Bu gün inkişaf etmiş dünya dövlətlərinin ekspertləri do
etiraf edir ki, 1995-ci il noyabrın 12-do ümumxalq refeıenduru-
munda qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının Konstitusi
yası insan hüquq və azadlıqlarına önəm verən ən demokratik
Konstitusiyalarından biridir.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 12-ci mad
dəsində yazılır: “İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqla
rının təmin edilməsi dövlətin ali məqsədidir”.
12 fəsil, 158 maddəni özündə birləşdirən bu ali Qanu
nun bütöv bir fəsli və 60-a yaxın maddəsinin məhz insan hüquq
və azadlıqları ilə bilavasitə bağlılığı dövlətimizin demokratik
cəmiyyət və demokratik dövlət qurulucuğuna necə böyük önəm
verdiyini təsdiq edir.
2001-ci ildə Azərbaycanın Avropa Şurasının üzvlüyünə
qəbul olunmasından sonra Qərbin ən mütərəqqi və demokratik
dəyərlərinə yiyələnməklə milli qanunvericiliyimizdə də əsaslı
dəyişikliklər baş verdi və bu dəyişikliklər 2002-ci il avqustun
24-də ümumxalq səsverməsində qəbul olunaraq Konstitusiya
mətninə daxil edildi.
2001-ci il dekabrın 28-də Azərbaycan Respublikasının
insan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) haqqında Konsti
tusiya qanunu, 24 dekabr 2002-ci ildə isə Azərbaycan Respub
likasında İnsan hüquq və azadlıqlarının həyata keçirilməsinin
tənzimlənməsi haqqında Konstitusiya qanunu qəbul edildi.
Bu gün istər bu iki Konstitusiya qanununun, istərsə də
bilavasitə insan hüquqlarının genişlənməsinə təminat verən
“Yaşayış yeri və olduğu yer üzrə qeydiyyat haqqında”, “Vətən
daşların müraciətlərinə baxılması qaydası haqqında”, “Qaçqın
ların və məcburi köçkünlərin statusu haqqında”, “Kütləvi infor
masiya vasitələri haqqında”, “Qeyri-hökumət təşkilatlan (icti
-
318
-
mai birliklər və fondlar) haqqında", “İnformasiya əldə etmək
haqqında” və sairə qanunlann işlənib hazırlanması və qəbu
lunda komissiyamızın xüsusi rolu və əməyi olmuşdur. Milli
Məclisin iclaslannda müzakirə olunan yüzlərlə qanun layihələri
ilə bağlı komissiyamızın ekspertiza rəyləri olmuşdur.
Söz yox ki, bu zaman Qərbin mütərəqqi nailiyyətləri
nəzərə alınmaqla milli xüsusiyyətlərimiz, mənəvi dəyərlərimiz
və obyektiv gerçəkliklər əsas götürülür. Son dövrlərdə bizi se
vindirən hallardan biri də odur ki, hər hansı qanun layihələrinin
müzakirəsində dövlət və hökumət təşkilatlan ilə yanaşı qeyri-
hökumət təşkilatlan da fəallıq göstərir, öz təklif və layihələrini
bizə göndərirlər. Biz istəyirik ki, bu əməkdaşlıq daha da ge
nişlənsin, cəmiyyətin daha böyük hissələrə qanun yaradıcılıq
prosesinə cəlb olunsun. Çünki qanunlar hər hansı qurum üçün
deyil, bütövlükdə cəmiyyətin inkişafı üçün hazırlanır və qəbul
olunur.
Bu bir həqiqətir ki, əsası ulu öndərimiz Heydər Əliyev
tərəfindən qoyulmuş və bu gün də möhtərəm Prezidentimiz
İlham Əliyev cənabları tərəfindən uğurla həyala keçirilən daxili
və xarici siyasət ölkəmizi regionun ən nüfuzlu dövlətlərindən
birinə çevirmişdi. Dövlətimizin iqtisadi qüdrəti yüksəlmiş,
əhalinin həyat səviyyəsi yaxşılaşmışdır. Söz yox ki, bu inkişaf,
bu tərəqqi ölkədə insan və vətəndaş hüquqlarının möhkəmlən
məsinə daha geniş şərait yaradacaqdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev
cənablarının ölkənin şimal bölgəsində zəhmətkeşlərlə görüşü
zamanı söylədiyi bir fikri mən bir daha belə məmurların diq
qətinə çatdırmaq istərdim: “Hamıdan tələb edirəm ki, öz işinə
məsuliyyətlə yanaşsın və vəzifə borcunu vicdanla yerinə yetir-
-
319
-
sin. Biz Azərbaycan xalqı üçün işləyirik. Onlar bizə bu etimadı
göstəriblər və biz də bu etimadı doğrultmalıyıq”.
Bu gün Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi
ümumbəşəri və demokratik dəyərlərə əsaslanmaqla bütün
fəaliyyətini dövlətçiliyimizin və müstəqilliyimizin daha da
möhkəmləndirilməsi, insan hüquqlarının genişləndirilməsi isti
qamətində davam etdirir.
İnanırıq ki, Heydər Əliyev ideyalarına sadiq olan hər bir
vətəndaş sözdə deyil, əməli işdə xalqımıza sədaqətlə xidmət
edəcək, insan və vətəndaş hüquqlarının pozulmasına qarşı daim
mübarizə aparacaqdır.
-
320
-
§ 14. İnsan hüquqları və azadlıqları
sahəsində milli qanunvericiliyin
inkişaf perspektivləri
Bəşəriyyətin ən böyük nailiyyəti olan
insan hüquqları ideyası, qarşılıqlı m ünasi
bətlərin universal dəyəri kim i tarixi təcrübə
və sınaqdan çıxmış, m üasir cəm iyyətin opti
m al m övcudluq form ası qism ində qəbul edil
mişdir. Bu gün insan hüquqları bütün fu n d a
m ental hüquqların - siyasi, sosial, iqtisadi,
mədəni, m ənəvi və s. haqların əsas göstəri
cisi. in kişa f səviyyəsini dəyərləndirən başlıca
m eyarı qismində qəbul edilir.
Bu ona görə mümkün olmuşdur ki, insan hüquqlan hər
bir cəmiyyətdə, eləcə də bütün dünyada birgəyaşayış münasi
bətlərinə, həyatımıza bir insanilik, dünyagörüşümüzə huma
nistlik ölçüsü gətirir. Yalnız insan hüquqlarının təmin edildiyi
təqdirdə dünyanın inkişaf dinamikasının mütərəqqi, müsbət
istiqamətə yön aldığı məlum olur.
Azərbaycanda dövlət müstəqilliyi əldə edildikdən sonra
insan hüquqlarının təminatına yönümlü, keyfiyyətcə tamamilə
yeni qanunvericilik sistemi təsbit olundu. Bütün normativ baza
yeniləşdiriİdi, yeni hüquq institutları Konstitusiya Məhkəməsi,
insan hüquqlan üzrə müvəkkil - ombudsman yaradıldı, beynəl
xalq hüququnun prinsiplərinin prioritetliyi nəzərə alınaraq, yeni
cəmiyyətdə insan hüquqlan sisteminin yeni kriterityalan
-321
-
Dostları ilə paylaş: |