Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти

Tezkorlik mashqlarini me‟yorlash

Boshlang‟ich sinf o‟quvchilarini tezkorlik sifatlarining rivojlanish ko‟rsatkichlari (30,60 metrlarga past startdan yugurish, soniya) tajribadan oldin va tajribadan keyingi natijalari 5-6 jadvallarda qayd qilindi.
Boshlang‟ich sinf o‟quvchilarning tezkorlik mashqlarini bajarishga bo‟lgan imkoniyatlari (vaqti) yildan–yilga 0,2 soniyadan –0,6 soniyaga kamayib bordi.
30 metrga startdan chiqib yugurishda o‟g‟il bolalarning ko‟rsatgan natijalari farqi I–II sinflar o‟rtasida 0,2 soniyaga teng bo‟lsa, II–III sinflar o‟rtasidagi farq 0,3 soniyaga o‟sgan yoki 1 foizni tashkil qilgan, III–IV sinflar o‟rtasida u 0,6 soniyaga tengdir. Qiz bolalarda esa mutanosib ravishda 0,1; 0,3; 0,5 soniyaga teng. Bu raqamlar boshlang‟ich sinf o‟quvchilari orasida tezkorlik mashqlarini bajarishda o‟g‟il va qiz bolalarning ko‟rsatgan natijalari bir–biridan unchalik ko‟p farq qilmasligini isbotlaydi.
Adabiyot manbalarining tahliliga ko‟ra I sinf o‟g‟il va qiz bolalarining 30 metrga yugurishdagi o‟rtacha ko‟rsatkichi 7,6–8,7 soniyaga, II sinflarda 6,9–7,1

T.R	Yugurish		d.ol			Takrorlash va dam olish d.ol 3 d.ol 4							d.ol			d.ol
	masofalari	1	s/d		2	s/d			s/d				s/d		5	s/d
1	30 metrga past startdan yugurish (1-2 sinf) n 30	1	25	2		30		3	40	-		-		-		-
2	30 metrga past startdan yugurish (3-4 sinf) n 30	1	30	2		35		3	40	4		50		-		-
3	60 metrga past startdan yugurish (1-2 sinf) n 26	1	1-3	2		2-3		3	2-3	-		-		-		-
4	60 metrga past startdan yugurish (3-4 sinf) n 26	1	1-4	2		2-4		3	2-5	4		3-5		-		-

soniyaga, III sinflarda 6,6–6,9 soniyaga teng bo‟lsa, bizning olgan ma‟lumotlarimizda yuqoridagiga muvofiq 7,1–7,2; 6,9–7,2; 6,6–6,7; 6,0–6,4 soniyani tashkil etadi. Tajriba o‟tkazishga mo‟ljallangan 27–sonli va 243–sonli umumiy o‟rta ta‟lim maktablari boshlang‟ich sinf o‟quvchilarining tezkorlik sifati o‟rtasida farq yo‟q.
60 metrga past startdan chiqib yugurishda o‟g‟il bolalarning ko‟rsatgan natijalari tahlil qilib ko‟rilganda, I–II sinflarda 0,1 soniyaga (0,8 foiz) nazorat
guruhi yuqori, bu statistik jihatdan farq qilmaydi (t=0,71, R> 0,1), 3-4 sinf
o‟quvchilarda 0,1 soniyaga (0,8 foiz) tajriba guruhi yuqori, lekin hech qanday statistik farqqa ega emas teng bo‟lsa, (t=0,71, R> 0,1). 3-4 sinf o‟quvchilarning ko‟rsatgan natijalari 0,2 soniyaga (1,9 foiz) tajriba guruhi yuqori bo‟lib, statistik farq qilmaydi (t=0,83, R> 0,1). Bu jadvalda ko‟rinib turibdiki, o‟quvchilar ko‟rsatgan dastlabki natijalarda o‟ech qanday farq yo‟q.