Geoaxborot texnologiyalari nima? Ularning asosiy vazifalari nima?

Ma'lumotlar formatlari nima va ularning xususiyatlari qanday?

Tasvirning skanirlanishi natijasida xosil bo’lgan kodlar bitlarini qattiq diskda saqlash uchun fayllardan foydalaniladi. Ko’plab GISlar rastrli tasvirlarni saqlash uchun o’zlarida mavjud formatlardan foydalanadi va keng tarqalgan formatlardan foydalanish zarur. Bugungi kunda keng tarqalgan shunday formatlatning to’rtta turi mavjud.

Grafikli tasvirlarni Windows da saqlaydigan asosiy format - vmr (ingl. - Bilmap) bo’lib, u oq-qora, rangli tasvirlami saqlaydi. Bu formatning asosiy afzalligi - uning soddaligidir, shuning uchun bu formatni barcha dasturlar o’qiydi. Uning asosiy kamchiligi - fayllari xajmining nihoyatda kattaligidir.
Malakali mutaxassislar tiff (ingl. - tagged imaged fail fop mat) formatida ishlaydilar. Bu format xoxlagan rangli tasvimi saqlashi mumkin, ma’lumotlami siqib tasvirlash imkoniyatiga xam ega. Fayllarda tasvirlardan tashqari qo’shimcha ma’lumotlarni ham saqlasa bo’ladi. Fayllarda ushbu afzallik - uning asosiy kamchiligi ham bo’lishi mumkin, chunki ba’zi dasturlar qo’shimcha ma’lumotlami o’qiy olmasligi va natijada tasvir hosil qilinmasligi bir necha maratoba aniqlangan.
Fayllarning xajmini kamaytirish uchun ko’pchilik formatlarda ma’lumotlarni siqish yo’llari ishlab chiqilgan. Ma’lumotlami siqib tasvirlashda ularning sifatini saqlab qolgan xolda yoki sifat ko’rsatkichlarini kamaytirish bo’yicha ishlar bajarilishi mumkin.
Yuqorida nomlari keltirilgan formatlardan tashqari manbalami siqib tasvirlaydigan, ularni Internet da tasvirlaydigan, kompyutyer tarmoqlari orqali uzatish mumkin bo’lgan gif (ingl. - grafits indyerchange format) formati mavjud. Bu formatning asosiy afzalliklari - uning rasmni shaffof tasvirlashi, animastiyalarni saqlashi va x.k. Uning asosiy kamchiligi esa tasvirlaming ranglar turlarini kam farqlashi va ayerosuratlarni bu formatda saqlash mumkin emasligidir.
Agar tasvirni uzoq vaqt saqlash zarur bo’lsa JPEG (ingl. - Joint Picture Exploit Group) formatidan foydalaniladi. Bu formatda tasviming sifati ancha past ifodalansada, ammo xozircha jpeg formatidan zamonaviy kompyutyerlarda tasvimi qayta ishlashda keng qo’llanilmoqda.
Yuqorida nomlari keltirilgan formatlarni turli vaqtlarda ishlatish mumkin. Shuni ta’kidlash joizki, agar kuchli maxsus dasturlardan kompyutyerlash ishida foydalaniladigan bo’linsa, natija faqat shu dasturning ichki formatlarida saqlanganligi ma’qul. Vektorli formatlarga misol tariqasida DXE, DMG, DX90, PIC, DGN larni keltirish mumkin.