Ia9 -fesil-1: 9 qxd

Verilənləri fayldan daxil etməyin hansı üstünlükləri var?

Turbo Pascalda faylların hansı növləri var?

Turbo Pascalda mətn faylları ilə işləmək metodikası necədir və bunun üçün hansıoperatorlar nəzərdə tutulub?

Fayl dəyişəni nədir?

Faylın daxili və xarici adının mahiyyətini izah edin.

PRAKTİKUM

OPERATORLAR

1. 
   Aşağıdakı komandaların icrasından sonraskəmiyyəti hansı qiyməti alacaq?
   
   1. 
      s : = 7; s := 2 3;
      
   2. 
      s := 1; s := s + 3;
      
   3. 
      a := 2; b := 5; b := b - a; s := b + a;
      
   4. 
      s := 0; k := 30; d := k - 5; k := 2*d; s := k - 100;
      
2. 
   Aşağıdakı operatorların icrasından sonraxvəydəyişənləri hansı qiymətialacaq? Dəyişənlərin qiymətləri yerlərini dəyişdimi?
   

x	:= 2;
^y	:= 9;
x	:= y;
^y	:= x;

3. Aşağıdakı operatorların icrasından sonraa, b, cdəyişənləri hansı qiy-mətləri alacaq (a = 1, b = 2, c = 3) ?

a	:= b;
b	:= c;
c	:= a;

4. Aşağıdakı operatorların icrasından sonra ekrana nə çıxacaq?

1.14.
a := 4; Write(a); Write ('a');

5. 
   Aşağıdakı proqramın icrasından sonra ekrana nə çıxacaq?
   

proqram Task5; var

a, b, c : Integer; begin

Write(1); Write(2, 3); WriteLn(4); Write(5); WriteLn(6, 7); WriteLn; Write(8); ReadLn; end.

5. 
   Klaviaturadan 1, 2, 3 ədədləri daxil edilərsə, aşağıdakı proqramın icrasın- dan sonra ekrana nə çıxacaq?
   

proqram Task6; var

a, b, c : Integer;

begin

WriteLn('Üç tam ədəd daxil edin'); ReadLn(a, b, a); c = a + b; Write ('a+b=', c); ReadLn; end.

5. 
   Hansı ədədləri və hansı ardıcıllıqla daxil etmək lazımdır ki, aşağıdakı operatorların icrasından sonra ekrana 123 çıxsın?
   

Read (a, b, c); Write (c, b, a);

5. 
   Proqramda olan bütün xətaları tapıb düzəldin.
   

proqram Task8; var

a; b; c : Integer; begin

WriteLn(' Ədədi daxil edin ', a); ReadLn(a)

b = 5; c = ab;

WriteLn (a ' * ' b ' = ', s); ReadLn(a); end.

5. 
   Tam ədədin daxil edilməsini istəyən və həmin ədədin kvadratını, kubunu ek- rana çıxaran proqram yazın. Proqramın icrasının nəticəsi təxminən belə olmalıdır:
   

Ədədi daxil edin. 4

4**2 = 16 4**3 = 64

¹⁰. Aşağıdakı proqram istifadəçidən cari aydakı günlərin sayını və bugünkü günü soruşur, sonra isə cari ayın sonuna neçə gün qaldığı haqqında məlumatı ekrana çıxarır. Proqramınsgdəyişəni cari aydakı günlərin sayını,bgdəyişəni bugünkü günü,qgdəyişəni isə ayın sonunadək qalan günlərin sayını göstərir. Proqramın necə icra olunduğunu yoxlayın.

proqram Task10; var

sg, bg, qg : Integer; begin

10.

Qeyd:

- həlli ilə verilmiş tapşırıqlar. Onların həllinə diqqət yetirin və təhlil edin.

WriteLn('Cari ayda neçə gün var?'); ReadLn(sg);

WriteLn('Bu gün ayın neçəsidir?'); ReadLn(bg);

qg := sg - bg;

WriteLn('Bu ayın sonuna qg, ' gün qalıb'); ReadLn; end.

11. İstifadəçidən doğulduğu ili və cari ili soruşan, sonra onun yaşını ekrana çıxaran proqram yazın. Proqramın icrasının nəticəsi təxminən belə olmalıdır:

Hansı ildə doğulmusan? 1994

İndi neçənci ildir? 2008

Sənin bu il 14 yaşın var.

12.xdəyişəninin hansı qiymətlərində aşağıdakı bərabərliklər doğru olacaq?

1. 
   x div 5 = 8
   
2. 
   5 0 div x = 7
   
3. 
   5 0 mod x = 7
   
4. 
   x div 5 = x mod 5
   
5. 
   2 0 div x = 20 mod x
   

13. Tutaq ki,Sdəyişənində beşrəqəmli ədəd saxlanılır.adəyişəni həmin ədəddəki on minliklərin sayını,bminliklərin sayını,cyüzlüklərin sayını,don- luqların sayını,eisə təkliklərin sayını göstərir. Aşağıdakı cədvəlin iki sütunu arasında uyğunluq qurun.

Əməliyyat	Dəyişən
s div 100 mod 10	a
s mod 10	b
s div 10 mod 10	c
s div 10000	d
s mod 100 div 10	e

14. Dördrəqəmli ədədin rəqəmlərini tapan proqram yazın. Aşağıda istifadəçi ilə kompüter arasındakı dialoq nümunəsi verilib. İstifadəçinin daxil etdiyi veri- lənlər qalın şriftlə göstərilib.

Dördrəqəmli ədəd daxil edin. 4523

Minliklərin sayı 4 Yüzlüklərin sayı 5 Onluqların sayı 2 Təkliklərin sayı 3

ŞƏRT

15. 
    Operatorların ardıcıl yerinə yetirilməsi nəticəsindəpdəyişəni hansı qiyməti alar?
    

q := -1;

p := 1;

if (p > 0) and (q > 0) then p := 2 else

if (p < 0) and (q < 0) then

p := 3 else

p := 4;

15. 
    Operatorların ardıcıl yerinə yetirilməsi nəticəsindəpvəqdəyişənləri hansı qiyməti alar?
    

q := false;

p := true;

p := p and q;

q := q or false;

q := ( not q) or p;

15. 
    Operatorlar ardıcıllığı yerinə yetirilərsə,cdəyişəni hansı qiyməti alar?
    

a := 8; a := a + 2;

b := a - 1; c := a + b div 2;

15. 
    Aşağıdakı proqram fraqmentində olan bütün xətaları tapıb düzəldin.
    

if a >= 10 and a <= 9 9 then

WriteLn(a ' ikirəqəmli ədəd'); WriteLn('onun kvadratı =', sqrt(a)); else (a, ' ikirəqəmli ədəd deyil');

15. 
    Klaviaturadan 3, 5, 9 ədədləri daxil olunarsa, aşağıdakı proqramın icrasından sonrav, t, udəyişənləri hansı qiymətləri alar?
    

proqram Task19; var

a, b, c, v, t, u : Integer;

begin

WriteLn('Üç ədəd daxil edin'); ReadLn(a, b, c); v := 1; t := 0; u := 0; if a mod 3=0 then begin

v := v * a; t := t + 1; u := u + 1; end;

if b mod 3=0 then begin

v := v * b; t := t + 1; u := u + b; end;

if c mod 3=0 then begin

v := v * c;

t := t + 1; u := u + c; end;

WriteLn ('v=', v, ' t =', t, ' u=', u); ReadLn; end.

20.and, or, notməntiqi əməllərindən istifadə etməklə aşağıdakı şərtləri pro- qramlaşdırma dilində yazın.

1. 
   xədədi [-3, 2] parçasında yerləşir;
   
2. 
   aədədi ştrixlənmiş sahəyə düşür.
   

ı—ı—ı—F~-3-2-1 0 1 2 3

21. 
    ax + b = 0tənliyi verilmişdir. Bu tənliyin həllini tapan, yaxud onun həllinin olmaması haqqında məlumatı ekrana çıxaran proqram yazın.
    
22. 
    İstifadəçinin yaşına görə onun hansı yaş qrupuna mənsub olduğunu müəyyənləşdirən proqram yazın:
    

• 
  13-dək - uşaqlıq
  
• 
  14-dən 24-dək - cavanlıq
  
• 
  25-dən 59-dək - yetkinlik
  
• 
  60-dan çox - qocalıq
  

23.

ax² + bx + c = 0kvadrat tənliyi verilmişdir. Aşağıdakı proqram daxil ediləna, b, cqiymətlərinə görə bu tənliyin həllini tapır, yaxud həllin olmaması haqqında məlumat verir. Proqramın icrasını yoxlayın.

program KvadratTenlik; var a, b, c : Real; D : Real; x1, x2 : Real;

begin

Write ('a, b, c əmsallarını daxil edin: ');