Herhangi bir uygulama,
bilinçlendirme ya da engel olmadığı takdirde sahip olunan doğal ve kültürel
kaynakların tümü tahrip olmaya mahkûmdur. Nitekim son zamanlara kadar
ülkemizde de çoğunlukla kitle turizmi hâkim olmuştur. Bu sebeple turizmin
ülkemizdeki etkilerinin ciddi bir şekilde ele alınıp incelenmesi gerekmektedir.
1.1.1.2.
Eko Turizm/Doğa Turizmi
Eko turizm kavramı günümüzde kitle turizminin sebep olduğu doğal, kültürel
ve toplumsal kirlenmenin önüne geçmek için üretilmiş bir kavram ve bir turizm
türüdür. Doğa ile uyumlu bir şekilde gerçekleştirilen, doğayı tahrip etmekten kaçınan
turizm çeşididir. Bu turizm başlığı içinde pek çok turizm çeşidi sayılabilir. Kamp
turizmi, safari turizmi, av turizmi, mağara turizmi, akarsu turizmi, dağ turizmi, kayak
turizmi, golf turizmi, sualtı turizmi, yayla turizmi, bunlardan bazılarıdır. Parantez
içerisinde belirttiklerimiz bunlardan sadece birkaçıdır. Eko turizm kavramı sosyal
turizm, ikinci turizm, özel ilgi turizmi, alternatif turizm, eğitim turizmi, çevre
turizmi, sürdürülebilir turizm gibi kavramlarla da nitelenmektedir.
14
13
Ozan Bahar, “Kitle Turizminin Çevre Üzerindeki Olası Etkileri: Bodrum Örneği”, Anatolia Turizm
Araştırmaları Dergisi, Ankara 2003, C. 14, S. 2, s.151
14
Tanrısevdi, Çavuş, “Özel İlgi Turizmi Kapsamında Kuşadası”, 10.
Dostları ilə paylaş: |