Tarbiyaviy ishlar

“KcHchaga chiqdim''’ she’ri
Yalqov bola sinfga kirib bolalarga:
Bolalar, men sizlarni zo “r joyga olib boraman.
Bolalar:
Qayoqqa?
Yalqov bola:
Yuring men bilan.
Bolalar 
uning ketidan 
ergashadilar. Yalqov bola ularni 
“Ikkichilar makoniga” boshlab boradi. U yerda eshik bo4adi, shu 
eshikdan kiradilar. Bu yerda kitoblar yirtilgan, o kyinchoqlar singan, 
hammayoq besaramjon boiadi. Bir qizcha singan qo'g'irchoqni kalit 
bilan bm*ab turg‘izib qobyadi.
“Qo^g'irchoq” ashulasiga Qo'g'irehoq raqsini bir qiz ijro etadi.
Qo
‘
g'irchoq:
Bu yerga qanday qilib kelib qoldingiz?
274

---

Bolalcir:
Bizni Yalqov olib keldi.
Qo'g'irchoq:
Axir bu yer ikkichilar, dangasalar makoni-ku. 
Bu yerda hamma o ‘yinchoqlar sinib yotibdi. Bu yerdan darhol 
ketishingiz kerak. Ana eshik - bu “Bilimlar koni”ga boradigan 
eshik.
Q o 'g ‘irchoq eshikni 
ochib ko‘rmoqchi boiadi. Lekin 
eshikda katta qulf osilgan bo'ladi.
Qo'g'ichoq:
Kalitchini chaqirish kerak.
Bolalar:
Kalitchi, - deb chaqiradilar.
Kalitchi:
Iye-e, ochilmayapti-ku, nima bo‘ldi, qani eshiklar 
javob bering 
(Qulfni ochib ко radi).
Eshik:
Qulflar juda mustahkam “Bilimlar koni'ga kirish uchun 
savollarimizga javob berishingiz kerak.
Kalitchi:
Xoksh, unday bo'lsa, keling aziz o^quvchilar, 
shartlami bajaramiz. Marhamat, qancha savollar bo‘Isa beravering.
Eshiklar:
Soddaroq shartdan boshlaymiz. 
Avvalo ona 
tilimizga oid she’rlar va hikmatlardan aytib bering.
Kalitchi:
0 ‘quvchilar ona tilimizni sevishimizni bir isbotlaylik.
«Ona tilini»
l-o
‘quvchi:
Bugun elga tanilding
So‘zga boy ona tilim 
Sen bilan faxrlanar 
Avlod-u ajdodlarim.
275

---

2-oK
quvchi:
Dong‘i ketgan ona tilimsan,
Mehri daryo ona tilimsan, 
Rishtalarni uzun bog‘lagan 
B ag‘ri keng ona tilimsan.
l-o ‘quvchi:
Opajonim birgina
Ko'zlaritnga nurgina, 
Opajonim o'rgatgan 
O lzbek tili, o ‘z tilim
2
-0*quvchi:
Burro-burro so‘zlayman
Kelajakni o'vlayman, 
Istiqboliin, iqbolim 
O bzbek tilim, o'z tilim.
«Ona tilim» qo'shig'i ijro etiladi.
Ona tilim 
Ona tilim
Joni dilim, 
Bobo tilim,
Sening bilan 
Sevar seni
Biyron tilim. 
Yurtuelim .
Ona tilim 
Senla olay
Koni ilim, 
Chuqur bilim.
Eshiklar:
Endi biz sizlarga topishmoq aytamiz, diqqat bilan 
tinglang.
Bolajonlar, sirdoshlar
Jarangli va jarangsiz 
T ovushlardir tovushlar.
Bolalar:
Undoshlar.
Eshiklar:
Barakalla, bu topishmoqni juda tcz va to 'g wri 
topdingiz. Endi matematika, y a’ni riyozatdan ham bizga she’r va
276

---

topishmoqlar aytib bering-chi.
1-o 'quvchi:
0 ‘ynar uchta qiz bola,
G o‘yo ochilgan lola.
D o‘stlari keldi beshta,
Ayt, ular bo‘ldi ncchta?
Bolcdar:
X ta
2-o ‘quvchi:
B og‘dan terdik nok, olma,
Tingla, eshitmay qolma.
Bcsh savat cdi jami,
Qancha bo'ladi yarmi?
Eshik:
She’r-u topishmoqlami maromiga yetkazib aytib 
berdingiz. Matematik maqollar ham bilasizmi?
1 -o ‘quvchi:
Bir yil tut ekkan kishi
Qirq yil oltin teradi.
2-o 'quvchi
:
Yigit kishiga qirq hunar ham oz.
3-o 'quvchi:
Sanamay sakkiz dema.
4-o ‘quvchi:
Yetti o ‘lchab bir kes.
5-o 'quvchi:
Q ing'ir ishning q iy ig i
Qirq yilda ham chiqadi.
Eshildar:
Bolalar, gerb haqida nimalar bilasiz?
“Mustaqil 
о 
‘zbegim " qo 'shig 'i ostida sahnaga Hum 
о 
qushi
chiqadi.
Bola:
Assalom, ey, chiroyli qush, qanotlari kumush.
277

---

Нито:
Vaalaykum assalom, ey mustaqil yurt bolasi.
Bola:
Isming nima, ey qush, qanotlari kumush?
Humo:
Men baxt qushi - humoman.
Bola:
E-ha, tanidim, sen haqingda ertaklarda o"qiganman. 
0 ‘qib o ‘yga tolganman.
Humo:
Nima uchun o ‘yga tolgansan?
Bola:
Qadimda bir yurt b o lib , uning podshosi zo ‘ravon 
bo ‘lgan ekan. U olamdan o ‘tibdi. Yurt podshosiz qolibdi. О \s ban da 
odamlar kimni podsho qilamiz deb turishganida, yurt osmonida 
humo 
qushi 
paydo 
boMibdi. Donolar kengashib, k‘shu qush 
kimning boshiga qo‘nsa, o ‘sha kishi podsho bo4adi” deyishibdi. 
Osmonda baxt qushi charx uradi. Shu qush kimning boshiga 
qo‘nsa, o ‘sha podsho b o lad i. Buni eshitganlar shoshib qolishibdi. 
Qush eng kam bag‘at, eng saxiy va adolatli, to ^ r is o ^ z va dono 
kishining boshiga qo‘nibdi. Mamlakatda adolat hukmron boiibdi. 
Sen o ‘sha qushsan, Humojon!
Humo:
Yanglishmading ey, mustaqil yurt bolasi. K o‘p 
yurtlar kezdim, Sening Vataning xuddi ertaklardagi mamlakatga 
o ‘xsharkan. Shu bois yurting sari talpinib uchdim.
Boshoqlar:
Humo kushining aytganlari tolg ‘ri, bu yurtning 
odamlari qadoq qo‘lli, bag‘ri cho‘g ‘li. Biz gerbda non-nasiba, qut- 
baraka ramzi bo‘lib o ‘rin olganmiz.
Paxtaoy:
Bizlar Vatanning milliy boyligi, go‘yoki ishoneh 
yorlig‘imiz.
Quyosh
: Bu yurt mening yurtim. Nurlaritnni m o i-k o ‘l
278

---

sochgumdir. Наг tong baxt eshiklarini ochgumdir.
Amu va Sir daiyo:
Yurt - hir tan, bizlar esa, jonmiz , tomirida 
oqqan toza qonmiz.
Ovmoma:
Gerb uzra turibman, men ila osoyishdir osmonimiz.
Zuhroyulduzi:
Mening ishim y o i ko‘rsatmoq, adashmas hech 
karvonimiz.
"Humo qushi" qo 'slug‘ini ijro etadilar.
"O 'zbekiston "she 'ri. Vatan haqida maqoi.
"Vatanim
” 
she ri
1-o ‘quvchi:
Vatan. mening onamsan,
Issiq quchog‘ing,
Olamda yagonasan,
Aziz tuproging.
2-o
‘
quvchi:
Tarixing juda uzoq,
Mashhurjahonsan,
Amir Temur Vatani 
Buy uk Turonsan.
3-o 'quvchi:
Erking B olding, ozod hur,
Baxt quyoshi - istiqlol 
Sochgay slufla, nur.
4-o 'quvchi:
Humo qushi boshingda
Aylaydi parv'oz 
Madhiya yangrar har tong 
Elim jo‘rovoz.
279

---

5-o ‘quvchi:
Kelaj aging buyukdir,
Yashna doimo.
Vatanim, seni bugun 
Taniydi dunyo.
“As bo ‘lamiz, lolacha ” qo ‘shig'i raqsi bilan.
SAVOL- JAVOB
- Tingla so‘zim, dugona,
Ayt kim ikkinchi ona?
- Vatan jonajon!
- Oqmasin deb ko‘z yoshing,
Kimlar silaydi boshing?
- Xalqim mehribon!
- Kim berib bilim, hunar,
Aqlingga aql qo‘shar.
- Maktab jonajon!
- Seng haqingda kim so‘ylar,
Doimo baxting o‘ylar?
- Onam mehribon!
- Quchib mehnatdan zafar,
- Qayga qilamiz safar?
-- Mustaqiilik tomon!
Eshiklar.
Kitoblami sevasizmi?
Bolalar:
Ha.
“Kitob ” she
>
7
.
Sen bilan butnn umrim 
Chambarchasdir kitobim, 
Ardoqlayman doimo,
Eshit shundoq xitobim.
Sen oftobsan, niu ingdan 
Charog‘ondir bu ongim,
280

---

Seni o ‘qib-o‘rganib, 
Nurafshon bo ‘lar tongim.
"Qo ‘zichocj - о ‘yinchoq ” qo ‘shig
7 
ijro etiladi.
Eshiklcir:
Ustozlaringizni hurmat qilasizmi? 
Bolalar:
Ha.
1-o ‘quvchi:
Ustozim, eng avvalo sizga ta’zim,
Bergan bilimlaringiz uchun ta’zim.
Toki tirikdurman unutmam sizni, 
Yoshingiz cho‘lg ‘ansin, yuzlarga kiring.
“Muallimim
” 
she ’ri
K o'z o ‘ngimda 
Ochdi dunyo, 
Muallimim 
YoMlarimda 
S ochdi ziyo. 
Muallimim,
Go‘dak edim, 
Ona kabi 
Parvarishlab
U lg‘aytirdi 
Meni dono 
Muallimim. 
Shogirdmanki, 
Taxt turaman 
Xizmatiga, 
Qilsa agar, 
Bittaimo 
Muallimim.
' 
‘O ‘rganamiz maktabda ” qo ‘shig
7