Xx əsin əvvəlində əldə edilən texniki nailiyyətlər
Yüklə 5,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
Avtomatlaşdırmanın yayılması 477 rının sənayedə uğurla tətbiq olunması üçün zəmin yaratmışdır. Kompyüter texnikasının tətbiqi ilə əlaqədar olaraq idarəetmə sistemlərinin proqramlaşdırılmasında daimi inkişaf mövcud idi. Mürəkkəb həndəsəyə malik olan səthlərin emalından məlum olan praktiki təcrübələr göstərmişdir ki, belə hissələrin emalının proqramlaşdırılması həddindən çox əmək və vaxt tələb edirdi. Ona görə də, mütəxəssislər bu istiqamətdə əsas rasionallaşdırma potensialını, əsasən yeni və məhsuldar proqramlaşdırma üsullarının yaradılmasında görürdülər. Çətin emal olunan deşiklərin açılmasında və mürəkkəb frezləmə işlərinin aparılmasında, bir çox torna işlərinin proqramlaşdırılmasında böyük hesablama maşınları tətbiq olunurdu. İnsanlar üçün sadə başa düşülən dildə, qısa şəkildə tərtib olunmuş emal proqramlarına ehtiyac getdikcə artırdı. Proqramların tərtib edilməsi problemyönlü dillərin köməyi ilə yerinə yetirilirdi. Belə hazırlanmış informasiya NC postprosessorlarda dəzgahın idarəetmə sisteminə uyğun şəkildə dəyişdirilirdi. Bu məqsədlə tətbiq olunan, ABŞ-da 1950-ci ildə işlənmiş APT proqramlaşdırma dili mürəkkəb, üçölçülü frezləmə əməliyyatının layihələndirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu. Fortran proqramlaşdırma dilinə əsaslanan bu dilin köməyi ilə istənilən dəzgah üçün idarəetmə proqramının işlənməsi mümkün idi. Çatışmayan cəhəti ondan ibarət idi ki, o alətin kinematikası və kəsmə parametrləri kimi texnoloji informasiyanı özündə əks etdirmirdi. Bu parametrləri əl ilə daxil etmək lazım idi. Bu problemi aradan qaldırmaq üçün Pittler firması 1963-cü ildə AUTOPİT - dəzgaha uyğunlaşdırılmış proqram dilini işləyir. Perfolentlərin maşınların köməyi ilə avtomatik hazırlanması və texnoloji problemlərin hesablama texnikasının köməyi ilə həll olunması Autopit dilinin tətbiqi ilə nisbətən aradan götürülür. Sistemdə NC dəzgahı texnoloji prosesin layihələndirilməsi və aparılmasında işlədilən informasiya axınının tərkib hissəsi kimi göstərilirdi. Proqramlaşdırma sistemlərinin getdikcə inkişafı texnoloji prosesləri optimallaşdırmaq imkanı verdiyindən iki istiqamətdə – həndəsiyönümlü Avtomatlaşdırmanın yayılması 478 və texnolojiyönümlü sistemlər yaranmışdır. 1965-ci ildə aparılmış araşdırma nəticəsində məlum olur ki, o dövrdə bütün əməliyyatları əhatə edə biləcək ümumi proqramlaşdırma dili yoxdur. Bu məsələ ilə alman alimləri məşğul olurlar və hər bir əməliyyat üçün ayrıca proqramlaşdırma dili yaradırlar. Bu dil EXAPT (Extendet Subset of APT) adlanaraq aşağıdakı tərkibdə nümayiş etdirilir [3.7]: - EXAPT 1 − burğulama və sadə frezləmə əməliyyatları üçün (1966-cı il), - EXAPT 2 − xətti və kontur üzrə torna əməliyyatı üçün (1967-ci il), - EXAPT 3 − dəzgahın hər hansı bir oxuna perpendikulyar müstəvidə xətti və kontur üzrə burğulama və frezləmə əməliyyatı üçün. Belə sinifləşdirmə, proqramlaşdırma dilinin verilmiş əməliyyatın qoyduğu texnoloji tapşırığa uyğunlaşdırılmasını asanlaşdırmışdır. Proqramlaşdırmada işlədilən sözlər və göstərişlərin tətbiqi bütün dillərdə eyni idi. Perfokartlarda yaddaşa verilmiş informasiyalar hissə proqramları adlanırdı. Kompyüterin işi, sadə şəkildə hazırlanmış hissə proqramları əsasında NC dəzgahının idarə olunması üçün tam perfolenti hazırlamaqdan ibarətdir. Bu işi kompyüterdə görmək üçün, idarə proqramının emal edilməsi və uyğunlaşdırılması üçün iki proqram lazım idi. Nəticədə, dəzgahın idarə perfolenti, istehsalın hazırlığı və təşkili üçün sənədlər hazırlanırdı (şəkil 3.22). 60-cı illərdə EXAPT proqramlaşdırma dilinin inkişafı və geniş yayılması məqsədi ilə Almaniyada EXAPT cəmiyyəti yaranır. Bu cəmiyyət, 9 ölkədən 90-a yaxın mütəxəssisin iştirak etdiyi bir mərkəzi təşkilata çevrilərək geniş tədqiqat işləri görür. NC texnologiyasının ümumi şəkildə yayılmasında bu cəmiyyətin gördüyü işlər əhəmiyyətli rol oynamışdır. Avtomatlaşdırmanın yayılması 479 Mikroprosessorların getdikcə inkişaf etməsi idarəetmə sistemlərinin də təkmilləşdirilməsi və proqramlaşdırmanın asanlaşması üçün şərait yaratmışdır. Şəkil 3.22. EXAPT sisteminin quruluşu. 70-ci illərin sonunda birbaşa sexlərdə proqramlaşdırma ideyası güclənərək sonrakı inkişafın istiqamətini müəyyənləşdirir. Bununla bərabər hazırlanmış NC proqramlarının birbaşa dəzgaha verilməsi məsələsi də gündəmə gəlir. Bu dəzgahlarda eyni idarəetmə strukturunun yaranması məsələsini qoyur ki, bütün dəzgahlar eyni prinsiplə proqramlaşdırıla bilsin. 80-cı illərdə də rəqəmli idarəetmədə əsas inkişaf dəzgah və operator arasında interaktiv dialoqa əsaslanan proqramlaşdırma sistemlərinin yaranması ilə səciyyələnir. Dəzgahlarda elektron ekranlarının tətbiqi prosesin qrafiki olaraq simulyasiya edilməsini və beləliklə, dəzgahı tətbiq etmədən prosesin gedişini real zamanda görmək olurdu. Yüklə 5,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|