Hayvonlarning psixik faoliyatining umumiy tavsifi abdullayeva laylo

Odam evolyutsiyasida hayot to‘lqinlarining ham ahamiyati katta bo‘lgan. U yoki bu regiondagi odamlar ajdodlari orasida vaqt-vaqti bilan bo‘lgan ocharchilik, yuqumli kasalliklar tarqalishi, chunonchi, vabo, o‘lat, sil paydo bo‘lishi va tarqalishi zaif organizmlarning ko‘plab qirilishiga va shu yo‘l bilan tirik qolgan odamlar genofondining tasodifiy, yo‘nalishsiz o‘zgarishiga sabab bo‘lgan. Gominidlarning tarixiy rivojlanishida yana turlararo tanlanish ham amalga oshgan. Chunonchi, avstralopiteklar bilan qadimgi odamlar —eruktuslar bir vaqtda yashagan va bunda turlararo tanlanish avstralopiteklarga qaraganda qobiliyat va aqliy jihatdan anchagina rivoj topgan eruktusodamlarning g‘olib chiqishiga sabab bo‘lgan. Gominidlardagi turlararo tanlanish, hayvonlardagi turlar aro tanlanishdan farq qilib, gruppali tanlanish bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan. Chunki raqobat bir tomondan eruktus, ikkinchi tomondan avstralopitek guruhlari orasida yuz bergan.

• Odam evolyutsiyasida hayot to‘lqinlarining ham ahamiyati katta bo‘lgan. U yoki bu regiondagi odamlar ajdodlari orasida vaqt-vaqti bilan bo‘lgan ocharchilik, yuqumli kasalliklar tarqalishi, chunonchi, vabo, o‘lat, sil paydo bo‘lishi va tarqalishi zaif organizmlarning ko‘plab qirilishiga va shu yo‘l bilan tirik qolgan odamlar genofondining tasodifiy, yo‘nalishsiz o‘zgarishiga sabab bo‘lgan. Gominidlarning tarixiy rivojlanishida yana turlararo tanlanish ham amalga oshgan. Chunonchi, avstralopiteklar bilan qadimgi odamlar —eruktuslar bir vaqtda yashagan va bunda turlararo tanlanish avstralopiteklarga qaraganda qobiliyat va aqliy jihatdan anchagina rivoj topgan eruktusodamlarning g‘olib chiqishiga sabab bo‘lgan. Gominidlardagi turlararo tanlanish, hayvonlardagi turlar aro tanlanishdan farq qilib, gruppali tanlanish bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan. Chunki raqobat bir tomondan eruktus, ikkinchi tomondan avstralopitek guruhlari orasida yuz bergan.

Hayvonlar uzlarining uyin faoliyatlarida ildam kadamlar bilan olg`a qarab borayotgan sermazmun xayotimizning xamma tomonlarini aks ettirishga intiladilar. Hayvonlar atrofidagi narsalar dunyosini bilish jarayonida shu narsalar bilan bevosita amaliy munosobatda bulishiga intiladi. Bu urinda shu narsa xarakterliki hayvon bilishga tashnaligidan atrofdagi uzining xaddi sigadigan narsalari bilangina emas, balki kattalar uchun mansub bulgan uzining kuchi xam yetmaydigan, xaddi sigmaydigan narsalar bilan xam amaliy munosobatda bulishga intiladi. Masalan: bola avtomashinani, tramvayni uzi xaydagisi, rostakam otga minib yurgisi, uchuvchi bulib samolyotda uchgisi va rostakam militsioner bulgisi keladi. Birok tabiiyki bola uzidagi bunday extiyojlarning birontasini xam xakikiy yul bilan kondira olmaydi. Bu o‘rinda savol tugiladi. Bolalarning tobora ortib borayotgan turli extiyejlari bilan ularning tor imkoniyatlari urtasidagi karama – karshilikka qanday yul bilan xal qilinadi? Bu qarama qarshilik fakatgina birgina faoliyat orkali yaoni bolaning uyin faoliyati orkaligina xal kilinishi mumkin. Buni shu bilan izoxlab berish mumkinki, birinchidan, bolalarning uyin faoliyati kandaydir moddiy maxsulot ishlab chikarishga karatilgan faoliyat emas.

• Hayvonlar uzlarining uyin faoliyatlarida ildam kadamlar bilan olg`a qarab borayotgan sermazmun xayotimizning xamma tomonlarini aks ettirishga intiladilar. Hayvonlar atrofidagi narsalar dunyosini bilish jarayonida shu narsalar bilan bevosita amaliy munosobatda bulishiga intiladi. Bu urinda shu narsa xarakterliki hayvon bilishga tashnaligidan atrofdagi uzining xaddi sigadigan narsalari bilangina emas, balki kattalar uchun mansub bulgan uzining kuchi xam yetmaydigan, xaddi sigmaydigan narsalar bilan xam amaliy munosobatda bulishga intiladi. Masalan: bola avtomashinani, tramvayni uzi xaydagisi, rostakam otga minib yurgisi, uchuvchi bulib samolyotda uchgisi va rostakam militsioner bulgisi keladi. Birok tabiiyki bola uzidagi bunday extiyojlarning birontasini xam xakikiy yul bilan kondira olmaydi. Bu o‘rinda savol tugiladi. Bolalarning tobora ortib borayotgan turli extiyejlari bilan ularning tor imkoniyatlari urtasidagi karama – karshilikka qanday yul bilan xal qilinadi? Bu qarama qarshilik fakatgina birgina faoliyat orkali yaoni bolaning uyin faoliyati orkaligina xal kilinishi mumkin. Buni shu bilan izoxlab berish mumkinki, birinchidan, bolalarning uyin faoliyati kandaydir moddiy maxsulot ishlab chikarishga karatilgan faoliyat emas.