İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ

 
İNFORMASİYA   TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
 
 
 
________________________ 66 ____________________________ 
 
ardıcıllığından istifadə olunmasıdır. Açıq mətndəki hərflərin sıra 
nömrəsi  onların  altında  yazılmış  açarın  hərfləri  ilə  üst-üstə 
yığılır  və  nətəcədə  şifrələnmiş  mətnin  hərflərinin  sıra  nömrəsi 
alınır. 
 
      
M =  информатика 
               васявасява          K = вася 
______________________________________________________________________________________________________________________________ 
      M
ı
 = ложнунтсллт
 
 
Şəkil 7. Modifikasiya olunmuş Qronsfeld şifri 
 
Öndə  araşdırılmış  Sezar  və  Qronsfeld  şifrələrinin 
“toplanma”  mexanizmi  (rəqəmlərlə  və  ya  hərflərlə)  başqa 
şriflərdə  də  istifadə  olunur.  Belə  şifrələrin  xüsusiyyəti  ondan 
ibarətdir ki, şifrə açarın bərpa edilməsinə imkan verir (əgər açıq 
və şifrələnmiş mətn məlumdursa). Bu əks əlaqə əməliyyatı ilə, 
yəni “toplanma” – “çıxılma” ilə yerinə yetirilir. 
Beləliklə,  əgər  pisniyyətli  insan  (düşmən)  açıq  mətnə 
malikdirsə  və  bu  mətnə  uyğun  şifrəni  bilirsə,  onda  o  açara 
sahib  ola  bilər  və  açardan  istifadə  etməklə  digər  şifrələnmiş 
mətnlərin də şifrəsini açmağa cəhd göstərə bilər. Belə bir üsul 
məlum  açıq  mətnlə  yerinə  yetirilən  kriptoanaliz  adlanır. 
Təcrübə  göstərir  ki,  Qronsfeld  şifrəsi  ilə  şifrələnmiş  mətn  bu 
üsulun qarşısında acizdir. 
Bəzən  düşmənləri  ən  çox  yayılmış  üsulla  aldadırlar,  yəni 
qəsddən  düşmənin  aça  biləcəyi  şifrəyə  uyğun  mətni  şifrələyir 
və kanal vasitəsilə ötürürlər. Bundan xəbərsiz pisniyyətli insan 
göndərilmiş mətni şifrədən azad edir və yalanlardan ibarət olan 
mətni məqsədi üçün istifadə edir. Nəticədə şifrədən azad olmuş 
mənasiz  söz  yığımına  sahib  olur.  Belə  şifrələmədən  Böyük 

---