Tofiq Huseynzade--seir--kitab 1111. indd
Yüklə 21,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hüseyn İsmayılov
Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə 74 təsəvvüf bəstələri – aşiq musiqisinə bəxş etdiyi musiqi bəstələ- ri – «Baş (Şah) divani», «Ayaq divani», «İsmayili», «Sultani», «İbrahimi», «Heydəri», «Şah qalxdi», «Şah İsmayil gəraylisi», «Şah sarayi», «Şahsevəni», «Miskini», «Abdali», «Sənubəri», «Hüseyni», «Dərbəndi», «Göyçə gözəlləməsi», «Göyçə çuxu- ru», «Göyçə döndərməsi», «Göyçə şikəstəsi», «Göyçə gülü», «Atlandirma», «Paşa köçdü», «Misri», «Oxşari», «Yedəkləmə», «Dərvişi» və sair havalari onun Azərbaycan və bütövlükdə Türk musiqi dünyasina, aşiq yaradiciliğina verdiyi misilsiz bəstəkar- liq töhfələri olmaqla aşiq yaradiciliğini, musiqisini zirvələrə qaldirmişdir. Göyçə Türkün mədəniyyət beşiyi olan məkanlardandir. Sözün, sazin ruhunun göyərdiyi, boy göstərdiyi ocaqlardandir. Milli-mənəvi yaddaşimizin qaynaqlarindan biri olaraq zəngin məişəti, maddi və mənəvi abidələri ilə həmişə geniş marağa sə- bəb olmuş və araşdirmalara imkan yaratmişdir. Ozan Cəlil, Ozan Heydər, Ozan İbrahim, Miskin Abdal, Ağ Aşiq, Aşiq Ali, Aşiq Ələsgər, Şişqayali Aydin, Şair Məmmədhüseyn, Mirzə Bəylər, Haci Əliş ağa, Usta Abdulla, Aşiq Məhəmməd, Daşkəndli Aşiq Nəcəf, Ağkilsəli Aşiq Nəcəf, Növrəs İman, Şair Əbdüləzim və onlarla digər ustad sənətkarlar Göyçə mühitini bir mədəniyyət ocaği kimi Azərbaycana, Türk dünyasina tanitmişlar. Tofiq Hü- seynzadə də bu ocağin layiqli və sanballi nümayəndəsi kimi sözlə, sənətlə yaşamiş və ona böyük dəyər vermişdir. Tofiq müəllimin gördüyü işlər, öz ata-babalarindan, el ağ- saqqallarindan, yaddaş adamlarindan, şəcərə ilə daşinanlardan çixiş etməklə Miskin Abdal kimi böyük övliya haqqinda mə- lumatlarimizi xeyli dərəcədə zənginləşdirmişdi. Əlbəttə, tarixi proses, müharibələr, təbii fəlakətlər maddi, mənəvi mədəniyyət abidələrimizin, ədəbiyyat və incəsənət nümunələrimizin itkisinə
Xəyal cığırı – I cı̇ld 75 gətirib çixarmişdi. Bəzən, tariximizin ayri-ayri dövrləri, böyük sənətkarlarimizin yaradiciliği haqqinda əsasli mənbələrə rast gəlməyin çətinliyini yaşayiriq. Məxəzlər, təzkirə və cünglər bizə çox az informasiyalari gətirib çatdirir. Miskin Abdal kimi böyük şəxsiyyətimiz də eyni aqibətlə üzləşmişdir. Məlum olduğu kimi, XVI əsr Azərbaycan xalqinin ictimai, siyasi, mədəni həyatinda mühüm mərhələdir. Bu dövrü M.Füzuli, Ş.İ.Xətai, Qurbani əsri kimi də səciyyələndirənlər vardir. Hətta, Azərbaycan intibahinin yeni mərhələsi olaraq da mənbələrdə özünə yer tapir. Təbiidir, çünki bu əsrin verdiyi töhfələr əvəzsizliklədir. Sonraki yüzillik- lər, daha çox bu əsrin ənənələri üzərində pərvəriş tapir. Məhz XVI əsri zinətləndirənlər içərisində mühüm rol oynayanlardan biri də Miskin Abdal olmuşdur. Xalqimizin, ədəbiyyatimizin, mənəvi düşüncəmizin yaddaşinda Miskin Abdal adi bir milli mənsubluq hadisəsi kimi daşlaşmişdir. Tofiq Hüseynzadə də bu ocağin nümayəndəsi, Miskin Abdalin genetikasi və mənəviyya- tinin, ruhunun daşiyicisi, nəslinin davamçisi, vətənpərvər, təəs- sübkeş Azərbaycan vətəndaşi olaraq həmişə ideallara sədaqət göstərmiş, elmimizin, ədəbiyyatimizin keşiyində mərdliklə dayanmişdir. Miskin Abdalla bağli tarixi fakt, məlumat və rəvayətlər, həm- çinin onun zəngin ədəbi yaradiciliq nümunələri: yaratdiği çoxlu sufi-təsəvvüf məqam və hallarini rəmzləşdirən bəstələri, sonra- ki adi ilə «aşiq-musiqi» havalari, özünün yaratdiği və haqqinda sağliğinda və ya vəfatindan sonra yaradilmiş dastanlar, özünün yazdiği müxtəlif janrda çoxsayli şeirləri – zəngin ədəbi irsinin toplanilib, nəşr edilməsi nə qədər məsuliyyətli və ağir zəhmət tələb edən iş idisə, Tofiq Hüseynzadə bu işi çox böyük həvəs və peşəkarliqla yerinə yetirərək, öz ulu babasi və Azərbaycan tarixi, ədəbiyyati qarşisinda misilsiz xidmətlər göstərmişdir.
Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə 76 Tofiq Hüseynzadənin ulu babasi Miskin Abdalla bağli araş- dirmalari, gərgin zəhməti onun zəngin irsinin toplanilmasi və onunla bağli əsl həqiqətlərin üzə çixmasinda misilsiz rol oy- namişdir. Tofiq Hüseynzadə ilə bağli kitab və jurnallarda nəşr olunmuş aşağidaki fikirləri oxuculara çatdirmaği özümə borc bilirəm:
nin Folklor İnstitutunun sabiq direktoru, filologiya elmləri dok- toru): «Böyük el sənətkari ilə bağli ən böyük həqiqətlərin yeganə qaynaği və ünvani əsrlərdən bəri göyçəlilərin müqəddəs ziyarət- gahi, iman, güman yeri olan Miskin Abdal ocağidir, Göyçənin Sariyaqub kəndində Miskin Abdalin doğulduğu, övladlarinin 1988-ci ilin məlum hadisələrinə qədər yaşayib-yaratdiği doğma ocaqdir. Məhz bu səbəbdəndir ki, Miskin Abdal nəslinin həqiqi varislərindən olan Tofiq Hüseynzadənin öz ulu babasi ilə bağli son illərdə apardiği axtarişlar diqqəti daha çox cəlb etməkdədir. O, Sariyaqub kəndinin dünya yorub, yola salmiş nurani, pirani ağsaqqal və ağbirçəklərinin dillərindən düşməyən əfsanələri, rə- vayətləri, şeir və dastanlari, «Ocağa» sahiblik edən qohum-əqrə- balarinin Miskin Abdalla bağli zaman-zaman, nəsillərdən-nəsil- lərə ötürdükləri ölməz həqiqətləri böyük məhəbbətlə toplayib, bir araya gətirmiş, bir çox qaranliq mətləblərin obyektiv elmi şərhinə gözəl imkanlar yaratmişdir. Sənətkarla bağli söylənilən fikirlərin, mübahisəli məqamlarin dürüstləşdirilməsində onun apardiği axtarişlarin mühüm əhəmiyyəti vardir». (Azərbaycan
Yüklə 21,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|