Vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI VA EKOLOGIYA …………..
68
	4.1.	Ishlab chiqarish jarayonlari sanitariyasi va gigienasi ……………...	68
	4.2.	Ishlab chiqarishda shikastlanganlarga dastlabki(birlamchi) tibbiy ko‘mak berish tamoyillari va qoidalari ……………………………	71
	4.3.	Elektrxavfsizlik: elektr toki ta’siridan himoyalovchi vositalar ……	77
	Xulosa .........................................................................................................		82
YAKUNIY XULOSALAR .………………………………………………….			85
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI ……………………...			87
ILOVALAR ..……............................................................................................			89

KIRISH

Hozirgi kunda dunyoning barcha rivojlangan mamlakatlarida, jumladan, O‘zbekiston Respublikasida ham optik aloqa tizimlarini, xususan, optik tolali aloqa tizimlarini rivojlantirish, axborot oqimlarini uzatish va qayta ishlash tarmoqlaridan foydalanish samaradorligini oshirish bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev va Respublika hukumatining yorqin e’tibori tufayli telekommunikatsiya tizimlarini modernizatsiya qilish – ularni to‘liq raqamlashtirish va optik tolali tarmoqlarni yaratish borasida salmoqli muvaffaqiyatlarga erishildi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi “2022-2026-yillarda yangi O‘zbekistonni rivojlantirish strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-60-sonli tasdiqlangan qaroriga muvofiq (2022-2026-yillarda jadal rivojlanish bosqichida), aloqa tarmoqlarining butun infratuzilmasini jadal rivojlantirish, uning ishlash samaradorligini sezilarli darajada oshirish rejalashtirilgan. Mavjud optik tolali aloqa tarmoqlarini modernizatsiya qilish va yangilarini qurish rejalashtirilgan [1].
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 5-oktabrdagi “Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-6079-son Farmonida, jumladan, “.. jamoat transporti va kommunal infratuzilmani boshqarishning axborot tizimi..”, “..hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning turli sohalarida 400 dan ortiq axborot tizimlari, elektron xizmatlar va boshqa dasturiy mahsulotlarni joriy etish...” [2].
Aloqa tarmoqlarini yanada rivojlantirish tendentsiyalari katta hajmdagi axborotni 10 Gbit/s va undan yuqori tezlikda uzatish, jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqarish vositalarini joriy etish, yangi avlod aloqa vositalari va telekommunikatsiya xizmatlarining yangi turlaridan foydalanish hisoblanadi. Telekommunikatsiya tizimlarini loyihalash va texnik ekspluatatsiya qilish optik tolali kirish tarmoqlarida axborotni uzatish va qayta ishlash sifatini oshirishga qaratilgan texnologik yechimlarni tanlash bilan bog‘liq.
Optik aloqa kirish tarmoqlari asosiy vazifasi bu aloqa xizmatlarining markaziy stansiyadan abonentga qadar tezroq, yo‘qotishlarsiz yetkazishdan iborat. Bunda biz har bir holat uchun alohida kirish tarmoqlari texnologiyalarni tahlilini ushbu diplom malakaviy ishida tahlil qilish chiqamiz. uzoq muddat davomida xizmat qilishi va ularning ishonchliligi hisoblanadi. Lekin optik kabellarni ishlab chiqarishda, transportirovkasida, yotqizilishida va ekspluatasiyasida optik tolalarda defektlarning hosil bo‘lishi, ya'ni tola qobig‘ida kichik yoriqlar va chiziqlarning paydo bo‘lishi natijasida hosil bo‘lgan mikroyoriqlarga tashqi omillar ta'sirida uning keyingi davridagi digredatsiya jarayonini tezlashtirishi mumkin. Shuningdek optik kabellarning ekspluatasiyasida xizmat davrining maksimalligini ta'minlashda optik aloqa liniyalarini to‘g‘ri loyihalash, kabelni yotqizish usulini to‘g‘ri tanlash va sharoit yaratish, optik tolaga mexanik zo‘riqish tushishini oldini olish, tashqi omillarning ularga ta'siri minimal bo‘lishini ta'minlash kerak.
Optik aloqa liniyalarida qo‘llaniladigan optik tolali aloqa kabellarini to‘g‘ri tanlash va ishlatish ham ahamiyatli masalalardan hisoblanadi.
Bitiruv malakaviy ishida tarmoq injenerlar uchun belgilangan talablar asosida optik tolali aloqa kabellarini tanlash va ularning xarakteristikalari bilan tanishish imkonini beruvchi dasturiy mahsulot ishlab chiqilgan.