Tadqiqot natijalari.
Tajribalar Xorazim viloyati Bog’ot tumanida joylashgan “Dildora Jonibek” sabzavodchilika ixtisoslashgan ferma ho’jaligida 2010-2011 yillarda olib borildi. Tajribalarda Bacillus thuringiensis guruhi bakteriyalarini shtammlaridan olingan lipidatsid 1500 EA/g preparatining 40 mlrd/g sporali suyuq farkeasini pomidor tangacha qanotli zararkunandalaridan hisoblangan kuzgi tunlam (scotya segetum schett) va g’o’za tunlamiga qarshi foydalanildi.
Tajribalar pomidor dalasida kuzgi tunlam va g’o’za tunlami bilan zararlanishini may iyun oylarida dastlab kuzatilgandan keyin 1 gektar yerdagi daladan kanvert usulida pomidor o’simligi namunalari kuzatildi. Kuzatishlarda 1 gektar maydonda 18-20 ta kuzgi tunlam va g’o’za tunlami lichinkalari kuzatilsa, pomidor dalasi zararlangan deb xulosa qilinib, lipidatsid preparati bilan ishlov berildi. Ishlov berish ishlari O.I – 400-5 markali purkagichda 1 gektarga 200 l suspenziya 1; 1,5; va 2,0 l/g qilib tayyorlanib sepildi. Tajribalar asosan 100 m uzunlikda, eni 1 m li maydonchalarda 3 ta takrorlanish va 1 ta nazorat maydonchasida olib borildi. Nazorat maydonchasiga oddiy suv sepildi. Tajribalar 3 maydongacha Bacillus thuriengiesis bakteriyasi shtammlarida tayyorlangan lipidatsit preparat sepib, olib borildi va 5, 11, 15 kunlardan keyin natijalar o’rganilganda 5 kunda 66,3; 68,2; 72,2%, 11 kunda 76,7; 82 va 85,3%bo’lgani hamda 15 kunda keyingi kuzatishlarda esa lepidatsid miqdoriga mos ravishda 83,4; 85,3 va 86,2%bo’lgani kuzatildi va natija birinchi jadvalda keltirildi
Preparat.
|
Ishlatilgan preparat
|
Biologic samaradorlik hisobga olingan kun (%)
|
5
|
11
|
15
|
Lepidatsid 40 mlrd/g spora
|
1,0
|
66,3
|
76,2
|
83,4
|
Lepidatsid 40 mlrd/g spora
|
1,5
|
68,2
|
82,0
|
85,3
|
Lepidatsid 40 mlrd/g spora
|
2,0
|
72,2
|
85,3
|
86,2
|
Control.
|
Suv
|
|
|
|
Xulosa.
Pomidor zararkunandalariga qarshi kurashda bakteriyali preparatlardan foydalanish usullarini umumiy o’rganib, quyidagi xulosaga kelishimiz mumkin.
-
Xorazim viloyatida pomidorning volgagrat 5, volgagrat 95, Taloxin, Yusupov, O’zbekiston 178 navlari yetishtiriladi.
-
Bu navdagi pomidor o’simligiga zararkunandalardan tangachaqanotlilar (Lepidoptera), to’g’riqanotlilar (orthoptera), teng qanotlilar (isopteran) va boshqalar zarar keltiradi.
-
Tangacha qanotlilardan g’o’za tunlami va kuzgi tunlam lichinkalari 1 gektar pomidorda 18-20 ta uchrasa, pomidor dalasi zararlangan hisoblanadi va biologic preparatlardan sanalgan lepidatsid sepiladi.
-
Lepidatsid preparatini gektariga 2 l/ga ishlatilganda 86,2% zararkunandalarni nobud qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar.
-
Adashkevich B.P, Shiyko. E.Razvedeniye i xranenie entomofagov. T. “O’zbekiston” 1983
-
Adashkevich B.P, Biologicheskie zashita krestatsvetnix ovoshnix kultur ot vrednix na sekomix. T.”Fan” 1983
-
Azimov J.A.Xamraev A.Sh, Abdunazarov B.B.Soxranene biologichesko raznoobrazie. Matsionalnaya strategie i plan deystviy. T . 1998.
-
Alimuhamedov S. Adashkevich B. Odilov Z. Xo’jayev Sh. G’o’zani biologic usulda himoya qilish. T. “meknot” , 1990
-
Bondareko N.B. Biologichekaya zashita rasteniy. Izganie 2-l perepabotonkoe I dopolnennoe. M. “Agropromizdat”, 1986
-
Viktorov G.A Problemi dinomiki chislehnosti nasekomix na primer vrednoy cheripashki. M. 1961.
-
Viktorov G.A. ekologiya porazitov-entomofagov. M. “Nauka” 1976
-
Iutegrirovannaya zashita xlopchatnika ot vreduteley. Pod redakumey A.N. Maksimova I M.N.Nazirqulova Dushnobke. Donish 1981.
-
Koppel X.Dj. Mertins. Biologicheskoe podovlenie vregnix na sekomix. M.Mir 1980
-
Minaranikiy V.A. Zashita orashalmix nalevix kultur ot vuditeley. M. Agropromizdat. 1989
-
Masikomir O’zbekistana. Red. Koll. D.A.Azimov, A.A.Bekuzin, A.G.Davletishna, M.K.Kodirova. T. “Fan”. 1993
-
Rubtsov I.A. “Biologicheskiymetod borbi s vrednimi na sekomni. M. 1948
-
Sizova I.Yu. Xishnie kleshi biotsenozov xlopravix noley O’zbekistana I ixpoev agronechenii chisleknosti xlopnovoga poutinnogo klesha. Avtoref. Diss…. K.b.n.T. 1983.
-
Suntmen . X. Biologicheskiy metod barbi S. vrednimi nasekomimi I sarnimi rasteniyami. Per . Sang. Yaz. M.1964.
-
Hamraev. A.Sh. Branshteyn S.G., matchanov M, Sharofudinov Sh.A va boshqalar , g’o’za va boshqa qishloq xo’jaligi ekinlari zararkunandalariga hamdakasaliklariga qarshikurashga oid tavsiyalar Samarqand 1988
-
Hamraev a.sh entomokompleksi xlopkovogo agrobiotsinoza (fitofagi, entomologi), farmiravonie, funksirovanie I usuvarshestivani biologicheskix osnovnix regulivarniya. Avtoref. Diss.d.b.n.T. 1992.
-
Hamraev A.Sh. , Azimov J.A. Niyozov T.B. Sottiboyev Q.S.va boshqalar”bog’tarorlarning zararkunandalarni , kasaliklari va ularga qarshi kurash tizimi” ,T . “Fan” 1995.
-
Hamraev A.Sh .Azimov J.A. Xasanov . E.M., Johidov M.M.i dr… Agroentomologicheskaya kartogamma dlya regiona sentralni Azim .T. “Fan” 1995
-
H. Buriyev, A Abdulayev “Tomorqa sabzavodchiligi” .T. “Mehnat” 1987
-
Agenko s.n preparat lepidatsid v borbe s listogrizushimi vredi telyami kapusti na yuge mkareni . Vse konferensiya pretisovershtiyaniya mikrobiologicheskoy boribi s vrednimi nosekomeniy I baleziyameniy rasteniy obolensk. 1986
-
Adashkevich B.P biologicheskaya zashita krestotsevetnix ovoshnix kultur ot vreolnix nasekomix. T. “fan” 1983
-
Pod redaksiya Alimuhamedova S.N Elementi integrirovannay sistemi zashiti xlopchatnika ot vridetnalniya .T. 1995
-
Bardjas G.D. xassi N.U. Razvotie nauki o boleznyax nasekomix . V.Kn. Mikroorganizimi v borbe s vrednimi nosekomimi v kleshami. M. kolos. 1976.
-
Bardjas G.D. xassi N.U. dastignutie uspeki I plani na budusher . V.Kn. Mikroorganizimi v borbe s vrednimi nosekomimi I kleshomi . M. Kolos . 1976
-
Baturin V.V Bakteriolne preparati protiv logovogo motilka hugansta stistigalis V.Kn. Mikroorganizimi v zashite rasteniy. Irkutsk. 1983
-
Baturina I.I . Chuvstvitelnost nasekonix k bakteriolnim preparatim . V. Kn. Entomopotogennie mikroorganizimi I ix primeninie v selkom I lesnom xazaystve. Brkutsti. 1982.
-
Gukasyan A.B. , Gukasyon V.M, Iaaya B.I. , Mashanov A.I. , Mikrobiologicheskaya zashita lesov I ekologicheskie poslidstviya ispolzovaniya bakteriolnix preparatov. Mikrobiologicheskie sredstva zashiti rasteniy. Vosxnil. 1986.
-
Davlyatov N.V. Mexonizim deytistiviya biopreparatov dendrobatsilina I entobakterina na gusenis xlopkovoy sovki. Entomol. Tojikistan . Dushanbe (Danish) , 1975.
-
Zurabova E.R. Shternshis M.B. Yachenko V.G. navoya preparativnaya forma lepodatsida v borbe s cheshuekrilimi. Mikrobiologicheski sredstva zashiti rasteniy. Basnie. 1986.
-
Isroilov U.R. bspitanie navix mikrobio praparatov v borbe s xlopkoviy sovkoy V.Kn. Issledovaniya po agronomicheskim problema . Tajikistana .Trudi. 1077
-
Kisilik E.V. Saxranyaemast bakteriolnix entomopatogfenov v krone drevevi pristavlenix krugov. Vestnik. Nauki. 1974.
-
Keeymenova V., Portnova R. biologicheskaya borbe s prodojarkoy selskoe xazaystva . Kazakstana 1978
-
Kolmokova V.D. vojmoznost savmestnogo primelniya biologicheskaya preparata I trixogrammi protiv yablanoy plodajarki. Byull Vizr, 1971
-
Korostel S.R. , kopustina O.V. Vliyanie termostabilnogo ekzotaksin Bacillus thyuringgiensis na trixogrmmu (Trichgramma sp) I ageniaspisa Agemospis jusiollus Dalm . Trudi. 1975.
-
Krupko I.A. deytistiviye novoy formi dendrobatsillina na paleznix Novosibirsk. 1984.
-
Salama H.S. Cantrol of Spodaptera litforalis tharough moth and eggs treatment with bacillus thuringimsis. Bnsekti Sci. and Appl. 1985.
-
Salama H.S. Fada M., Sharobiy A. Bacillus thuringiensis asa biological control agent vs catton pests in Egypt. Iut Congr. Plant. 1983.
-
Simek Vladimir. Changes in the camposition of lipids connected with matamorphoses of calleria mellonella (depioloptera). Acta entomol bahemose 1982.
-
Tanada Y. Microbial central of same lepidopteraks pests of eruci fers. J. Econ. Rntomol. 1956.
-
Yearian W.C. Luftrell . R.G., Stocy A.L., Young S.Y., Rfficaey of Bacillus thuringiensis and Baculoviraus heliothis chlardime form spory mixtures against Helipthis spp. On cotton T. coe. Entomol. Ioc. 1980
Mundarija
Kirish ……………………………………………………………………6
-
Adabiyotlar sharxi………………………………………….…9
-
Tadqiqot uslubi va materiallari …………………….…11
-
Asosiy qisim. Pomidor biologiyasi………………….…13
-
Pomidorda uchraydigan zararkunandalar………...16
-
Tadqiqot natijalari…………………………………………….26
-
Xulosa……………………………………………………………….28
-
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………29
Dostları ilə paylaş: |