Globallashuv va xalqaro savdoning rivojlanish tendensiyalari

xalqaro savdoning tovar tarkibi ham o‘ziga xos rivojianish xusu- siyatlariga ega:

• 
  xalqaro savdoning tovar tarkibi ham o‘ziga xos rivojianish xusu- siyatlariga ega:
  

xalqaro tovar aylanmasiga tortilayotgan tovarlar oqimi chuqur diversifikatsiya- ga ega. Jumladan, Germaniya 180 ta eksport pozitsiyasiga, Buyuk Britaniya va Fransiya — 175 ta, Yaponiya 160 tadan ortiq pozitsiyaga ega;

ilmiy-texnik taraqqiyot natijasida xalqaro savdoda tayyor mahsulotlar ulushi ortib bormoqda. Bu ko‘rsatkich 2020-yilda jahon tovarlar savdosining taxmi- nan 64,7 %ga teng bo‘ldi;
xalqaro savdoda xomashyo va mineral yoqilg‘ilarning ulushi qisqarib bormoqda. Ushbu ko‘rsatkich 1937-yilda 38,6 %ni tashkil etgan bo‘lsa, 2020-yilda 19,8 %ga teng bo‘ldi;
jahon savdosida oziq-ovqat mahsulotlarining ulushi qisqarish tendensiyasiga ega bo‘lib, bu ko‘rsatkich 1937-yilda 22,8 %ga, 2020-yilda esa 12,5 %ga teng bo‘ldi;
1974-1975-yillardagi jahon iqtisodiy inqirozidan keyin jahon eksportining tovar tarkibida to‘qimachilik va kiyim-kechaklar ulushi orta boshladi. 2020-yilda ush¬bu tovarlarning jahon tovarlar savdosidagi ulushi 4,2 %ni tashkil etdi. Bu soha- da rivojlanayotgan mamlakatlar ulushi keskin ko‘payib bordi.
2009-2020-yillarda xalqaro savdoda erishilgan ijobiy natijalardan biri bu Jahon savdo tashkilotiga a’zo mamlakatlar tomonidan inqirozga qarshi cho- ralar dasturini amalga oshirish maqsadida tashqi savdo siyosatida yangi chek- lovlardan, proteksionizm usullaridan foydalanishiga yo‘l qo‘yilmaganligidan iborat. JST 2010-yildan boshlab bunday milliy cheklovlarni pasaytirishga erish- di. Ammo ko‘nlab mamlakatlarda ishsizlikning yuqori darajasining saqlanib qolishi, eksportga mahsulot ishlab chiqaruvchi mahalliy tovar ishlab chiqaruv- chilarni himoyalash maqsadida mamlakatlar tomonidan proteksionistik siyosat- ni qo‘llashga ehtiyojini oshirmoqda
O’zbekistonda ham bugungi kunda xalqaro savdo muhim ahamiyatga ega.Keyingi vaqtda jahon bozorida narxi keskin tushib ketgan xomashyo resurslarini eksport qilish amaliyotidan imkon qadar tezroq qutilib, tayyor raqobatbardosh mahsulotlar eksportini faol oshirish va bu maxsulotlar yetkazib beriladigan mamlakatlar geografiyasini yanada kengaytirishimnz kerak. Jahon xo’jaligi rivojlanishining o’ziga xos xususiyatlaridan bir- bu xalqaro iqtisodiy munosabatlarning intensiv rivojlanib borishi hisoblanadi.
Bu mamlakatlar, mamlakatlar guruhi, alohida firma va korxonalar o’rtasida savdo-iqtisodiy aloqalarning kengayishi tobora chuqurlashuvi, xo’jalik hayotining globallashuvi, milliy iqtisodiyot ochiqligining kuchayishi, mamlakatlarning iqtisodiy integratsiyalashuvi va hududiy xalqaro iqtisodiy aloqalar startegiyasining chuqurlashib borayotganligida ko’rish mumkin.