Glyukozani membrana orqali o`tkazilishi. Glyukoza tashuvchilarining tuzilishi, spetsifikligi, kliniki ahamiyati Gulyuz hamrayeva 133-guruh

Glyukozani membrana orqali o`tkazilishi.Glyukoza tashuvchilarining tuzilishi, spetsifikligi, kliniki ahamiyati Gulyuz hamrayeva 133-guruh

Glyukoza tashuvchilari plazma membranasida joylashgan bo’lib, ular plazm bilan bog’lanadi va ikki qavatli lipidlar orqali o’tkazilishini ta’minlaydi. Ularni ikki sinfga bo’lish mumkin: natriy-glyukoza kotransportyorlari yoki simportlari(SGLTs) va osonlashtiruvchi glyukoza tashuvchilar (GLUT). Natriy-glyukoza kotransportyorlari (SGLTs) ingichka ichakdagi hujayralar va buyrak proksimal kanalchalarida ifodalanadi. Bu oqsillar glyukozani elektrakimyoviy gradientga nisbatan faol tashishda vositachilik qiladi. Ichak bo’shlig’ida yoki nefronlarda glyukoza uning konsentratsiyasi gradientiga qarshi boshqa transport mexanizmi orqali tashiladi. Insondagi SGLTs oilasi glyukoza, anionlar, yog’ kislotalari va vitaminlarni tashishda ishtirok etadigan 12 a’zodan iborat.

Glyukoza tashuvchilari plazma membranasida joylashgan bo’lib, ular plazm bilan bog’lanadi va ikki qavatli lipidlar orqali o’tkazilishini ta’minlaydi. Ularni ikki sinfga bo’lish mumkin: natriy-glyukoza kotransportyorlari yoki simportlari(SGLTs) va osonlashtiruvchi glyukoza tashuvchilar (GLUT). Natriy-glyukoza kotransportyorlari (SGLTs) ingichka ichakdagi hujayralar va buyrak proksimal kanalchalarida ifodalanadi. Bu oqsillar glyukozani elektrakimyoviy gradientga nisbatan faol tashishda vositachilik qiladi. Ichak bo’shlig’ida yoki nefronlarda glyukoza uning konsentratsiyasi gradientiga qarshi boshqa transport mexanizmi orqali tashiladi. Insondagi SGLTs oilasi glyukoza, anionlar, yog’ kislotalari va vitaminlarni tashishda ishtirok etadigan 12 a’zodan iborat.

Glyukoza tashish uchun mas’ul bo’lgan ikkita a’zo:

Glyukoza tashish uchun mas’ul bo’lgan ikkita a’zo:

1)SGLT1

2)SGLT2

SGLT1 664 aminokislotali oqsil bo’lib, ichakdagi glyukozaning asosiy tashuvchisi bo’lib xizmat qiladi. SGLT2 proksimal kanalchani qoplagan hujayralarda joylashgan bo’lib, u buyrak suyuqligidan glyukzani qayta so’rilishini ta’minlaydi va siydik orqali glyukozani chiqib ketishini oldini oladi

Osonlashtiruvchi glyukoza tashuvchilar (GLUTs) glyukoza tashuvchilarning ikkinchi guruhi bo’lib oilasi 14 a’zodan iborat. Ular to’qimalar va hujayralardagi glyukozani ikki tomonlama tashish uchun javobgardir. Bu glyukozani konsentratsiya gradienti bo’ylab hujayra ichiga olib o’tish uchun osonlashtiruvchi diffuziyadan foydalanishni o’z ichiga oladi. Bu oqsillar hujayraning ichki qismiga ta’sir ko’rsatadigan bir substratni bog’lash joyiga ega, ikkinchisi esa tashqariga ta’sir qiladi. Glyukozani oqsilga bog’lanishi konfarmatsion o’zgarishlarni keltirib chiqaradi, bu esa glyukozani membrananing bir tomonidan boshqasiga o’tkazilishiga olib keladi.

Osonlashtiruvchi glyukoza tashuvchilar (GLUTs) glyukoza tashuvchilarning ikkinchi guruhi bo’lib oilasi 14 a’zodan iborat. Ular to’qimalar va hujayralardagi glyukozani ikki tomonlama tashish uchun javobgardir. Bu glyukozani konsentratsiya gradienti bo’ylab hujayra ichiga olib o’tish uchun osonlashtiruvchi diffuziyadan foydalanishni o’z ichiga oladi. Bu oqsillar hujayraning ichki qismiga ta’sir ko’rsatadigan bir substratni bog’lash joyiga ega, ikkinchisi esa tashqariga ta’sir qiladi. Glyukozani oqsilga bog’lanishi konfarmatsion o’zgarishlarni keltirib chiqaradi, bu esa glyukozani membrananing bir tomonidan boshqasiga o’tkazilishiga olib keladi.

Glut1

GLUT oilasi uchta kichik guruhga bo’lingan bo’lib birinchisiga GLUT1 dan GLUT4 gacha kiradi. GLUT1 qizil qon tanachalarida va gematoensefaletik barer kabi to’qimalarda yuqori darajada ifodalanadi. Barcha hujayralarda u moddalar aalmashinuvi uchun zarur bo’lgan glyukozani o’zlashtirilishini ta’minlaydi

GLUT oilasi uchta kichik guruhga bo’lingan bo’lib birinchisiga GLUT1 dan GLUT4 gacha kiradi. GLUT1 qizil qon tanachalarida va gematoensefaletik barer kabi to’qimalarda yuqori darajada ifodalanadi. Barcha hujayralarda u moddalar aalmashinuvi uchun zarur bo’lgan glyukozani o’zlashtirilishini ta’minlaydi

E`tiboringiz uchun rahmat!

E`tiboringiz uchun rahmat!