Ijtimoiy-pedagogik faoliyat metodikasi

Ijtimoiy- pedagogik texnologiyalar Ijtimoiy-pedagogik texnologiyalarning mohiyatini va xususiyatlarini aniqlash uchun ushbu kontseptsiyaning "pedagogik texnologiyalar" va "ijtimoiy texnologiyalar"kabi yaqin tushunchalar bilan bog'liqligini ko'rib chiqish kerak.
"Pedagogik texnologiyalar" atamasi dastlab AQShda "ta'lim texnologiyalari" (ta'lim texnologiyalari) atamasi sifatida paydo bo'ldi va keyinchalik "ta'lim texnologiyalari" (ta'lim texnologiyalari) va nihoyat "pedagogik texnologiyalar" (educational technology) ga o'zgartirildi. Atamaning bunday o'zgarishi kontseptsiyaning o'zida mazmunli o'zgarishlarni aks ettirdi. Ta'lim va pedagogik texnologiyalarda texnologiya tushunchasi G. Geys, JK nomlari bilan bog'liq. Keroll, B. Bloom, D. Bruner, D. Hamblin va boshqalar.
"Ta'lim texnologiyalari" atamasi 1940-yillarda paydo bo'ldi va u ko’p jihatdan maktabda turli xil texnik vositalardan foydalanish bilan bog'liq. Ta'lim ushbu maqsadlar uchun maxsus audiovizual vositalarni ishlab chiqish bilan bog'liq dasturiy ta'lim g'oyasini amalga oshiradi. Shu yillarda dasturiy ta'lim va audiovizual vositalar sohasidagi mutaxassislar umumiy yo'nalish – pedagogik texnologiyalar doirasida birlashdilar. 1970-yillarning o'rtasidan boshlab pedagogik texnologiyalar fan va texnologiyaning eng yangi yutuqlari asosida o'quv jarayonini optimallashtirish tamoyillarini o'rganish, ishlab chiqish va qo'llashni anglatadi. 1980-yillarning o'rtalarida kompyuter laboratoriyalari va ekran sinflari maktab amaliyotiga faol joriy etilmoqda, pedagogik dasturiy vositalar soni ortib bormoqda.
Shunday qilib, pedagogik texnologiya ikki xil sohada o'z ildizlariga ega: bir tomondan, bu texnik fanlar – o'quv jarayonining samaradorligini oshirishga yordam beradigan turli xil texnik vositalarni ishlab chiqish va qo'llash; boshqa tomondan, gumanitar bilimlar sohasi – pedagogika (ta'lim va ta'lim nazariyasi), unda ta'lim va ta'lim faoliyati natijalarining muayyan vazifasi va takrorlanishi mumkin.
Bizning ichki tajribamizda pedagogik texnologiyalarning paydo bo'lishini kutayotgan ba'zi yondashuvlar 1920-30-lardan boshlab A. S. Makarenko asarlarida ham mavjud. XX unda u pedagogik ilm-fanning haqiqiy rivojlanishi "shaxsni loyihalashtirish" qobiliyati bilan bog'liqligini aytdi, ya'ni. ta'lim jarayonida shakllantirilishi kerak bo'lgan shaxsning sifati va xususiyatlarini to'liq aniqlash. A. S. Makarenko " pedagogika... yangi odatda insonning fazilatlarini loyihalashtirishga majbur, jamiyatni inson taraqqiyotida bosib olishi kerak". Shu bilan birga, u umumiy ta'lim dasturi va unga individual tuzatish bo'lishi kerakligini ta'kidladi, bu shaxsni eng kerakli shaklga yo'naltiradigan shaxsning fazilatlaridan keyin.
Ta'lim maqsadlarining noaniqligi, A. S. Makarenkoning ta'kidlashicha, pedagogik jarayonning samarasizligiga olib keladi. U o'z asarlarida "ta'lim jarayoni – maxsus tarzda tashkil etilgan pedagogik ishlab chiqarish", "pedagogik texnika: intizom texnikasi, o'qituvchi va o'quvchining suhbat texnikasi, boshqaruv texnikasi"kabi g'oyalarni ilgari surdi.
A. S. Makarenko fikrlaricha, pedagogik ishlab chiqarish hech qachon texnologik mantiq asosida qurilmaganligini, ammo har doim axloqiy va'zning mantig'iga ko'ra yozgan. Shuning uchun muhim bo'limlar mavjud emas: texnologik jarayon, operatsiyalarni hisobga olish, dizayn ishi, normalizatsiya, nazorat, toleranslar va nikohlar. O'sha yillarda mamlakatimizda pedagogik texnologiyalarni rivojlantirishga urinishlar etarli darajada rivojlanmagan.
Mamlakatimizda ta'lim va tarbiya sohasida pedagogik texnologiyaga e'tibor 1960-lardan beri kuchaymoqda. tufayli ta'lim va tarbiya barqaror natija beradi mualliflik maktablari, individual usullari, intensiv kurslar haqida xabarlar borayotgan oqimi uchun. Pedagogik texnologiyalarning mohiyati haqidagi munozaralar 1980-larning o'rtalarida yakunlandi.