8
Bu xəstəliyin yeganə əlacı dinə qayıdışdır. Lakin hamının və xüsusəndə alimlərin bildiyi kimi, bu dində
bir çox ixtilaflar baş vermişdir. Bu ixtilaflar da, bəzi təbliğçilərin biruzə verdiyi kimi, yalnız ikinci növ
21
suallarda deyil. xtilaf həmçinin əqidə məsələlərinidə yan keçməmşdir. Misal olaraq əşari və
maturudiyyələrin ixtilaflarına, və onların mötəzilələrlə olan ixtilaflarına fikir verin. Biz hələ başqa
firqələri zikr etmirik. Axı biz onların hamısını müsəlman sayırıq və peyğəmbər in: “
Allah sizləri zəlil
edər və dininizə qayıtmayana qədər o zəlilliyi üstünüzdən götürməz” sözləri onların hər birinə aiddir.
Bəs bizim qayıdacağımız din nədir?! Görəsən bu din hansısa bir firqə və ya partiya anlayışı
çərçivəsindədir? Gəlin dörd məzhəb
22
arasında olan və icma ilə əhli-sünnə
23
məzhəbləri sayılan
məzhəblərin ixtilafları ilə kifayətlənək.
Bu məzhəblərdən birinə üz tutsaq, orada bir neçə, hətta onlarla Sünnəyə müxalif hökmlər taparıq və
onlardan bir neçəsi hətta Qurana da müxalifdir.
Ona görə mən elə hesab edirəm ki, slama və ixlasla slam ölkəsinin qurulmasına dəvət edən kimsələrin
islah edilməyə səy göstərmələri, birinci növbədə özlərinə, sonrada slam ümmətinə, peyğəmbər -in nə
gətirdiyini aydın etdikdən sonra başlamalıdır.
24
Mən əminəm ki, və bu bütün alimlərin icmasıdır, dinin düzgün anlayışına qayıdış, yalnız Quran və
Sünnənin tədbiqi ilə mümkündür. Bundan savayı, məzhəblərin imamları bizləri onları kor-koranə təqib
etməkdən çəkindirmiş, və bu da onların fəzilətlərindəndir, onların fəzilətləri isə bildiyimiz kimi
Allahdandır. Onlar istəmirdilər ki, insanlar Quran və Sünnənin şəriət əsası olduqunu unudaraq, onların
sözlərini əsas götürsünlər.
mamların bir mənaya gəldiyi, yəni: “Səhih hədis (sizə məlum olduqda) mənim məzhəbimdir”
25
sözlərinin hamısını zikr etməyə ehtiyac yoxdur.
mamların bu sözləri, yəni onların rəylərini tərk edib səhih hədisə sarılmağı əmr etmələri, onların
özlərinə, öz ümmətinə və ardıcıllarına nə qədər ixlaslı davranmalarına dair dəlil olaraq kifayətdir.
21
Yəni fikhi məsələlərdə.
22
Məzhəb – yəni slam hüququ məktəbləridir. slam tarixində bu cür məktəblər çox olub, lakin onlardan ən məhşurlar olanı
dörd məzhəbdir: hənifilər, malikilər, şafiilər və hənbəlilər.
23
Şeyxulislam bn Teymiyya əhli-sünnə terminini açıqlayaraq demişdir: “Onlar Allahın Kitabı və Onun peyğəmbərinin
Sünnə
sinə
, hə
mçinin muhacir və
ə
nsarlardan olan birinci nə
sillə
rin müvafiq olduqlarına və
onları ixlasla tə
qib edə
nlə
rin
yoluna qə
ti şə
kildə
tabe olanlardır”
. “Məcmu əl-fataua”, 2/375.
24
Biz tez-tez dəvət ilə məşğul olan müsəlmanların elmsiz olduqunun şahidi oluruq. Biz xatırlatmaq istərdik ki, Allahın yoluna
məntiq və ya əsilsiz xeyr vasitəsi ilə deyil, elm əsasında dəvət edilir! Uca Allah Öz peyğəmbəri (s.a.v)-ə buyurur:
〈
“(Ya Rəsulum!) De: “Bu mənim (təbliğ, dəvət) yolumdur. Mən və mənə tabe olan (möminlər) açıq-aşkar bir
dəlillə (insanları) Allaha çağırırıq”. (Yusif, 108).
25
Şeyx əl-Albani imamların sözlərini zikr etməmişdir, çünki onun muhazirəsində oturanlara bu sözlər məlum idi. Lakin biz bu
imamların bəzi sözlərini zikr edək.
mam Abu Hənifə an-Numan bin Sabit, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Əgər sizə səhih hədis məlum olsa, o mənim
mə
zhə
bimdir”
. ( bn Abidin “əl-Xaşiya”, 1/63). O həmçinin demişdir: “Bir kimsənin, mənim dəlilimi bilməyərək, sözlərimə
arxalanaraq fə
tva vermə
k qadağ
andır”
. (“Rasmul-mufti”, 1/29; “əl-Mizan”, 1/55). O həmçinin demişdir: “Əgər mənim
dediyim Allahın Kitabına müxalif olarsa, mə
nim sözlə
rimi tə
rk edin və
Allahın Kitabına tabe olun”
. Ondan: “Bəs sənin
sözlə
rin peyğə
mbə
r -in hə
disinə
müxalif olsa necə
?” deyə
soruş
duqda, o dedi: “Mə
nim sözlə
rimi tə
rk edib, peyğə
mbə
r -in
hə
disinə
tabe olun”. Ondan yenə
: “Bə
s sə
nin sözlə
rin peyğə
mbə
r
-in sahabilə
rinin sözlə
rinə
müxalif olsa necə
?” O:
“Mə
nim sözlə
rimi tə
rk edib, peyğə
mbə
r -in sahabilə
rinin dediklə
rinə
tabe olun” cavabını verdi”
. (əl-Madhali ilə-Ssunnanil-
kubra”, 203-204 və “Fəthul-məcid”, 241).
mam Malik, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “ Həqiqətən mən bir insanam, hərdən haqqı deyib hərdən səhv edirəm.
Mə
nim dediklə
rim haqda düş
ünün, Quran və
Sünnə
yə
müvafiq olanı qə
bul edib, müxalif olanı isə
tə
rk edin”
. ( bn AbdulBarr
“Cami əl-bəyan əl-ilm”,2/32). O həmçinin demişdir: “Peyğəmbər -dən başqa hər bir insanın sözü qəbul olunduqu kimi, rədd
olunada bilər”.(
Bax “ rşad as-Salik”, 227/1).
mam aş-Şafi, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Bir insana peyğəmbər
-in bir buyuruqu məlum olduqdan sonra, başqa
insanın sözlərinə görə onu tərk etməsinin caiz olmamasında alimlər həmrəydirlər”.
(“ ləm əl-muaqqiin”, 2/361). O həmçinin
buyurmuşdur: “Mənim yazdığımda peyğəmbər
-in Sünnəsinə müxalif olan bir şey tapsanız, mənim sözlərimi tərk edib,
peyğəmbər -in Sünnəsinə sarılın”
. ( “Hilyat al-Auliya”, 9/107).
mam Əhməd ibn Hənbəl, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Nə məni, nə də Maliki, aş-Şafiini, əl-Auzaini, as-Saurini təqib
etməyin, onların bəhrələndiyi yerdən sizdə bəhrələnin”
. ( bn Abi Xatim, Abu Nuaym və bn Asakir, 15/9/2). O həmçinin
demişdir: “Peyğəmbər -in hədisini inkar edən, özünü məhv olmaqa məhkum etmişdir”. ( bn əl-Cauzi, 182).