Nazim Tapdıqoğlu
mağa çalışanları yaxalayaraq öldürür və meyidlərini xəndəklərə atırlar...
4
iyul 1921-ci il - Qafqaz Bürosunun axşam iclasında Dağlıq Qarabağın
ərazi mənsubiyyəti məsələsi ciddi fikir ayrılığına səbəb olur. Qafqaz Bürosu m ə
sələnin qəti həllini RK(b)P MK-nə keçirməyi lazım bilir. O, Sovet imperiyasının
təzyiqi altında Dağlıq Qarabağın Ermənistana verilməsi haqqında qərar qəbul
edir...
4
iyul 1923-cü il - Azərbaycan Sovetləri Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin R ə
yasət Heyətinin iclasında Qarabağın dağlıq hissəsinin mərkəzi Xankəndi ol
maqla Muxtar Vilayət yaradılması qərara almır...
4 iyul 1938-ci il - Azərbaycan SSR XDİK DT baş mayoru
Rayevin əmri ilə
58 nəfər güllələnir...
4
iyul 1988-ci il - DQMV İK 8/156 №-li qərarı ilə qaçqınları Şuşada və onun
kəndlərində yerləşdirməyi qadağan edir və bu məsələ üzrə Şuşanın rəhbər işçiləri
barəsində ölçü götürməyi respublika rəhbərliyi qarşısında qaldırır...
4
iyul 1990-cı il - Cəbrayıl rayonu ərazisində
“Fövqəladə vəziyyəti ləğv
etmək” haqqında SSRİ Prezidenti fərman verir...
4
iyul 1991-ci il - Erməni terrorçuları Füzuli
rayonunun Qacar kəndinə bas
qın edirlər. 1 nəfər dinc sakin ağır güllə yarası alır...
4
iyul 1991-ci il - Ağdərə rayonunun
70 yaşlı
Umudlu kənd sakini ermənilər
tərəfindən qətlə yetirilir...
4
iyul 1992-ci il - Azərbaycanın Milli Ordu hissələri az sayda itki verərək
Ağdərəni ermənilərdən azad edirlər. Ancaq vaxtında əlavə lazımi kömək gəlmə
diyindən strateji mövqelərin hamısını əldə saxlamaq mümkün olmur. Geri çə
kilərkən çoxlu itkilər verilir...
4
iyul 1993-cü il - Ağdam rayonunun
Şıxbabalı, İsmayılbəyli, Muğanlı, Pir-
zadlı, Saybalı, Bağbanlar, Mərzili, Yusif canlı, Novruzlu kəndləri və onların əra
zilərində yerləşən bir neçə strateji mövqelər erməni silahlı birləşmələrinin
hücumu nəticəsində işğal olunur...
4
iyul 1993-cü il - Füzuli rayonunun
Arış, Qoçəhmədli, Qarakollu, Mollavəli,
Xatınbulaq, Gorazıllı kəndləri ermənilər tərəfindən işğal olunaraq yandırılır. Tə
ləfat və dağıntılar olur...
5 iyul 1747-ci il - Xəyanətkar
Əliqulu Mirzə Heratdan gəlib
özünü hökmdar
elan edir. Nadir şahın oğulları
Nəsrullah Mirzə və
İmamqulu Mirzəni, başqa
övladlarına, eləcə də Nadir nəslinə mənsub olan bütün adamları
(Şahrux Mir
zədən başqa) şərəfsizcəsinə qılıncdan keçirir, Nadirin topladığı xəzinəni qısa za
manda dağıdır...
162
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
5 iyul 1905-ci il - Erməni terrorçuları Cəbrayıl qəzasımn
Məzrə kəndinə bas
qın edirlər. Camaat yaylağa köçdüyündən qışlaqda qalan
9 nəfər dinc sakindən
6-sı qətlə yetirilir. 1 nəfər girov götürülür. 2 nəfər isə çətinliklə qaçıb canını qur
tara bilir. Terrorçular kəndi dağıdırlar...
5
iyul 1919-cu il - 10-1 ar Şurasının iclası Amerika təqdimatı əsasında ermə
nipərəst polkovnik Vilyam Haskeli Ermənistana müttəfiqlərin ali komissarı
təyin edir. O, eyni zamanda
«Yaxın Şərqə Amerika Yardımı Komitəsi»nin sədri
təyin olunur. Onun qərargahı
İrəvanda yerləşdirilir...
5
iyul 1921-ci il - Rusiya K(b)P M K Qafqaz Bürosu Azərbaycanın Dağlıq
Qarabağ barəsində elan etdiyi öz müqəddəratım təyinetmə müddəasının təbii-
tarixi şəkildə yerinə yetirilməsinə imkan vermir, onu
"geniş vilayət muxtariyyəti"
kimi ifadə edir. Azərbaycan SSR-in tərkibində mərkəzi
Şuşa şəhəri olan DQMV
yaradılması qərara almır...
5
iyul 1921-ci il - Əlahiddə Qafqaz Ordusunun hərbi hissələri Zəngəzurun
yuxarı hissəsinə soxulur. Bu bölgələr Ermənistana birləşdirilir. Sonra buraya
İran, Misir, Türkiyə və Rusiyadan ermənilər köçürülür. Azərbaycanlılar isə
müxtəlif yollarla bölgədən çıxarılır...
5
iyul 1938-ci il - Azərbaycan SSR XDİK DT baş mayoru
Rayevin əmri ilə
52 nəfər güllələnir...
5 iyul 1943-cü il - 1 ay davam edən qanlı
Kursk döyüşündə yüzlərlə Azər
baycan igidləri də həlak olur...
5
iyul 1993-cü il - Ağdam rayonunun
İsmayılbəyli və
Bağbanlar kəndləri uğ-
runda erməni silahlı qüvvələri ilə şiddətli döyüşlər gedir. Düşmən
Şelli kəndi
ərazisində cəbhə xəttini yarır. Ağdam şəhəri mühasirəyə düşür. İtkilər olur...
5
iyul 1993-cü il - Cəbrayıl şəhəri,
Qışlaq, Süleymanlı, Banazur, Daşbaşı,
Mülkədərə, Quşçular, Qaracallı kəndləri ermənilər tərəfindən intensiv atəşə tu
tulur...
5
iyul 1993-cü il - Ağdam rayonunun
Şelli kəndi ermənilər tərəfindən işğal
olunur...
6 iyul 1170-ci il - Mosul hakimi, sultan Arslan şahın və atabəy Eldənizin
vassalı, atabəy Qütbəddin Mədud öldürülür...
6 iyul 1990-cı il - Erməni terrorçuları tərəfindən
Hadrut (Xocavənd)
rayonunun
Müşfıqabad kənd sakini
M. Hacıyev amansızlıqla qətlə yetirilir...
6
iyul 1991-ci il - Goranboy rayonunun
Erkəc, Buzlaq, Mənəşli kəndlərində
vəzifə borclarını yerinə yetirərək, pasport rejimini yoxlayan milislər ermənilər
tərəfindən atəşə tutulur.
3 nəfər
(Vahid İbrahimov, İlqar
Əliyev, Məhərrəm
163
Nazim Tapdıqoğlu
Süleymanov) həlak olur,
13 nəfər yaralanır...
6
iyul 1992-ci il - Milli Ordu hissələri düşmənin müqavimətini qıraraq
Mar-
quşevan, Marağa, Aterk yaşayış məntəqələrini itkilər versələr də, ermənilərdən
azad etməyə müvəffəq olurlar...
6
iyul 1992-ci il - Ağdamın bir neçə kəndi ermənilər tərəfindən atəşə tutulur.
Düşmən
Pircamal və
Naxçıvanlı (Naxçıvanik) kəndlərinə daxil olmağa səy
göstərir...
6 iyul 1993-cü il - Erməni silahlı qüvvələri
Ağdam şəhəri istiqamətində güclü
hücuma keçir. Dağıntılar və tələfat olur...
ft?'
7 iyul 1827-ci il - Abbas Mirzənin ordusu məğlub duruma düşür. Qala təslim
olur.
Naxçıvan xanlığı Rusiyaya birləşdirilir...
7
iyul 1913-cü il - Çarın sərəncamı ilə
"Dağıstanda və Zaqatala dairəsində
kəndlilərin bəylərdən və keşkəl sahiblərindən asılılıq münasibətlərinin ləğv edilməsi
haqqında"
qanun qüvvəyə minir...
7 iyul 1923-cü il - Azərbaycan SSR M İK M.
B.Qasımov (1879-1949) və
Ə.M.Xanbudaqovun (1893-1937) imzaları ilə
"Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti
yaradılması haqqında"
dekret verir. İ.V.Stalinlə əlaqəli işləyən erməni rəhbərlə
rinin təzyiqi ilə mərkəzi Xankəndi olmaqla DQMV yaranır. DQMV və
Kürdüstan sərhədlərini müəyyən edən komissiyalar təşkil olunur. Qarabağın
digər hissəsində mərkəzi
Ağdam olan Vilayət İdarəsi yaradılır...
7
iyul 1989-cu il - Qarabağın Xankəndi yaxınlığındakı azərbaycanlılar ya
şayan
Kərkicahan qəsəbəsinə erməni terrorçuları basqın edir. Kərkicahan qə
səbəsinin bəzi azərbaycanlı evləri ermənilər tərəfindən yandırılır...
7
iyul 1991-ci il - Xaçın dərəsində ermənilər amansız vəhşilik törədirlər: azər
baycanlılara məxsus
31 -
85 A QU dövlət nişanlı avtomaşın atəşə tutulur.
Sır-
xavənd kənd sakinləri
Novruz İmanov və onun oğlu
Mahal, eləcə də
Qəzənfər
Həsənov və onun oğlu
Vaqif "Ulubab” ferması yanında güllələnib yandırılır
lar...
7
iyul 1992-ci il - Ağdam rayonunun
Qasımlı, Muğanlı, Şelli kəndləri ermə
nilər tərəfindən hərbi vertolyotlardan atəşə tutulur. Ölənlər, yaralananlar və da
ğıntılar olur...
7
iyul 1992-ci il - Ağdam rayonunun
Papravənd kəndinə basqın edən silahlı
ermənilər kənd sakinləri
Taleh Məmmədovu, Qabil Məmmədovu, Rizvan Quli
yevi, Mütalib Abbasovu, Əli Kərimovu, Tohid Hüseynovu, Fuad Cəfərovu qətlə
yetirirlər...
7
iyul 1993-cü il - Cəbrayıl rayonunun bir sıra kəndləri artilleriya atəşinə
164
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
məruz qalır...
7 iyul 1993-cü il - Ağdam rayon mərkəzinin cənub və cənub-qərb həndəvə
rində,
Muradbəyli ərazisi yaxınlığında şiddətli döyüşlər gedir.
Qasımlı, Qara
dağlı, Poladlı, Şelli, Qurdlar kəndləri ermənilər tərəfindən işğal olunur...
8 iyul 1185-ciil - Məhəmməd Cahan Pəhləvanın vassalı, Xilatm hakimi
Nə-
sirəddin şah Məhəmməd ibn İbrahim П Sökmən öldürülür...
8 iyul 1604-cü il -
1 Şah Abbas İrəvan qalasını tutur...
8 iyul 1812-ci il - İngiltərə ilə Rusiya arasında müqavilə imzalanır...
8
iyul 1906-cı il - İnqilabi çıxışlı millət vəkilləri çoxluq təşkil etdiyinə görə
72 gün mövcud olan I Dövlət Duması çar tərəfindən buraxılır...
8 iyul 1989-cu il - Ermənilər Xankəndində
«Miatsum» hərəkatının təsis yı
ğıncağını keçirir və Robert Koçaryam hərəkata sədr seçirlər...
8 iyul 1991-ci il - Əsgəran rayonunun
Cəmilli kəndinin sakinləri ot biçini
zamanı erməni quldurları tərəfindən atəşə tutulur. Kəndlilər arasında ölənlər
olur...
8
iyul 1993-cü il - Cəbrayıl rayonunun bir neçə yaşayış
məntəqəsi ermənilər
tərəfindən top və qrad qurğularından intensiv atəşə tutulur. Dağıntılar olur...
8
iyul 1993-cü il - Cəbhənin Ağdam bölgəsində qızğın döyüşlər davam edir.
Düşmən Ağdam şəhərinin qərb istiqamətindəki bəzi strateji əhəmiyyətli möv
qeləri ələ keçirir. Erməni silahlı qüvvələri ilə azərbaycanlılar arasında
Qasımlı,
Şelli və
Saybalı kəndləri ərazilərində şiddətli döyüşlər gedir. Əsgərlərimiz lazımi
köməyin gəlməməsi səbəbindən geri çəkilməyə məcbur olurlar. Qasımlı, Şelli,
Saybalı kəndləri ermənilər tərəfindən işğal edilir...
9 iyul 1488 -ci il - Ərdəbil hakimi, Səfəviyyə ruhani ordeninin başçısı,
I Şah
İsmayılın atası
Şeyx Heydər döyüş zamanı öldürülür...
9
iyul 1988-ci il -
“Ararat”dəmir yolu stansiyasında səbirsizliklə qatar göz
ləyən
150 nəfər azərbaycanlı qaçqının üzərinə erməni quldur dəstəsi hücum edib
onlara divan tutur.
50 nəfər azərbaycanlı yaralanır; bu adamların sonrakı tale
lərindən heç nə məlum deyil...
9 iyul 1989-cu il -
A ğ d a m -Ş u ş a
sərnişin avtobusu ermənilər tərəfindən Əsgə-
randa daş-qalaq olunur...
9 iyul 1991-ci il -
C ə m illi-Ş u şa
marşrutu ilə hərəkət edən sərnişin avtobusu
erməni yaraqlıları tərəfindən atəşə tutulur, yaralananlar olur...
9 iyul 1992-ci il - Helsinki şəhərində ATƏM-in dövlət başçılarının görüşü
165