Inson borlig'i falsafasi Xalqaro jurnalistika

Inson borlig'i falsafasi Xalqaro jurnalistika

Inson borlig'i falsafasi

Xalqaro jurnalistika

113-guruh talabasi

Dusiyarova Barno

Borliq- bu...

• 
  Falsafaning borliq haqidagi ta'limotni izohlaydigan qismi —ontologiya deb ataladi. (Bu tushunchani falsafada birinchi bor X. Volf qo'llagan). Olam va borliq masalalarini falsafaning ana shu sohasi o'rganadi.
  
• 
  Qadimgi yunon faylasufi Suqrot borliqni bilim bilan qiyoslaydi va uningcha, biror narsa, biz uni bilsakkina bor bo'ladi, insonning bilimi qancha keng bo'lsa, u shuncha keng borliqni qamrab oladi, deb hisoblaydi.
  
• 
  Qadimgi dunyoning atomist olimi Demokrit borliq atomlar majmuasidan iborat deb tushuntirgan.
  

Islomda borliq-

• 
  Islom ta'limotida esa borliq bu ilohiy voqelikdir. Ya'ni u Olloh yaratgan mavjudlikdir. Bu borada vahdati vujud va vahdati mavjud ta'limotlari bo'lgan. Islom diniga mansub mutafakkirlar borliq haqidagi ta'limotni har taraflama rivojlantirganlar.
  
• 
  Masalan. Forobiy fikricha, ilk borliq azaliy Ollohning o'zidir.
  
• 
  Beruniv fikricha borliq shundav umumiylikki, u hamma narsaning asosida yotadi. Dеmak borliq hamma narsaning asosidir.
  
• 
  Yevropada o'tgan olimlar David Yum va Jorj Benti borliqni sezgilarimiz majmuasi deb talqin etishgan
  

Borlig' shakllari:

• 
  Falsafiy adabiyotlarda tabiat borlig'i va jamiyat borlig'ining quyidagi shakllari ham farqlanadi. Tabiat borlig'i odatda tabiatdagi narsalar (jismlar), jarayonlar, holatlar borlig'i sifatida tushuniladi. U ikkiga bo'linadi:
  
• 
  azaliy tabiat borlig'i (yoki tabiiy tabiat borlig'i, u insondan ilgari va uning ishtirokisiz ham mavjud bo'lgan) va
  
• 
  odam mehnati bilan ishlab chiqarilgan narsalar borlig'i («ikkinchi tabiat» borlig'i, ya'ni madaniyat).
  

Ikkinchi tabiat borlig'i-

Ikkinchi tabiat borlig'i esa, o'z navbatida, quyidagi ko'rinishlarda uchraydi:

• 
  - inson borlig'i (insonning narsalar olamidagi borlig'i va odamning o'ziga xos bo'lgan insoniy borlig'i);
  
• 
  -ma'naviy borliq (individuallashgan va ob'ektivlashgan ma'naviy borliq);
  
• 
  - sotsial borliq (ayrim odamning tarixiy jarayondagi borlig'i va jamiyat borlig'i), u ijtimoiy borliq ham deb ataladi