Uluslararasi
Yüklə 18,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Anahtar Kelimeler
- Keywords
- İSLAMİYET SONRASI ANADOLU SAHASI TÜRK DESTANLARINDA “SİNOP” (Danişmendname – Saltukname) Bora YILMAZ * Öz
- Divan Poets who were Born Sinop Abstract
- Anahtar Kelimler
- ERATNA VE KADI BURHANEDDİN DEVLETLERİ DÖNEMİNDE DİN VE DEVLET İLİŞKİLERİNDE KULLANILAN SOSYOLJİK YÖNTEMLER
Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 187 SULTAN II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE SİNOP SANCAĞI: İDARİ, İKTİSADİ VE DEMOGRAFİK YAPIYA DAİR TESPİTLER Fırat KÜSKÜ * Öz Osmanlı Devleti'nde merkezi yönetimin, nezaretlerin, askeri kurumların, vilayetlerin, bazı özel kurum ve kişilerin senelik olarak çıkardıkları bilgilendirme amaçlı neşriyata; yıllık anlamına ge- len farsça kökenli “salnâme” ismi verilmiş ve ilk devlet salnâmesi 1847 yılında yayınlanmıştır. İlerleyen yıllarda, özellikle sultan II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) hazırlanan salnâmeler, Osmanlı matbaacılığının ve devlet yayıncılığının ulaşmış olduğu seviyeyi gösteren dikkate şayan örnekler olmuşlardır. Çalışmamızın konusu olan Sinop Sancağı için, yukarıda önemi vurgulanan salnâmeler ana kaynak olarak kullanılacaktır. Vilayet salnâmeleri içerik bakımından yayımlan- dıkları vilayetlere göre değişiklikler göstermekle beraber genellikle vilayetin idari yapısı, memur- ları, şehrin tarihi, mimari eserleri, coğrafyası, kazaları, nahiyeleri, köyleri, üretim ve ticaret faali- yetleri, mahsulâtı ve nüfusu gibi çeşitli bilgileri ihtiva eder. Bu çalışmada, içerdiği bilgilerin önemi ve çeşitliliğinin yanı sıra devletin resmi verileri olan salnamelerden, Sultan II. Abdülhamid dönemine (1876-1909) ait olan H.1293 (M.1876) - H.1321 (M.1903) yılları arasında toplamda on dört defa çıkmış olan Kastamonu Vilayet Salnâmeleri incelenecektir. Oldukça geniş olan Kasta- monu Vilayet Salnâmeleri içinde, yalnızca Sinop Sancağı hakkında yazılmış olan veriler değer- lendirilecektir. Böylece Sinop Sancağı ve ona bağlı kazaların, XIX. yüzyılın sonlarıyla XX. yüzyıl başındaki genel görünümü, idari yapısı, sosyal, ekonomik ve demografik durumları, mahsulâtı, ziraatı, ihracatı, ithalatı gibi çok çeşitli konulara dair tespitler ortaya konulacaktır. Tüm bu konular idari, iktisadi ve demografik yapı ana başlıklarının altında incelenerek, Sinop Sancağının Sultan II. Abdülhamid dönemindeki genel durumu ortaya konmaya çalışılacaktır. Genel olarak, on dört adet salnâmenin ışığında hazırlanacak olan çalışma, Sinop üzerine yazılan diğer ikincil kaynaklar, tezler, makaleler ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) belgeleri ile de desteklenecektir. Anahtar Kelimeler: Sinop Sancağı, Sultan II. Abdülhamid, İdare ve İktisat, Boyabad Kazası. * Arş. Gör., Sinop Üniversitesi, firatkusku@gmail.com International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 188 The Sanjak of Sinop in the Sultan II. Abdulhamid Period: Administrative, Economic and Demographic Structure Abstract In the Ottoman Empire, salname (also called nevsal) was the name of the official annuals in the 19th century. First official state annual was published in 1847. Salname is a composite word. Both components are in Persian, “sal” means "year" and “name” means "letter”. In the following years, especially in the period of Sultan II. Abdulhamid, salnames were the remarkable examples of the Ottoman printing. Our main sources for this article are the salnames, that we emphasized their importance. The salnames contain various information about the history of the city, the architec- tural works, geography, townspeople, villagers, productions, trade activities, flora, population, etc. In this study, Kastamonu province salnames, which Ottoman Empire have published fourteen times between the years of H.1293 (M.1876) - H.1321 (M.1903) belong to II. Abdülhamid period (1876-1909) will be examined. Kastamonu province salnames, which is quite wide, we’re only going to evaluate the information that contains Sinop province. In this work, we’re going to ex- amine The Sanjak of Sinop and the districts that belong to Sinop. We’ll identify the general ap- pearance, administrative structure, social, economic and demographic conditions, crops, agricul- ture, exports and imports in the late 19th century and in the early 20th centuries. All these issues will be examined under the main headings of administrative, economic and demographic struc- ture. The work will be prepared under the light of the fourteen salnames. Other second hand sources written about Sinop, theses, articles and documents of the Prime Ministry Ottoman Ar- chives (BOA) will also be used. Keywords: Sanjak of Sinop, Sultan II. Abdulhamid, Administrative and Economic, Kaza of Boyabad. Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 189 RUS TARİH YAZIMINA GÖRE SİNOP MUHAREBESİNDE TÜRK VE RUS KOMUTANLARIN ETKİSİ Hacı Murat ARABACI * Öz Bu çalışmada Kırım Harbi’nin en önemli muharebelerinden biri olan Sinop Muharebesine ve mu- harebede görev yapan kumandanlara savaşın karşı cephesi olan Rus tarih yazımında nasıl bakıl- dığını incelemeye çalıştık. Tabii olarak her iki taraf kendi açısından hadiseleri değerlendirmekte ve hadiselerin sebepleri anlatılırken, bazı hususlarda ciddi görüş farklılıkları ortaya çıkmaktadır. Bundan dolayı zaman zaman tarafların yazdıklarını mukayese etmeye de gayret ettik. Anahtar Kelimeler: Sinop, Kırım Harbi, Karadeniz. The Effect of Turkish and Russian Commanders in the Battle of Sinop in Russian History Writing Abstract In this study, we tried to examine how the Sinop Battle, one of the most important battles of the Crimean War, was approached at in Russian historiography. Of course, both sides consider events from their own point of view, and when the causes of events are explained, serious differences of opinion arise in some respects. Because of that, we also tried to compare the writings of the sides. Keywords: Sinop, Crimean War, Black Sea. * Dr. Öğr. Üyesi, Dumlupınar Üniversitesi, hmurat.arabaci@dpu.edu.tr International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 190 İSLAMİYET SONRASI ANADOLU SAHASI TÜRK DESTANLARINDA “SİNOP” (Danişmendname – Saltukname) Bora YILMAZ * Öz İslamiyet sonrası Anadolu sahası Türk destanları, Türklerin yeni bir coğrafya ve yeni bir din ile tanıştıkları, kaynaştıkları ve özümsedikleri bir dönemin mahsulüdürler. Bu bağlamda bu eserlerde yeni bir ruhun yeni bir tefekkürün yeni bir varoluşun ve yeni bir bakış açısının geliştirildiğinin izleri görülmektedir. Hem şekil hem de içerik açısından İslamiyet sonrası Anadolu sahası Türk destanları farklılığı dikkat çekmektedirler. Bu destanlar yeni bir coğrafyada yeni bir düşmana karşı yeni bir mefkûre ışığında verilen mücadelelerin tasviridir. Orta Karadeniz’de doğal bir liman işlevi bulunan ve jeopolitik konumu ile dikkat çeken Sinop’un İslamiyet sonrası Anadolu sahası Türk destanlarında yer yer adı geçmektedir. Bu durum zikredilen eserlerde Sinop’un nasıl tasvir edildiği hangi özelliklerinden dolayı bu eserlerin içerisinde yer aldığı ve Sinop’un tarihi ve jeo- politik önemin anlaşılması bağlamında öne çıkarmakta ve incelemeyi gerektirmektedir. Bu çalış- mada İslamiyet sonrası Anadolu sahası Türk destanları içerisinde Saltukname ve Danişmendname içerisinde Sinop’un nasıl yer aldığı ve hangi özelliklerinin ön plana çıkartıldığı tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu vesile ile Sinop’un şehrinin tarihi ve coğrafi karakterinin önemi ve işlevi tespit edilmiş olacaktır. * Dr. Öğr. Üyesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, boraylmz@mynet.com Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 191 ThePost-Islamic Turkish Epics of Anatolia “Sinop” (Danişmendname – Saltukname) Absract The post-Islamic Turkish epics of Anatolia, which the Turks acquainted, assimilated and knitted with a new geography and a new religion, are the products of the period. In this context, it is seen that there is a new spirit, a new existence, and a new perspective is being developed in these works. The differences of Post-Islamic Turkish epics attracts attention in terms of both form and content. These epics are the portrayals of the struggles for a new purpose given to in a new place agaist a new enemy. Sinop, which has a natural port function in the Middle Black Sea and attracts attention with its geopolitical position, is sometimes mentioned the post-islamic Turkish epics of Anatolia. This situation; it is necessary to examine how Sinop is depicted in the mentioned works, which features of Sinop are involved in these works, and how Sinop preaches in the context of understanding history and geopolitical precepts. In this study, it will be tried to find out how Sinop is included in Saltukname and Danişmendname and which features are taken into the forefront in Turkish epics after the Islamic period. By this means, the importance and function of the historical and geographical character of the city of Sinop will be determined. International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 192 SİNOPLU DİVAN ŞAİRLERİ Murat KEKLİK * Öz Tezkireler tanınmış kişilerin hayat hikâyelerinden bahseden biyografik eserlerdir. Osmanlı dö- nemi tanınmış şairlerinin biyografileri ile eserlerinden örnekleri ihtiva eden eserlere ise şuarâ tez- kireleri denilmektedir. Çeşitli sebeplerle şuarâ tezkireleri ve türlü biyografik eserlerde isimlerine rastlanamayan çok sayıda şaire şiir mecmualarında rastlanabilmektedir. Özellikle kaynaklarda ismi geçen fakat divan tertip edemediği için unutulmuş şairlerin şiirlerini mecmualarda bulabil- mek mümkündür. Şuara tezkireleri ile nazire mecmualarına yönelik yaptığımız taramalarda Si- noplu olarak gösterilen mahlaslarına göre divan şairleri şunlardır: Ârifî, Dürrî, Kâtibî, Safâyî, Şerîfî, Seyfî, Şükrî, Turâbî, Sinânî. Tezkirelerde Sinoplu şairlerin hayatları hakkında bilgiler ile şiirlerinden örnekler oldukça sınırlıdır. Bu şairlerden Kâtibî, Safâyî, Şerîfî, Seyfî, Sinânî’ye ait çok sayıda nazireye ise nazire mecmualarında rastlanmaktadır. Çalışmada tezkireler ve şuarâ mecmuaları taranarak Sinoplu divan şairleri ve bu şairlere ait şiirler tespit edilmiştir. Tezkireler ve şuarâ mecmualarından hareketle şairlerin tanıtılması amaçlanmış şiirlerinden örnekler veril- miştir. Anahtar Kelimeler: Sinoplu Şairler, Tezkire, Mecmua. * Dr. Öğr. Üyesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, muratkeklik@yyu.edu.tr Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 193 Divan Poets who were Born Sinop Abstract Tezkires are biographical works that mention the life stories of well-known people. The works containing biographies and works of well-known poets of the Ottoman era are called şuarâ tezki- ras. There are many poetry poems which can not be found in various genres, such as şuarâ tizkiras and various biographical works. It is possible to find the poems of the forgotten poets especially in the sources because they can not arrange the divan. The divan poets according to the surnames shown from Sinop in the scans we have made for the present and the nazire envoys are as follows: Ârifî, Dürrî, Kâtibî, Safâyî, Şarîfî, Seyfi, Şükrî, Turâbî, Sinânî. In Tezkires, examples of poems and information about the lives of Sinop poets are very limited. Many of these poets belonging to Qatibî, Safâyî, Şarîfî, Seyfi and Sinânî are found in the nazire mecmualar. In the study, tezkiras and nazire magazines were searched and poems belonging to from Sinop divan poets and these poets were identified. The poets were introduced with the information obtained from the tezkires and şuarâ mecmalar. Examples of poetry are given. Keywords: Poets from Sinop, Tezkira, Poetry. International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 194 SİNOP SEYYİD BİLAL TÜRBESİ HAZİRESİNDEKİ MEZAR TAŞLARINDA YAZI VE İÇERİK Fatma TÜRKER * Öz Adı geçen hazirede toplam 170 kadar mezar taşı yer almaktadır. Bunlardan 63 erkek, 41 kadın mezar taşında kitabe bulunmaktadır. Cinsiyet kimliği tespit edilemeyen 5 şahide ile birlikte top- lam kitabeli şahide sayısı 109’a ulaşmaktadır. Bu tebliğde mezkûr haziredeki şahidelerde yer alan kitabelerden hareketle Sinop’un sosyal tarihine katkıda bulunma amaçlanmaktadır. Mezar taşla- rında yazılı bulunan isimler, unvanlar, inançlar, yazı türleri, dil ve benzeri ögeler sadece Sanat tarihi değil, Sinop özelinde diğer sosyal bilimlere ilişkin çalışmalara da ışık tutacak mahiyettedir. Anahtar Kelimler: Mezarlık, Mezar taşları, Yazıt, Sinop mezar sanatı. Inscriptions and Contens of Seyyid Bilal Cemetery in Sinop Absract A total of 170 tombstones that located in the aforementioned cemetery, there inscriptions on the grave stones of 63 males, 41 females. The total number of graves with a total of 5 tombstones, whose gender cannot be determined, reaches 109. This paper aims to contribute to the social his- tory of Sinop based on the inscriptions found in the mentioned cemetery. The names, titles, be- liefs, writing styles, languages and similar elements written in the gravestones are not only to shed light on the history of art but also on the other social sciences about Sinop. Keywords: Cemetery, Gravestones, Inscription, Sinop burial art. * MEB öğretmen, yyu-2007@hotmail.com Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 195 ERATNA VE KADI BURHANEDDİN DEVLETLERİ DÖNEMİNDE DİN VE DEVLET İLİŞKİLERİNDE KULLANILAN SOSYOLJİK YÖNTEMLER Sinan DOĞAN * Öz İlhanlı Ülkesi’nde İslâm hâkimiyetinin başlamasıyla birlikte, din-siyaset ilişkilerinin de rasyonel bağlamda şekillenmeye başlamıştır. Gerek İlhanlılar, gerekse Eratnaoğulları zamanında, devletin dini toplum üzerindeki yatırımlarında ve Anadolu’da uyguladığı programlarda olabildiğince ras- yonel davrandıkları bir gerçektir. İlhanlılar/Eratnaoğulları ve Kadı Burhaneddin, dini toplumsal alanda ve resmi ideolojisine uygun bir siyasal kültür sistemi oluşturmak için dini zümrelerin hiz- met alanında belli bir şekillendirmeye gitmişlerdir. 14.Yüzyıl’da Anadolu’daki sosyal ve kültürel hayatı etkileyen en önemli faktörlerden biri de kuşkusuz tasavvuf hareketleridir. Anadolu’da dini, siyasi fikri alanda kozmopolit bir yapı oluşturan dini zümreler, 14. Yüzyıl’da Anadolu siyasetinde menfi veya müspet önemli roller üstlenmişlerdir. Bu dini/tasavvufî ve sosyal zümreler, zaman zaman iktidar rekabetlerine taraf olarak siyasallaştıkları görülmektedir. İlhanlıların Anadolu’da uyguladıkları dini siyasetleri sonucunda, tasavvufî zümrelerin esasta siyasallaşma sürecini yaşa- mışlardır. İlhanlıların Anadolu Valisi Demirtaş Bey ve Eratna Bey, bağımsızlık teşebbüslerinde, toplumun desteğini almak için tasavvufî zümrelerle işbirliği yapmışlar. Eratna/İlhanlı Devletleri döneminde ise tasavvufî zümrelerle işbirliği devam ettirilmiştir. İlhanlı/Eratnaoğulları/Kadı Bur- haneddin dönemlerinde himayesini kazanan Mevleviler, Anadolu’nun en nüfuzlu dini yapılardan biri olmuştur. Türkmen boyları içinde eskiden Şaman, Kam ve Bahşi gibi isimler alan dinî lider- ler, İslâm dinine mensubiyetten sonra Baba ismi altında varlıklarını devam ettiriyorlardı. Bu ma- kalemizde, devlet-din ilişkileri ve devlet-din ilişkilerinde bir araç olarak kullanılan sosyolojik yöntemlerin temellendirilmesi amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Eratna ve Kadıburhaneddin Devletleri, Din, Kültür, Siyaset. * MEB Uzmanı, s.sinan1339@hotmail.com International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 196 Sociological Methods in Relation to Religion and State in the Period of Eratna and Kadi Burhaneddin States Absract Along with the beginning of Islamic domination in Ilkhanid, religion-politics relations have also begun to take shape in the rational context. It is a fact that Ilkhanians are as rational as possible in the time of the Eratna Children, in the investments of the state over the people's religions and in the programs they apply in Anatolia. İlhanlılar / Eratnaoğulları and Kadi Burhaneddin have made a certain shaping of the service of the religious zeal in order to establish a system of political culture appropriate to religious social context and official ideology. One of the most important factors affecting social and cultural life in Anatolia in the 14th century is undoubtedly mystic movements. Religious groups forming a cosmopolitan structure in Anatolia with religious and political ideals have undertaken important roles in the 14th century in Anatolia politics. These religious / mystical and social groups seemed to occasionally politicize as parties to power com- petitions. As a result of religious politics applied by Ilkhans in Anatolia, Sufi people have expe- rienced the process of politicization in esence. İlhanlı Governor Demirtaş Bey and Eratna Bey collaborated with the Sufi groups in their attempts at independence to connect the societies to the political authority. The Mevlevi, who won the patrimony of İlhanlı / Eratnaoğulları / Kadı Bur- haneddin, became one of the most influential religious buildings of Anatolia. In the Turkmen tribe, the religious leaders who used to call names such as Shaman, Kam and Bahşi in the past kept their existence under the name of Father after belonging to the Islamic religion. In this article, it is aimed to base sociological methods which are used as a means to create political culture arising from state-religion relations. Keywords: Eretna and Kadi Burhaneddin States, Culture, Religion, Politics. Yüklə 18,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|