Havo elektr uzatish tarmoqlari uzatish tarixi va tasnifi

1-sho`ba Energiya ishlab chiqarish, uzatish va taqsimlash sohasidagi dolzarb muammolar va yechimlar;
HAVO ELEKTR UZATISH TARMOQLARI UZATISH TARIXI VA TASNIFI.
Abduhalilov Nurmirza Saydullo o‘g‘li. NamMTI “Energetika” kafedrasi assistenti.
Mamadjonov Shoxruxmirzo Ortiqmirza o‘g‘li. NamMTI 18vu-20 guruh talabasi.
Annotatsiya: Ushbu tezisda Havo elektr uzatish tarmoqlari uzatish tarixi va tasnifi mavzusida yozilgan bo’lib bunda asosan tarixi va tasnifi yoritilgan.
Kalit so’zlar: Elektr impuls, metal, ipak, telegraf, havo, liniya, xalqaro.
ИСТОРИЯ И КЛАССИФИКАЦИЯ ВОЗДУШНЫХ СЕТЕЙ ПЕРЕДАЧИ ЭНЕРГИИ.
Аннотация: Данная дипломная работа написана на тему «История и классификация линий электропередачи», в которой в основном освещены история и классификация.
Ключевые слова: Электрический импульс, металл, шелк, телеграф, воздух, линия, междун ародный.
HISTORY AND CLASSIFICATION OF OVERHEAD POWER TRANSMISSION NETWORKS.
Abstract: This thesis is written on the topic of history and classification of transmission of overhead power lines, in which the history and classification are mainly covered.
Key words: Electric pulse, metal, silk, telegraph, air, line, international.

Elektr impulslarining uzoq masofaga birinchi uzatilishi 1729-yil 14-iyulda fizik Stiven Grey tomonidan namoyish etilgan. Namoyishda ipak iplar bilan osilgan nam kanop kordonlari ishlatilgan (oʻsha paytda metall oʻtkazgichlarning past qarshiligi qadrlanmagan).

Biroq, havo tarmoqlaridan birinchi amaliy foydalanish telegraf kontekstida boʻlgan. 1837-yilga kelib eksperimental tijorat telegraf tizimlari 20 km (13 milya) gacha ishladi. Elektr energiyasini uzatish 1882-yilda Myunxen va Miesbax oʻrtasidagi birinchi yuqori kuchlanishli uzatish bilan amalga oshirildi. 1891-yilda Frankfurtda Lauffen va Frankfurt oʻrtasida boʻlib oʻtgan Xalqaro elektr koʻrgazmasi munosabati bilan birinchi uch fazali oʻzgaruvchan tok havo tarmogʻi qurildi.
1912-yilda birinchi 110 kV kuchlanishli elektr uzatish tarmogʻi, keyin esa 1923-yilda birinchi 220 kV havo elektr uzatish tarmogʻi ishga tushdi. 1920-yillarda RWE AG ushbu kuchlanish uchun birinchi havo tarmogʻini qurdi va 1926-yilda Voerde ustunlari bilan balandligi 138 metr boʻlgan ikkita ustun Reyn oʻtish joyini qurdi.
Elektr uzatish tarmogʻiga misollardan biri havo elektr uzatish tarmogʻidir. Quvvat tizimining chastotalarida odatiy uzunlikdagi chiziqlar uchun juda koʻp foydali soddalashtirishlar amalga oshirilishi mumkin. Energiya tizimlarini tahlil qilish uchun taqsimlangan qarshilik, ketma-ket induktans, shunt qochqinning qarshiligi va shunt sigʻimi mos keladigan qiymatlar yoki soddalashtirilgan tarmoqlar bilan almashtirilishi mumkin.
Elektr tarmogʻining qisqa uzunligi (80 kmdan kam) induktivlik bilan ketma-ket qarshilik bilan va shunt oʻtkazuvchanliklarini eʼtiborsiz qoldirish bilan yaqinlashishi mumkin. Bu qiymat chiziqning umumiy empedansi emas, balki chiziqning birlik uzunligi uchun ketma-ket empedansdir. Uzunroq taroq uchun (80-250 km), modelga shunt sigʻimi qoʻshiladi. Bunday holda, umumiy sigʻimning yarmini chiziqning har bir tomoniga taqsimlash odatiy holdir. Natijada, elektr uzatish tarmogʻi ikki portli tarmoq sifatida taqdim etilishi mumkin, masalan, ABCD parametrlari bilan^[25].
Sxema sifatida tavsiflanishi mumkin. Z=zl=(R+jωL)l
�=��=(�+���)� Bu yerda: Z — umumiy ketma-ket tarmoq empedansi

• 
  z — uzunlik birligi uchun ketma-ket empedans
  
• 
  l — tarmoq uzunligi�  ω- sinusoidal burchak chastotasidir
  

Oʻrta chiziq qoʻshimcha shunt kirishiga ega: Y=yl=jωCl
�=��=���� Bu yerda: Y — umumiy shunt tarmogʻiga kirish

• 
  y — uzunlik birligi uchun shuntning ruxsati
  

Elektr tarmogʻining qisqa uzunligi 

Elektr tarmogʻining oʻrtacha uzunligi
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI.

1. 
   Hamidov N., Turdibekov K., Ahrarov H. / Elektr Podstansiyalar, kolledjlar uchun o‘quv qo‘llanma // Toshkent:- Fan va texnologiya, 2006, 204 v.
   
2. 
   Usmanxo‘jaev N.M., Yoqubov B., Qodirov A., Sogatov G‘.T. /Elektr ta’minoti // Toshkent-2007, 356 б.
   
3. 
   Хамидов Н. / Электрический разряд вдоль поверхности твердых диэлектриков в вакууме // Т:-Фан, 1985, 258 с.
   
4. 
   Usmanxo‘jayev N.M., Hamidov N., Turdibekov K.H. / Elektr energiyani ishlab chiqarish, uzatish, taqsimlash va avtomatlashtirish, bakalavrlar uchun o‘quv qo‘llanma, prof. Hamidov N. taxriri ostida, 1 kitob // Toshkent, Fan va texnologiya, 2010, 192 b.