İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ

 
İNFORMASİYA   TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
 
 
 
________________________ 67 ____________________________ 
 
Vətən  Müharibəsində  (1941-1945-ci  illərdə)  geniş  istifadə 
edilirdi. 
 
Çoxhərfli şifrələmə
. 
Dayaqlıq  şifrələnməsində  qeyd  olundu  ki,  şifrələmə 
zamanı  ilkin  məlumatın  hər  bir  simvolu  deyil,  simvollar  qrupu 
şifrələnir.  Nəzərə  almaq  lazımdır  ki,  bu  zaman  şifrələnəcək 
simvollar  qrupu  başqa  bir  qrupun  simvolları  ilə  şifrələnir.  Belə 
şifrələnmə  çoxhərfli  şifrələmə  adlanır.  Çoxhərfli  şifrələməni 
aydınlaşdırmaq  üçün  Pleyfeyer  şifrələnməsini  araşdıraq. 
Şifrələmə  zamanı  şifrələmə  vahidi  kimi 
biqrammadan  (hərf 
cütlüyü) istifadə edilir ki, burada da bir hərf cütlüyü digər hərf 
cütlüyü ilə əvəz olunur. 
Şifrələmə  ingilis  əlifbası  üçün  nəzərdə  tutulmuşdur.  Açar 
kimi istifadə edilən kod cümləsi (ibarəsi) 5x5 kvadrat çərçivənin 
birinci hücrəsinə yazılır (təkrarlanan hərflər buraxılır). Sonra isə 
çərçivənin  birinci  hicrəsinə  yazılmış  hərflərdən  başqa  yerdə 
qalan bütün hərflər kvadratın çərçivəsinə əlifba sirası ilə yazılır 
(daha doğrusu çərçivə doldurulur). Nəzərə almaq lazımdır ki, I 
və J hərfləri eyni hərf kimi qəbul olunur. 
Çərçivəni açar sözü olan MONARCHY sözü ilə dolduraq.