Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 
Nomoddiy aktivlar
– moddiy va jismoniy shaklga ega bo‘lmagan 
nomonetar, identifikatsiyalanadigan aktivlardir. Ularning ko‘p turlari 
mavjud, jumladan; 
dasturiy ta’minot; 
foydalanish huquqi; 
marketing; 
texnik ma’lumotlar. 
Biroq, bank faoliyatida eng ko‘p tarqalgan nomoddiy aktiv 
gudvilldir. 
Gudvill
– firmaning moddiy o‘lchov ta’siriga tushmaydigan sar-
moyasi, masalan, obro‘-e’tibor, kasbiy omilkorlik aloqalari, marketing 
usullari va boshqalar. Boshqacha qilib aytganda, moddiy ishlab 
chiqarish doirasiga kirmaydigan sohalarda firma jamg‘argan aktiv-
larining «narxi». Bu ibora mijozlarning xayrixohligi, iltifoti, moyilligini 
RH
ОА
US = Balansdagi aktivlar + Balansdan tashqari schyotlar –
Chegirmalar

---

118
ham ifodalaydi. Gudvill sezilmaydigan asosiy kapital, sezilmaydigan ak-
tivlar bo‘lib, umuman korxona bahosi bilan uning mavjud asosiy kapitali 
bahosi o‘rtasidagi farqni ifodalaydi. 
Leveraj –
bank jami aktivlarining kapital bilan ta’minlanganlik 
darajasini aks ettiruvchi ko‘rsatkich bo‘lib, u I darajali kapitalning 
nomoddiy aktivlar qiymati, jumladan gudvillni chiqarib tashlagan holda 
umumiy aktivlar summasiga nisbati sifatida aniqlanadi. 
«Kuk koeffitsiyenti» –
bank kapitalining balansdagi va balans orti 
aktivlari o‘rtasidagi minimal nisbatni belgilaydi. Uni hisoblashda mam-
lakatlar bo‘yicha farqlanuvchi tavakkalchilik darajasi va normalari ino-
batga olinishi kerak. Bu koeffitsiyent 8% darajasida o‘rnatilgan bo‘lib, 
uning eng kamida yarmi bankning o‘z kapitaliga to‘g‘ri kelishi kerak. 
 
3.3 Bank aktivining tarkibi va sifati
 
[80]
. Bank aktivi deganda passivlar joylashtirilishi tushuniladi. 
Uning tarkibiy tuzilmasi deganda esa har bir aktiv turining jami 
aktivlarga bo‘lgan nisbati tushuniladi. Tijorat banklarining aktivi va 
uning tarkibi quyidagilar bilan tavsiflanadi (10-jadval).
Jadvaldagi ma’lumotlardan quyidagi xulosalarni chiqarish mumkin: 
bank aktivining eng asosiy qismini ssudalar, ya’ni bank kreditlari 
tashkil qiladi – 19,9 dan to 83,2 foizgacha;