Yazın isti bir qürub çağı Patriarx gölünün qırağında iki adam göründü. Əynində parusindən boz yay köynəyi olan
Yüklə 3,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
99
V fəsil
QRĠBOYEDOVDA QOPAN HƏNGAMƏ
Açıq-sarı rəngli ikimərtəbəli qədim ev bulvar dairəsində, naxıĢlı çuqun çəpərlə səkidən ayrılan baxımsız bağın dərinliyində yerləĢirdi. Evin qarĢısındakı kiçik meydança asfaltlanmıĢdı, qıĢda qarı kürüyüb təpə kimi oraya yığırdılar, yayda isə restoranın parusin örtüklü çox gözəl bir guĢəsinə çevrilirdi. Malikanəyə "Qriboyedovun evi" deyirdilər, çünki yazıçı Aleksandr Sergeyeviç Qriboyedovun xalası, guya, haçansa buranın sahibi olmuĢdu. Sahibi olub-olmadığını dəqiq bilmirik. Hətta zənnimiz bizi aldatmırsa, Qriboyedovun, ümumiyyətlə, belə bir xalası olmayıb... Ġntəhası, ev belə adlanırdı. Üstəlik, bir Moskva gopçusu danıĢır ki, guya, bax, bu ikinci mərtəbədə, sütunlu dairəvi zalda görkəmli yazıçı taxtda yayxanmıĢ həmin bu xalasına "Ağıldan bəla"dan parçalar oxuyurmuĢ. Bir yana qalanda, nə bilək, bəlkə də, oxuyub, bu elə də vacib deyil! downloaded from KitabYurdu.org
100
Vacib odur ki, hal-hazırda bu evin sahibi, bədbəxt Mixail Aleksandroviç Berliozun Patriarx gölünə gələnə qədər baĢçılıq etdiyi həmin Massolit idi. Massolit üzvlərinin xeyir-duasıyla heç kim bu evi "Qriboyedov evi"
adlandırmırdı, hamı,
sadəcə, "Qriboyedov" deyirdi: "Dünən iki saat Qriboyedovda girinc olmuĢam". – "Axın necə oldu?" – "Yaltaya bir aylıq putyovka qopartdım". – "Əhsən!" Yaxud: "Berliozun yanına get, o, bu gün dörddən beĢə kimi Qriboyedovda qəbul eləyir..." və sair. Massolit Qriboyedovda elə yerləĢmiĢdi ki, ondan yaxĢı və rahat təsəvvür etmək olmazdı. Qriboyedova daxil olan hər kəs ilk əvvəl istər-istəməz müxtəlif idman dərnəklərinin bildiriĢləri və Massolit üzvlərinin birlikdə, həmçinin tək çəkdirdiyi Ģəkillərlə tanıĢ olurdu, bəzilərinin fotoĢəkli ikinci mərtəbəyə qalxan pilləkənin divarından asılmıĢdı. Həmin yuxarı mərtəbədə elə ilk otağın üstünə iri hərflərlə "Bağ-balıqçılıq bölməsi" yazılmıĢdı və qarmağa keçmiĢ dabanbalığı təsvir olunmuĢdu. downloaded from KitabYurdu.org 101
2 №-li otağın üstündəki yazı çətin anlaĢılırdı: "Birgünlük yaradıcılıq putyovkası. M.V. Podlojnıya müraciət edin". Növbəti otağın üstünə qısa, ancaq ümumiyyətlə, anlaĢılmaz bir Ģey yazılmıĢdı: "Perehqino". Sonra xalanın qoz ağacından düzəldilmiĢ qapılarının üstündəki yazılardan Qriboyedova təsadüfən gələn adamın gözləri alacalanırdı: "Kağız üçün növbəyə Poklevkina yazır", "Kassa", "Məzhəkə yazanların xüsusi hesablaĢmaları..." Lap aĢağıdan, qapıçının yanından baĢlayan uzun növbəni yarıb, hər an kimlərinsə girib-çıxdığı qapının üstünə "Mənzil məsələləri" yazıldığını oxumaq olardı. Mənzil məsələlərindən sonra yalı qalxan yapıncılı, çiyni tüfəngli bir atlının təsvir olunduğu plakat adamı uzaqdan çağırırdı. AĢağıda palma və eyvan görünürdü, eyvanda oturmuĢ kəkilli gənc əlində qələm, qartal baxıĢlarını yüksəklərə dikmiĢdi. Plakatın altında
yazılmıĢdı: "Tamhəcmli yaradıcılıq ezamiyyəti – iki həftədən (hekayə- novella) bir ilə qədər (roman-trilogiya). Yalta, Suuk-Su, Borovoye, Tsixidziri, Maxindjauri, Leninqrad (QıĢ sarayı)". downloaded from KitabYurdu.org
102
Bu qapının ağzında da növbə idi, ancaq elə də yox, cəmi yüz əlli nəfər. Sonra Qriboyedov evinin enən-qalxan, əyri-üyrü dəhlizlərinə uyğun olaraq, "Massolitin idarə heyəti", "Kassalar №2,3,4,5", "Redaksiya heyəti", "Massolitinsədri", "Bilyard otağı", müxtəlif yardımçı idarələr və ən nəhayət, xalanın öz dahi bacısı oğlunun komediyasından ləzzət aldığı sütunlu zal gəlirdi. Qriboyedova qədəm basan hər bir kəs, əlbəttə, əgər küt deyildisə, bu xoĢbəxtlərin – Massolit üzvlərinin necə yaxĢı yaĢadıqlarını dərhal baĢa düĢürdü və paxıllıq içini didib parçalamağa baĢlayırdı. Niyə ona istedad bəxĢ etmədiyi üçün göylərə acı töhmətlər yağdırırdı, istedad yoxdusa, təbii ki, bütün Moskvada məĢhur olan Massolitin bahalı dəri qoxusu verən, kənarları qızılı haĢiyəli qəhvəyi üzvlük vəsiqəsi haqqında heç düĢünməyə dəyməzdi. Paxıllığa kimsə haqq qazandıra bilərmi? Bu, çox pis xüsusiyyətdir, ancaq hər halda, gələnləri də baĢa düĢmək lazımdır. Axı onun üst mərtəbədə gördükləri hələ heç nədir. Xalanın evinin alt mərtəbəsi baĢdan-baĢa restoran idi, özü də downloaded from KitabYurdu.org
103
necə restoran! Çox düzgün olaraq Moskvada o ən yaxĢı restoran sayılırdı. Yalnız ona görə yox ki, tağlı tavanını assuriya yallı bənövĢəyi atlar bəzəyən böyük zalda yerləĢirdi; yalnız ona görə yox ki, hər stola saçaqlı örtüyü olan lampa qoyulmuĢdu; yalnız ona görə yox ki, hər yoldan ötən buraya soxula bilməzdi, həm də ona görə ki, Qriboyedovdakı ərzağın keyfiyyəti Moskvanın istənilən restoranını üstələyirdi və bu ərzaq heç də baha olmurdu, uyğun qiymətə verilirdi. Ona görə bu doğru sətirlərin müəllifinin bir dəfə Qriboyedovun çuqun çəpəri yanında eĢitdiyi söhbətdə də təəccüblü heç nə yoxdur: – Amvrosi, bu gün harada Ģam eləyəcəksən? – Bu nə sualdır, əzizim Foka, əlbəttə, burada! Arçibald Arçibaldoviç bu gün qulağıma pıçıldadı ki, məxsusi hazırlanmıĢ soyutma suf balığı olacaq. Əla Ģeydir! – YaĢamağı bacarırsan, Amvrosi! – arıq, üzgün, boynundan karbunkul asılmıĢ Foka köks ötürərək qırmızı dodaqlı, qızılı saçlı, yumru yanaqlı yekəpər Ģair Amvrosiyə cavab verdi. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|