Hz. Peygamber döneminde mehir uygulamalari ve mehrin hikmetleri

 
ÖZGEÇMĠġ .............................................................................................................. 127
 
 
 

---

---

---

6 
ÖNSÖZ 
Aile tüm toplumlarda önemsenen, kuruluĢu, devamı, sona ermesi ile yakından 
alakadar olunan bir kurumdur. Zira her türlü değiĢim ve dönüĢümde ailenin çok önemli 
rolü vardır. Dolayısıyla toplumda gerçekleĢtirilmek istenen düzenleme ve değiĢimlerin 
büyük çoğunluğunda öncelikle aileye yönelmek önem arz eder. Bu konumundan ötürü 
tüm hukuk sistemlerinde aile ile alakalı detaylı hükümler bulunmaktadır. Benzer 
Ģekilde Ġslam hukukunda da aileye dair hükümler, genel sistem içerisinde en çok 
önemsenen alanlar arasındadır. Bu çalıĢmada Ġslam aile hukukunun bir bölümü olan 
mehir konusu irdelenmeye çalıĢılmıĢtır. Ancak nasıl ödeneceğinden ziyade, bu 
ödemenin neden yapılması gerektiği üzerinde yoğunlaĢılmıĢtır. Bu bağlamda, mehir 
verilmesinin/alınmasının hikmetlerinin neler olabileceği, bireye ve topluma ne gibi 
maslahatlar sağlayabileceği hususları detaylıca ele alınmıĢtır. 
Bu çalıĢmanın ortaya çıkıĢ sürecinde, bir danıĢmandan beklenen yardımın çok 
ötesinde bir özveriyle bana yol gösteren, hocam Dr. Öğr. Üyesi Ömer Faruk 
Habergetiren‟e özel teĢekkür borçlu olduğumu belirtmeliyim. Ayrıca bir cümlesiyle 
bile önümde önemli ufuklar açarak tecrübesini hissettiren Prof. Dr. Fahrettin Atar‟a, 
tezimi okuyarak değerli görüĢlerini sunan Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Aydeniz‟e, Dr. Öğr. 
Üyesi Nurgül Karayazı‟ya, ArĢ. Gör. Elmas RuĢen Barut‟a ve ArĢ. Gör. Hilal KöĢker 
Güven‟e, tezi yazarken yaĢadığım zorlukları yarı yarıya benimle paylaĢan aileme 
teĢekkür ederim.

---

7 
ÖZ 
Bu çalıĢmada mehrin hikmetleri ve onunla ulaĢılabilecek maslahatlar 
incelenmiĢtir. Hikmetlerin temellendirilebilmesi amacıyla öncelikle Hz. Peygamber ve 
sahabenin ödediği mehir miktarları tespit edilerek günümüz rakamlarına çevrilmiĢtir. 
Bu bağlamda Hz. Peygamber‟in eĢlerine verdiği ortalama mehir bugünün değeriyle 
yaklaĢık 40.000-50.000 
₺
civarında olduğu tespit edilmiĢtir. Sahabenin ödediği 
mehirler çok cüz‟i miktarlardan baĢlayıp bugün milyonlarla ifade edilebilecek 
meblağlara ulaĢmaktadır. Ama ortak yanı, az veya çok mutlaka mehir ödenmesidir.
Ġslam‟ın her emrinin hikmetli olmasından hareketle, üzerinde bu kadar ısrar 
edilen mehrin de birtakım hikmetleri olduğu sonucuna ulaĢılabilir. Bu bağlamda mehir; 
sorumluluk bilinci oluĢturmaya, eĢler arası muhabbeti artırmaya yardımcı olur. Sudan 
sebeplerle boĢanmayı zorlaĢtırırken, haksız boĢanmalarda mağdur olan tarafın lehine 
bir tazminat iĢlevi görür.
Mehrin bahsi geçen hikmetlerinin açığa çıkabilmesi, miktarıyla doğrudan 
alakalıdır. Kur‟an ve sünnette miktar konusunda bağlayıcı bir emir bulunmamaktadır. 
Bu nedenle bireyler kendi Ģahsi durumlarını dikkate alarak belirleme yapmalıdır. 
Erkeğin ödeme gücü varsa karĢılıklı anlaĢmayla yüksek miktar belirlemekte bir sıkıntı 
görünmemektedir. Bununla birlikte, miktarın çok ön planda tutulması, ödeme gücü 
olmayan erkekten yüksek rakamlar talep edilmesi ya da erkeğin ödeyemeyeceği 
meblağı kabul etmesi sıkıntılı görünmektedir. Ġki taraf da miktar belirlerken duygusal 
davranmaktan kaçınmalı, mantıklı karar vermelidir.
Tezin son kısmında, araĢtırma boyunca mehrin gerekliliğine ikna edilmesi 
hedeflenen okuyucunun, aklına takılabilecek bazı sorular cevaplanarak çalıĢma 
nihayetlendirilmiĢtir.