«Hujjatlashtirish» 230-son axs

•xo’jalik yurituvchi sub’ektga tegishli mol-mulkning ma’lum bir qismini inventarizatsiya qilish.

Inventarizatsiya qilish xo’jalik mablag’larining qanday qismini qamrab olishi va o’tkazilish tartibiga qarab bir necha turga bo’linadi:

Lineer pozitsion usul debet va kreditni bitta qatorga yozishdir. Bu barcha turdagi hisob-kitoblarni hisobga olish uchun juda qulay, shuningdek, debitorlik va kreditorlik qarzlarining qaytarilishini nazorat qilish qulay bo'ladi. Lineer-pozitsion usulning o'ziga xos xususiyati buxgalteriya registrlarida sintetik va analitik hisoblarning birlashtirilishidir, shu tufayli buxgalteriya hisobi protsedurasi ancha soddalashadi va bundan tashqari, yanada ishonchli bo'ladi.

Lineer pozitsion usul debet va kreditni bitta qatorga yozishdir. Bu barcha turdagi hisob-kitoblarni hisobga olish uchun juda qulay, shuningdek, debitorlik va kreditorlik qarzlarining qaytarilishini nazorat qilish qulay bo'ladi. Lineer-pozitsion usulning o'ziga xos xususiyati buxgalteriya registrlarida sintetik va analitik hisoblarning birlashtirilishidir, shu tufayli buxgalteriya hisobi protsedurasi ancha soddalashadi va bundan tashqari, yanada ishonchli bo'ladi.

Shaxmat printsipi buxgalteriya registrlaridagi operatsiyalar yozuvlari bir vaqtning o'zida tegishli schyotlarning debeti va krediti bo'yicha xo'jalik operatsiyalari miqdorini yozib olishgacha kamaytiriladi. Shu bilan birga, ko'rish imkoniyati oshadi va hisoblarning ichki tarkibi yaxshi yoritilgan. Shaxmat yozuvi buxgalteriya hisobining jurnal-buyurtma shaklida registrlarni shakllantirish uchun juda mos keladi.

Lineer pozitsion usul

Shaxmat printsipi

Sintetik daftarlar

• 
  Sintetik daftarlar- bu operatsiyalar pul ko'rinishida umumlashtirilgan shaklda ko'rsatiladigan buxgalteriya kitobining bir turi. Bunday registrlarda amalga oshirilgan operatsiyalar to'g'risidagi barcha ma'lumotlar sintetik hisoblar ko'rinishida ko'rsatiladi. Bunday registrga misol sifatida Bosh daftarni keltirish mumkin.
  
• 
  Analitik buxgalteriya registrlari har bir sintetik schyotning yozuvlarini batafsil bayon qilish bilan birga, individual analitik schyotlarda ma'lumotlarning namoyish etilishini nazarda tutadi. Bunday registrlardagi yozuvlar sintetik ma'lumotlarga qaraganda batafsilroq bo'ladi, chunki raqamlar matnli tushuntirishlar bilan birga keladi va agar kerak bo'lsa, narxning yonida tabiiy yoki mehnat ekvivalenti ko'rsatilishi mumkin.