Toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Nazorat savollari:

1.Mafkuraning falsafiy talqini qanday?

2. Milliy ideologiyaning mazmun-mohiyati.

3.G‘oyalarning turlari qanday?

4.Turli xil g‘oya va mafkuralarning tarixiy va nazariy asoslari.

5.Mafkuraning asosiy maqsadlari.

6.Davlatlar va millatlarning yuksalishi yoki tanazzulga uchrashida mafku-raning ahamiyati qanday?

7.Mafkurasiz millat va g‘oyasiz inson bo‘lishi mumkinmi?

Foydalanilgan adabiyotlar

1.2.Karimov I.A. “YUksak ma’naviyat - engilmas kuch”. - T.: Ma’naviyat. 2008.

3.Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka taxdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.6. T.: «O‘zbekiston», 1997. 125-135, 149-162-betlar.

4..Karimov I.A. Jamiyat mafkurasi xalqni-xalq, millatni-millat qilishga xizmat etsin. T.7. T.: «O‘zbekiston», 1999. 84-102-betlar.

5.Karimov I.A. «Milliy g‘oya: asosiy tushuncha va tamoyillar: asosiy tushuncha va tamoyillar» risolasiga so‘z boshi. T.9. T.: «O‘zbekiston», 2001. 220-224-betlar.

7.Milliy istiqlol g‘oyasini xalqimiz ongiga singdirish omillari va vositalari. -T.: 2002.

8..O‘zbekistonda davlat qurilishi sohasidagi islohotlar va huquqiy siyosat: rivojlanish bosqichlari, erishilgan natijalar va istiqbollar. - T.:“Akademiya”, 2010.
3-Mavzu. G‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlari
Mavzuning maqsadi: O‘quv fani haqida umumiy tasavvurni shakllantirish, g‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlarini talabalar ongiga singdirishdan iborat

Talaba bilishi lozim:

1. XXI asrda g‘oyaviy-mafkuraviy munosabatlar

2. G‘oyaviy tahdid va ularning ko‘rinishlari

3. Mafkuraviy yakkahokimlik va uning oqibatlari

Motivatsiya: Hozirgi kunda mafkuraiy jarayonlar murakkablashishini tushunib etish.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: ma’naviyat asoslari, pedagogika , psixologiya kabi fanlar bilan bog‘liq.
O‘quv topshiriq:

“T – sxema”

1. O‘zbekiston mustaqilligiga xavf solayotgan ichki va tashqi taxdidlarni belgilang.

Aqidaparastlik, poraxo‘rlik, korrupsiya, diniy ekstremizm, maxalliychilik, millatchilik, islom xalifaligi, sobiq ittifoqqa birlashtirish g‘oyasi,yonidagilarni mensimaslik, merkantilizm, xiyonat, ma’naviy emigratsiya, tarixni soxtalashtirish, mintaqaviy mojarolar, xalqni tabaqalashtirish, etnik va millatlararo ziddiyatlar, befarqlik, loqaydlik, o‘zligini anglamaslik.

Ichki	Tashqi

2. G‘oyaviy bo‘shliqqa olib keluvchi sabablarni ko‘rsating.

Boshqa mafkuralarni tan olmaslik, yakka xokimlik, fanatizm, kommunis-tik mafkura, shariat yo‘li, milliylik, diniy dunyoqarash, ilmiy dunyoqarash, milliy tarix, o‘tmishni tan olmaslik, islom davlati, diniy meros, jamiyatga sig‘ishmaslik, nigilizm, befarqlik, g‘ayratsizlik, joxillik, xudbinlik.

Ilmiy	Diniy

O‘quv topshiriq. 1-guruh.Mazkur materiallar orqali tahdidlarni tushuntirib bering

2-guruh.G‘ayriinsoniy yot g‘oyalar ko‘rinshlari qanday.

Mintaqaviy mojarolar						Etnik va millat- lararo ziddiyatlar
Diniy ekstremizm va fundamentalizm				O‘zbekistonning xavfsizligiga tahdidlar				Korrupsiya va jinoyatchilik
Ekologiya muammolar						Mahalliychilik va urug‘-aymoqchilik

FAYRIINSONIY, YOT FOYALARNING KO‘RINISHLARI

		Irqchilik g‘oyasi
Kommunistik g‘oya
		Fashizm, neofashizm g‘oyalari
		Agressiv millatchilik g‘oyasi
Kosmopolitizm g‘oyasi		Panslavyanizm g‘oyasi
		Paneronizm g‘oyasi
Buyuk davlatchilik shovinizmi g‘oyasi		Panislomizm g‘oyasi

Nazorat savollari:
1. XXI asrda g‘oyaviy-mafkuraviy munosabatlar keskinlashuvining ijtimoiy, iqtisodiy,siyosiy sabablari

2. SHovinizm, genotsid, fashizm, neofashizm, neokommunizm, irqchilik, diniy ekstremizm, fundamentalizm, terrorizm g‘oyalarining reaksion mohiyati

3.G‘ayriinsoniy g‘oyalarning asosiy maqsadlari qanday?

4.“Ijtimoiy tuzum” tushunchasi. Adolatli tuzum, demokratik jamiyat g‘oyalarining ijtimoiy-tarixiy ildizlari va rivojlanish bosqichlarini ko‘rsating.

5.Modernizm, uning g‘oyaviy-mafkuraviy mazmuni nimadan iborat?

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi. -T.: 2002.
   

2.Byukenen T. Smert Zapada. -M.:Gardariki, 2004.

3.Milliy istiqlol g‘oyasini xalqimiz ongiga singdirish omillari va vositalari. -T.: 2002.

4.Mistiqlol g‘oyasi: asosiy xususiyatlari, falsafiy va tarixiy ildizlari. -T.: 2002.

5.Milliy istiqlol g‘oyasi (Uzbekiston Respublikasi Oliy ta’lim bakalavriat boskichi uchun darslik). -T.:“Akademiya”, 2005

4-mavzu.Mafkuraviy tajovuz va axborot xavfsizligi

Mavzuning maqsadi: Hozirgi kundagi mafkuraviy tajovuzlarni jahonda bo‘layotgan voqealar asosida tushuntirish, g‘oyaviy manipulyasiya hamda “axborot xuruji” haqida ma’lumot berish.

Talaba bilishi lozim:

1. Mafkuraviy tajovuz va unga qarshi mafkuraviy xavfsizlikni ta’minlash zarurati.

2. Mafkuraviy gegemonizmning vujudga kelishi.

3. Manipulyasiya va g‘oyaviy manipulyasiyaning zararli oqibatlari.

4. “Axborot xuruji” va “ommaviy madaniyat” - mafkuraviy tahdid shakli.

Motivatsiya: Hozirgi kunda mafkuraiy jarayonlar murakkablashishini tushunib etish.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: ma’naviyat asoslari, pedagogika , psixologiya kabi fanlar bilan bog‘liq.
O‘quv topshiriq:

“Muammoli savolni yo‘naltiruvchi uslubiy tavsiyalar asosida echish.

“Muammoli vaziyat turi”	“Muammoli vaziyat” sabablari	Vaziyatdan chiqib ketish xarakatlari
Ommaviy madaniyat kelib chiqishi
Prezidentimiz bu borada katta tashvish bilan ogohlantirishi bejiz emas: «Tabiiyki, “Ommaviy madaniyat” degan niqob ostida axloqiy buzuq va zo‘ravonlik, induvidualizm, egotsentrizm g‘oyalarini tarqatish, kerak bo‘lsa shuning hisobidan boylik ortirish, boshqa xalqlarning necha ming yillik an’ana va qadriyatlari, turmush tarzining ma’naviy negizlariga bepisandlik, ularni qo‘porishga qaratilgan xatarli tahdidlar odamni tashvishga solmay qo‘ymaydi. (YUksak ma’naviyat-engilmas kuch. 117 b.) Ommaviy madaniyat tarqalishining asosiy ijtimoiy sababi esa G‘arbdagi an’anaviy qadriyat va ma’naviyatning inqiroz sari yuz tutishidir.

“Blits-so‘rov” savollariga javob bering

№	Savollar	Javoblar
1.	Manipulyasiya nima
2.	Axborot xuruji qaysi vositalarda amalga oshiriladi
3.	Mafkuraviy gegemonizm ?
4.	Mafkuraviy tajovuz nima?
5.	Fuqaro tarbiyasi muhimmi?

Nazorat savollari:

1.G‘oyaviy manipulyasiyaning zararli oqibatlari

2.Fuqaro tarbiyasini tashkil etish: dunyo tajribasi va muammolar

3.Milliy g‘oyani aholi ongiga singdirishning ustuvor vazifalari

4. Ommaviy axborot vositalarining mafkuraviy faoliyatdagi o‘rni.

5. Qanday g‘oyaviy ta’sir ko‘rsatish mexanizmlarini bilasiz?

6. “Axborot xuruji” deganda nimani tushunasiz?
Foydalanilgan adabiyotlar

1.Karimov I. O‘zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O‘zbekiston. 1999

2.G‘aniev A. G‘arb olamidagi axloqiy muammolar. T., Voris, 2007

3.O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning “YUksak ma’naviyat – engilmas kuch” asarini o‘qitish bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanma. T., Istiqlol., 2010.

4.Falsafa qomusiy lug‘at. T. : O‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati. SHarq. 2004
5-mavzu.Globallashuv jarayonida mafkuraviy immunitet
Mavzuning maqsadi: Globallashuvga tegishli bo‘lgan barcha jarayonlarning mohiyatini, xususiyatlarini chuqur o‘rganish, keng miqyosli integratsiya va globallashuv jarayonlari jahon taraqqiyotining hozirgi paytdagi muhim xususiyatlaridan biri ekanligini e’tirof etish. Ayniqsa, globalllashuvning milliy ma’naviyatga o‘tkazayotgan va o‘tkazishi mumkin bo‘lgan ta’sirini o‘rganishdan iborat

Talaba bilishi lozim.

1. Globallashuv tushunchasi va mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi.

2. Mafkuraviy poligon, mafkuraviy profilaktika va mafkuraviy immunitet tushunchasi

3. Mafkuraviy immunitetni shakllantiruvchi omillar.

Motivatsiya: Respublikamiz Prezidenti I.Karimov ta’kidlaganidek, biz hozirgi kunda globallashuv deb nom olgan har tomonlama jadal rivojlangan tahlikali davrda yashamoqdamiz.SHu davrning asli kelib chiqish sabablari, xususiyatlari, salbiy va ijobiy jihatlari hamda mazkur davrdagi mafkuraviy tahdidlardan himoyalanish choralari haqida ma’lumotga ega bo‘lish zarurdir.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik,iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‘liq
O‘quv topshiriq. Mafkuraviy jarayonlar xususiyatlarini izohlang
Hozirgi zamonda inson qalbi va ongi uchun

kurashning namoyon bo‘lish xususiyatlari

Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi o‘zgarib bormoqda		Mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi ro‘y bermoqda
Jahon maydonlarini mafkuraviy jihatdan bo‘lib olishga urinishlar kuchaymoqda		Ko‘p qutbli dunyoning mafkuraviy tizimi to‘la barqarorlashmagani aniq bo‘lib bormoqda
Geopolitik maqsadlar va mafkuraviy siyosat uyg‘unlashmoqda		O‘rta Osiyo mintaqasidagi mafkuraviy jarayonlar murakkablashmoqda
Mustaqillikni qo‘lga kiritgan davlatlarda yangi mafkuraviy tamoyillar ahamiyati tobora ortmoqda		Mustaqil O‘zbekiston o‘ziga xos milliy istiqlol mafkuravi tamoyillari asosida yashamoqda

«Baliq skeleti» texnikasi
Ushbu texnologiya katta muammolarning echimini topishga qaratilgan. YUqori qismida muammolar turi yozilsa, pastki qismida esa misollar bilan izohlanadi.




Глобаллашувнинг салбий оқибатлари

O‘quv topshiriq:

«Blits-so‘rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to‘ldiriladi

№	Savollar	Javoblar
1.	Globallashuv tarafdorlari qanday nomlangan?
2.	Globallashuv muxoliflari qanday nomlangan?
3.	SHovinizmning maqsadini ayting?
4.	Panislomizm nima?
5.	Panturkizm nima?
6.	Mafkuraviy poligon tushunchasi nimani anglatadi?
7.	Globallashuvning ijobiy natijalari.

Nazorat savollari:

1.Foyaviy bo‘shliq nima?

2.Zararli g‘oyalar ta’siri qanday namoyon bo‘ladi?

3.Mafkuraviy immunitet qanday hosil qilinadi?

4.YAngi mafkurani yaratish zarurati deganda nima nazarda tutiladi?

5.Mafkuraviy profilaktikani izohlab bering?

6.Xavfsizlik va barqarorlik tushunchalarini bayon eting?
Foydalanilgan adabiyotlar

1.Karimov I. O‘zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O‘zbekiston. 1999

2. Karimov I. O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida.. T.: O‘zbekiston. 2011

3.Ochildiev A. Globallashuv va mafkuraviy jarayonlar. T.: Muharrir, 2009

4.G‘aniev A. G‘arb olamidagi axloqiy muammolar. T., Voris, 2007

5.Falsafa qomusiy lug‘at. T. : O‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati. SHarq. 2004

6- mavzu. Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari

Mavzuning maqsadi: Jamiyat barqarorligini ta’minlashning ijtimoiy-g‘oyaviy asoslari to‘g‘risidagi bilimlarni shalkllantirishdan iborat.

Talaba bilishi lozim.

1.Jamiyat barqarorligini ta’minlash omillarini sanab beradi;

2. "O‘zbekiston - yagona vatan" g‘oyasi barqarorlikni ta’minlashning nazariy asosi.

3.Til madaniy muloqot va barqarorlikning muhim vositasi .

4. Dunyo mamlakatlaridagi beqarorlik sabablari.

Motivatsiya: Barqarorlikni ta’minlashni g‘oyaviy asoslari, millatlararo totuvlik, diniy bag‘rikenglik haqida ma’lumotga ega bo‘lish zarurdir.

Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik: mazkur mavzu falsafa, siyosatshunoslik,iqtisodiyot nazariyasi fanlari bilan bog‘liq

1-O‘quv topshiriq.

“Til madaniy muloqot va barqarorlikning muhim vositasi” mavzuida esse yozing.
2-O‘quv topshiriq.
“Bag‘rikenglik o‘zbek xalqiga xos fazilat” mavzuini ushbu jadval asosida yoriting.


BAFRIKENGLIK FOYASI

Bag‘rikenglik va uning ko‘rinishlari

Insoniy bag‘rikenglik		Bag‘rikenglikning namoyon bo‘lishi		Bag‘rikenglikning yo‘nalishlari
Oilaviy bag‘rikenglik		O‘z-o‘zini hurmatlash va qadrlash		Diniy bag‘rikenglik
		Murosa		Ijtimoiy
Milliy				bag‘rikenglik
bag‘rikenglik		O‘zaro hurmat
				Iqtisodiy
Umuminsoniy		Qadrlash		bag‘rikenglik
bag‘rikenglik
		Sabr-toqat		Siyosiy
				bag‘rikenglik
		CHidamlilik
				Xalqaro va davlat-
		Qanoat		lararo bag‘rikenglik
		SHukr qilish

3-o‘quv topshiriq

Bahs-munozara uchun savollar

1. 
   Demokratik rivojlanishda milliy mustaqillik g‘oyasini izohlab bering?
   
2. 
   «Osiyocha ishlab chiqarish uslubi» nazariyasi qanday nazariya edi?
   
3. 
   Demokratiyaning qanday shakllarini bilasiz?
   
4. 
   Demokratiyani belgilovchi uch mezonni izohlang?
   
5. 
   Xudbinlik va uning salbiy jihatlarini bayon eting?
   
6. 
   Begonalashuv nima va uning qanday ko‘rinishlari bor?
   
7. 
   Milliy tarbiyaning qanday bosh maqsadlari mavjud?
   
8. 
   «Millatlararo totuvlik», «milliy va diniy bag‘rikenglik» tushunchalari-ning ma’no-mazmunini bayon eting?