Varliğimiz
Yüklə 0,63 Mb.
|
13
Bu gün bu sözləri demək, bəlkə də, asandır. Amma o vaxt üzdəki heç bir siyasətçi, ictimai Ģəxs bu cür kəskin tonda danıĢmırdı. Bu məktub-bəyanat həm də o qəbil baĢqa çağırıĢların yaranmasına meydan açırdı, yatmıĢları oyadan həyəcan təbili idi. Adətən, siyasi mövzularda həmiĢə ehtiyatla yazıb- danıĢan Cavad Heyət bu müraciətində ona dəyə biləcək istənilən zərbəyə rəğmən sinəsini irəli vermiĢdi. Bunca fədakarlığı unutmaq olarmı! Belə bir VƏTƏNDAġla ayrılığın acısı bu gün hər bir qaçqınımızın, köçkünümüzün, yurddaĢımızın evində ən içdən gələn məhəbbətlə yaĢanmasa, biz nankor olardıq!
* * *
Çoxcəhətli, çoxistiqamətli biliklər yiyəsi Cavad He- yətin səriĢtə ilə bildiyi elm sahələrindən biri də ilahiyyat, islamĢünaslıq idi və o, bu sahədə müqayisəsiz üstünlüyə malik idi. Təbii ki, bunca püxtə islamĢünasdan ötrü Məkkə də, Mədinə də ən müqəddəs Ģəhərlər idi. Lakin dünyanı və özünü dərk etdiyi çağlardan ailəsinin ona aĢıladığı və özünün dərk etdiyi baĢlıca meyarlardan biri bu olmuĢdu ki, Təbrizlə Bakı onun Məkkəsi ilə Mədinəsidir. 1925-ci il mayın 23-də Təbrizdə doğuldu, 2014-cü il avqustun 12-də Bakıda əbədiyyətə qovuĢdu. Cavad Heyət Azərbaycan Respublikasının vətəndaĢı deyildi. Lakin o, dünyasını dəyiĢəndə dövlət səviyyəsində ilk vida sözləri Bakıda yayıldı və həmin ehtiram dolu mətnin altındakı əvvəlinci imza da dövlətin birinci Ģəxsinin adı, ölkə Prezidentinin imzası idi. Bircə bunun özü Cavad Heyətin nə qədər fövqəladə, Azərbaycandan ötrü nə qədər mühüm Ģəxsiyyət olma- sından deyir.
14
* * * Cavad Heyət elə bir ailədə doğulmuĢdu, elə nəsillərin və elə ocağın yavrusu idi ki, onun biliklə, kitabla, yüksək əxlaqi dəyərlərlə bağlı olması labüd idi. Bir dəfə ondan soruĢmuĢdum ki, Siz artıq ustadlar ustadısınız, ömrünüzdən də çox müəllimlər keçib. Bu qədər dərin biliklər əldə edəndən sonra həyatınızdakı müəllimlərdən hansını göz önünə gətirərkən yenə özünüzü Ģagird məqamında təsəvvür edirsiniz? Cavab vermiĢdi ki, sözün bütün mənalarında mənim ən birinci müəllimim atam olub. Həm əvvəlinci, həm də ən baĢ mənasında. Cavad Heyətin atası, 1879-cu ildə dünyaya gəlmiĢ Mirzə Əli Heyət gənc yaĢlarında Nəcəfə yollanaraq 7 il mükəmməl ali ilahiyyat təhsili almıĢdı, fiqhdən – dini hüquqdan tutmuĢ üsul, hikmət, kəlam, riyaziyyat, yüksək astronomiya, köhnə və yeni fəlsəfəyədək bir çox elm sahələrinə dərindən vaqif olmuĢdu. Biliklərlə ləbələb, öy- rənməkdən usanmayan Mirzə Əli hələ bundan sonra Ġstan- bul və Qahirəyə gedərək oralarda da 1 il elmi araĢdır- malarla məĢğul olmuĢ, bir qədər də dərinləĢmiĢdi. Paklıq, düzlük və bilginliyin timsalı Mirzə Əli 1967-ci ildə dünyasını dəyiĢənədək Ġranın dövlətçilik, düĢüncə və mənəviyyat həyatındakı seçkin simalardan olmuĢ, Təbriz məhkəməsinin ilk sədri, Ġranın BaĢ prokuroru və daha sonra ədliyyə naziri iĢləmiĢdi. Təsəvvür edin Mirzə Əli Heyət hansı savada və səviyyəyə malik imiĢ ki, dünyanın hər üzünü, alim və müəllimlərin hər cürünü görmüĢ Cavad Heyət lap ixtiyar çağlarında da atasını ömrü boyu tanımıĢ olduğu müəllim və alimlərin ən kamili hesab edirdi. Onun adını çəkəndə kövrəlirdi, boynuna alırdı ki, atasını hər insandan, öz 15
övladlarından, hətta doğmaca anası Məsumə Sultandan da artıq sevmiĢdir. ―10 bacı-qardaĢ idik. Amma anam məni bütün uĢaqlardan çox istəyirdi. Bir gün mənə Ģikayətləndi ki, oğul, sən özün Ģahidsən ki, mənim sənə məhəbbətim o biri uĢaqlara olan sevgimdən qat-qat çoxdur. Bəs sən niyə atanı məndən çox istəyirsən? Dedim ki, ay ana, axı bunun ixtiyarı mənim əlimdə deyil...‖ Bir dəfə Cavad Heyətdən bunu da xəbər aldım ki, bəs ən böyük müəllim saydığınız atanızın hansı nəsihətini ən vacib bilir, ömrünüzün əsas düsturu sayırsınız? Söylədi ki, atam həmiĢə məsləhət edərdi, nə iĢ görsən, ehsasatın (duyğuların – R.H.) səninlə olsun, amma ağlı da unutma. Doktor bütün yolu boyunca bu düsturdan kənara çıxmadı. Nə etdisə sevərək, ürəkdən, eĢqlə etdi, ancaq heç vaxt da emosiyaların tam əsirinə çevrilmədi, soyuq dər- rakəsi, hər xırdalığı nəzərə alan fəhmi həmiĢə sərvaxt dayandı. Ona görə də mürəkkəb siyasi və ictimai dövrlərin burulğanlarından keçib irəlilədiyi uzun onillərdə heç vaxt yıxılmadı, bürdəmədi, yanılmadı. Bəs doktorun da daĢıdığı ―Heyət‖ soyadının kökü haradan gəlir? Mirzə Əli artıq cavanlığından el-oba arasında da, ali dövlət dairələrində də savadına, dünyagörüĢünə, ədalətli- liyinə, doğruculluğuna görə sözü keçən, sayğı bəslənən ziyalı idi. O qədər mötəbər ki, Ġranda – ölkədaxili və xarici vacib səfərlər üçün təĢkil olunan mühüm nümayəndə heyətlərinə mütəmadi baĢçı təyin edilərmiĢ. Bunlardan birincisi vaqe olubmuĢ 1906-cı ildə. Məhəmmədəli Ģahın dövlət çevriliĢindən sonra Nə- cəfdə ilahiyyat tələbələrindən ibarət bir heyət qurulur. Əvvəlcə Bəsrəyə, sonra Ġrana MəĢrutiyyət fərmanını apa- ran üç böyük din böyüyü – Ayətullah Tehrani, Ayətullah
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|