Vahid miLLİ İmtahanlara necə hazirlaşmali

Nümun
ələr və şərhlər 
 
 
A                                                   B 
 
 
 
 
1. 
 
Tornike, Sandro, Sopo v
ə Anna göbələk yığdılar. Qızlar 
oğlanların  yığdığı  qədər göbələk  yığdılar.  Anna  hamıdan  çox 
göb
ələk yığdı 
 
 
 
 
 
(a)
 
(b) (c) (ç) 
 
 
Anna  hamıdan  çox  göbələk  topladığından,  Soponun  yığdığı  göbələk  hamısından  az 
olacaqdır.  Həqiqətən,  əgər  Soponun  yığdığı  göbələyin  miqdarı  oğlanlardan  birinin  yığdığı 
göb
ələyin miqdarına bərabər, yaxud ondan çox olarsa, qızların yığdığı göbələyin miqdarı oğlanların 
yığdığı  göbələyin  miqdarından  çox  olar.  Bu  isə  mümkün  deyildir,  çünki  şərtə  əsasən,  qızlar 
oğlanların   yığdığı qədər göbələk  yığmalıdırlar.  Beləliklə, Sopo hamıdan az,  yəni Tornikedən az  
göb
ələk yığmışdır. Müvafiq olaraq düzgün cavab (a)-dır.  
 
 
 
 
2. 
 
Nika pill
əkənin pillələrini nömrələdi. Birinci pilləyə 1 rəqəmi, 
ikinciy
ə  -  2, və  s.  yazdı.  Bütün  pillələri nömrələmək üçün o, 
başqa rəqəmlərlə birlikdə cəmi 5 ədəd 3 rəqəmi yazmalı oldu 
 
 
 
(a) (b) (c) (ç) 
 
 
Birinci üçlük Nikaya 3-cü pill
əni nömrələmək üçün, ikinci – 13-cü  pilləni, beşinci – 31-ci 
pill
əni  nömrələmək  üçün  lazım  gəldi.  Sonrakı,  32-ci pilləni  nömrələmək üçün daha bir 3-lük 
lazımdır,  Nikaya  isə  bütün nömrələri nömrələmək üçün cəmi 5 ədəd 3-lük yazmaq lazım  gəldi. 
Buna gör
ə də pilləkənin pillələrinin sayı 31-ə bərabər imiş.  Müvafiq olaraq düzgün cavab (c)-dir. 
 
 
 
3. 
 
Qiyanın maaşı Nikanın maaşının yarısından 250 lari artıqdır 
 
 
(a) (b) (c) (ç) 
 
 
Konkret hadis
ələrin müzakirəsi bəzi tapşırıqların həllinə kömək edir. 
Qiyanın  maaşı  Nikanın  maaşının  yarısından  250  lari  artıq  olduğundan,  əvvəlcə  Nikanın 
maaşının  yarısının  250  lariyə  bərabər  olduğunu  müzakirə  edək. Bu təqdirdə  Nikanın  maaşı 
2·250=500  lari  olacaqdır.  Qiyanın  maaşı  isə  250+250=500 laridir ki,  bu da Nikanın  maaşına 
b
ərabərdir. Deməli Qiyanın və Nikanın maaşları yəqin ki, bərabər miqdardadır. 
Soponun  yığdığı  
göb
ələyin miqdarı 
 
Tornikenin  yığdığı  
göb
ələyin miqdarı 
 
Pill
əkənin pillələrinin sayı 
 
31
 
 
Qiyanın maaşı 
 
Nikanın maaşı 
 
 
52 

---

İndi  isə  Nikanın  maaşının  yarısının  250  laridən  az  olduğu  vəziyyəti müzakirə  edək. 
M
əsələn, Nikanın maaşının yarısı 200 lariyə bərabərdir. Belə olduqda, Nikanın maaşı 2·200=400 
lari, Qiyanın maaşı isə 200+250=450 lari olacaqdır ki, bu da Nikanın maaşından çoxdur. Deməli, 
Qiyanın maaşı Nikanın maaşından çox ola bilər. 
Bel
əliklə, Qiyanın maaşı Nikanın maaşına bərabər və ondan artıq da ola bilər. 
Müvafiq olaraq, düzgün cavab (ç)-dir. 
Qeyd ed
ək ki, Qiyanın  maaşı Nikanın maaşından az da ola bilər. Məsələn, Əgər Nikanın 
maaşının  yarısı  300  lariyə  bərabərdirsə,  Nikanın  maaşı  2·300=600  lari,  Qiyanın  maaşı  isə  
300+250=550 lari olacaqdır ki, bu da Nikanın maaşından azdır. 
 
 
 
4. 
 
ABCD paraleloqramının perimetri 20sm-dir; 
MNPQ kvadratının perimetri 8sm-dir. 
 
 
 
(a) (b) (c) (ç) 
 
 
MNP
Q kvadratının tərəfinin uzunluğu 2sm, sahəsi isə 4sm²-dir.  ABCD paraleloqramının 
sah
əsinə  gəlincə, onu hesablamaq üçün verilən informasiya  kifayət etmir. Məsələn, hər  tərəfin 
uzunluğu 5sm olan ABCD paraleloqramlarını müzakirə edək. Onların hər birinin perimetri 20sm 
olacaq, lakin sah
ələri bərabər olmayacaqdır. Bu cür  paraleloqramların hündürlüyü 0-dan 5sm-dək 
d
əyişilir (bax çertyoja).  
Müv
afiq olaraq onların sahəsi də 0-dan  
25sm²-d
ək hər hansı böyüklükdə ola bilər.  
Buna gör
ə də ABCD paraleloqramının sahəsi  
MQ kvadratının sahəsindən az da, ona bərabər də,  
ondan artıq da ola bilər.  
Bel
əliklə, düzgün cavab (ç)-dir. 
 
 
 
5. 
 
x v
ə y hər hansı müsbət ədədlərdir. Əgər x ≠ y-dirsə,  x * y bu 
ədədlər arasında ən kiçik ədədi, x = y olduqda,  x * y = x 
 
 
 
(a) (b) (c) (ç) 
 
 
Burada  *-lə  iki  ədəd  arasında  ən kiçiyini seçməyi tələb edən yeni əməliyyat göstərilir. 
M
əsələn, 5 * 7 = 5. 
İki ədəd arasında ən kiçiyi onların hər birindən artıq olmadığına görə x * 7 ≤  y, y * 9 ≤ y. 
Bel
ə olduqda,  (x * 7) + (y * 9) ≤ x + y. Bu sonuncu isə (x + y + 1)-dən artıq olacaqdır. Buna görə 
d
ə düzgün cavab (b)-dir.  
 
 
 
ABCD paraleloqramının 
sah
əsi 
 
MNPQ kvadratının sahəsi  
 
(x * 7) + (y * 9) 
x + y + 1 
 
 
53 

---

S
ərbəst iş üçün tapşırıqlar  
 
 
          A                                                   B 
      
 
1. 
 6 шцшя Kиндзмараули вя 1 шцшя Саперави цчцн 80 лари вердиляр 
 
 
 
(f)   (,)   (z)   (x) 
 
 
 
2. 
Мютяризядя верилмиш ядядлярин ъяминин мянасы  
( )
*  иля 
эюстярилмишдир. Мясялян,
 
 
(
)
10
7
1
2
7
;
1
;
2
*
=
+
+
=
.  
a, b 
вя c 
–
мянфи ядядлярдир
 
 
 
(f)   (,)   (z)   (x) 
 
 
 
3. 
Дцзбуъаглынын  сащяси  24  см
2
-дир.  АБЪ  цчбуъаьынын  ики  уъу  бу 
дцзбуъаглынын кичик t
ərəflərinin орта нюгтяляриня уйьун эялир, цчцнъц 
уъу ися
 
дцзбуъаглынын бюйцк t
ərəfi цзяриндя
 
йерляшир.
 
 
 
 
(f)   (,)   (z)   (x) 
 
 
 
4. 
 
Илйанын маашы 20 % артырылдыьына эюря a лари артды, Торникенин маашы 
ися 25 % азалдылдыьына эюря 2a лари азалды 
 
 
 
(f)   (,)   (z)   (x) 
 
 
 
5. 
12  саат  ярзиндя  ейни  ъцр  5  лампанын  йанмасына  40  тетри  дяйяриндя 
електрик енержиси сярф олунур  
 
 
 
 
 
(f)   (,)   (z)   (x) 
 
 
6. 
Анна иля Софонун йашларынын орта рийази эюстяриъиси онларын вя Еканын 
йашларынын орта рийази эюстяриъисиня бярабярдир 
 
 
 
(f)   (,)   (z)   (x) 
 
 
12 лари 
1 шцшя Kиндзмараулинин
 
дяйяри
 
(
) (
)
*
*
;
;
c
b
b
a
+
(
)
*
;
;
c
b
a
6 см
2
 
АБЪ цчбуъаьынын сащяси 
Илйанын маашы артырылмаздан
 
яввял
 
Торникенин маашы 
азалдылмаздан
 
яввял
 
50 тетри 
8 саат ярзиндя бу ъцр 8 лампанын 
йанмасына сярф олунан електрик
 
енержисинин дяйяри
 
Еканын йашы 
Анна иля Софонун орта рийази йаш 
эюстяриъиси 
 
54 

---