I bap. Berdaq hám qaraqalpaq jazba ádebiy tili a túrkiy tillerde kórkem shıǵarma tiliniń izertleniwi

Omonimler
Seslik qurılısı jaǵınan birdey, al ańlatatuǵın mánileri jaǵınan hár qıylı túsinikti bildiretuǵın omonim sózler de shayırdıń dóretpelerinde kórkemlew quralları sıpatında aytılajaq pikirdi uyqasıqlı, anıq hám tásirli jetkeriwde qollanǵan. Omonim sózler shayırdıń qosıqlarında kópshilik jaǵdayda hár qıylı sóz shaqaplarınan jasalǵanın kóremiz. Mısalı:
Jazdım bir jıl-on eki ay/182/,
Qız kórmedi kúniw-aynı,
Shul jayda bánt bolǵan ekán/277/,
Jaynı teship kúnni kórdi/277/,
Bir yarım kún shelin shaptım/Bizge/,
Mańlayındaǵı juldızı,
Kórgen túsin aytqan ekán/192/,
Aldı túsip ketti oyǵa,
Úsh qulash góne quyıǵa/97/,
Túste shapqan jawdan saqla/Aydos biy/.
Birinshi mısaldaǵı «ay» sózi waqıttıń ólshem birligi 30 kún degen mánini ańlatsa, ekinshi mısaldaǵı «ay» sózi jerdiń jubayı, astronomiyalıq aspan denesiniń atamasın bildirgen. Úshinshi mısaldaǵı «kún» sózi de «aspan denesi-quyashtı» ańlatsa, tórtinshi mısaldaǵı «kún» sózi «bir sutka 24 saatlıq waqıttı» bildirip kelgen. Besinshi mısaldaǵı «tús» sózi «adamnıń psixikalıq halatı, gallyutinatsiya tús kóriwdi bildirse», altınshı mısaldaǵı «tús» sózi kúnniń bir mezgili, túski waqıt degen mánilerde jumsalǵan. Omonimler shayırdıń qosıq hám poemaları tiliniń kórkemliligin, názikliligin, tásirliligin támiyinlewshi leksika-semantikalıq dereklerdiń biri bolıp, onıń tiliniń baylıǵı, keń múmkinshiliklerin kórsetedi:
Ashlıqtan bolmadı tamaq,
Awqatımız qara baraq/57/,
Shashı qara jupqa dodaq,
Beli bir qısım aq tamaq/186/,
Ash bolaman dep oylama,
Jigerli bol jastan, balam/108/,
Baqıradı esikti ash,
Ashpasań ettik quwırmash/196/,
Qos aydap atqanda mallar ótedi,
Anı kórip ógiz talwas etedi/35/,
Qosın tigip Sasıq kólge,
Qosıla almay bóten elge/185/.
Birinshi mısaldaǵı «tamaq» sózi azıq-awqat degen mánini ańlatsa, ekinshi mısaldaǵı «tamaq» sózi adamnıń múshesin bildirgen. Úshinshi mısalda «ash bolıw» mánisin bildirse, tórtinshi mısalda «esikti ash»-qapını ashıw, háreketti ańlatıp kelgen. Besinshi mısalda «qos aydaw» -jer súriw mánisin bildirse, altınshı mısalda «turaq jay, qamıs qos» degen mánini bildirgen.
Qusqa jaqtı duz bergeniń/44/,
Saraydıń qapısın ashtı,
Jaqtı dúnyanı kórmege/267/.
Birinshi mısaldaǵı «jaqtı» sózi «unadı, paydası tiydi» degen mánini bildirse, ekinshi mısalda «jarıq, jaqtılı dúnya» degen mánini ańlatıp kelgen omonim sózler.
Bardıń isi párman menen/47/,
Maǵan hesh gáp eshegim bar/71/.
Birinshi mısaldaǵı «bar» sózi mal dúnyalı bay adam degendi bildirse, ekinshi mısalda predikativ xızmetinde jumsalǵan.