Iqtisodiyot Nazariyasi “ fanidan kurs ishi mavzu
Jadval ma’lumotlarini umumlashtirib, grafik tarzda byudjet chizig’ini hosil qilish mumkin.
Agar oilaning talabini xohlagan mutanosiblikdagi tovarlar qondirsa, unda oilaning bunday tovarga bo’lgan talabi befarq bo’lib hisoblanadi. Tayanch iboralar: Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig’i - iqtisodiyotda to’la bandlik va ishlab chiqarishning boshqa omillaridan to’la foydalanilgan sharoitda ikkita mahsulotni ishlab chiqarishning har xil kombinasiyalarini ko’rsatuvchi egri chiziq. Ishchi kuchi - insonning jismoniy va aqliy qobiliyatlari yig’indisi va mehnat qilishga layoqati bo’lib, har qanday jamiyat ishlab chiqarishining asosiy sharti hisoblanadi. Aholining jismoniy va aqliy mehnatga layoqatli qismi ishchi kuchini tashkil etadi. Ishlab chiqarish xarajatlari - ma’lum bir mahsulot yoki xizmat turini ishlab chiqarishga korxona tomonidan sarflangan moddiy sarflar. Doimiy, o’zgaruvchan va yalpi xarajatlar farqlanadi. Inson kapitali - insonlar tomonidan o’z umrlari davomida to’plangan bilim, ko’nikma, sog’liq va hayotiy tajriba. Ishlab chiqarish jarayoni- kishilarning maqsadni ko`zlab amalga oshiriladigan faoliyati bo`lib, iste'mol uchun zarur bo`lgan moddiy va ma'naviy ne'matlarni yaratishga qaratilgan jarayon. Ishchi kuchi - insonning mehnat qilishga bo`lgan aqliy va jismoniy qobiliyatlari yig`indisi. Ijtimoiy ishlab chiqarish - o`zaro bog`langan va aloqada bo`lgan barcha individual ishlab chiqarishlarning yig`indisi. Yalpi milliy mahsulot - bu ma'lum vaqt davomida yaratilgan va bevosita iste'molchilarga borib yetadigan barcha tayyor mahsulot va ko`rsatilgan xizmatlarning bozor bahosidagi qiymati. Ishlab chiqarishning umumiy samarasi - bu ishlab chiqarishga sarf qilingan resurslar xarajatlari bilan hosil qilingan daromadlar o’rtasidagi nisbatdan iboratdir; Mehnat unumdorligi - mahsulot va xizmatlarga yoki ular birligini yaratish uchun sarflangan ish vaqtidir; Zaruriy mahsulot – bu ishlab chiqaruvchi sub‘ektlarning (ishchi, xizmatchi, dehqon, fermer va h.k) zaruriy ish vaqtida yaratgan va ularni ishchi kuchini qayta tiklash uchun zarur bo’lgan mahsulotlardan iboratdir; Qo’shimcha mahsulot - bu ishlab chiqaruvchi sub‘ektlarning qo’shimcha ish vaqtida yaratilgan mahsulotidir. U sof mahsulotining zaruriy mahsulotdan oshiqcha qismi bo’lib, tadbirkorlarga, mulkdorlarga va davlatga tegishli bo’ladi; Ishlab chiqarish funksiyasi - bu ishlab chiqarish omillari bilan uning samaralari o’rtasidagi bog’liqlikdan iborat; Qo’shilgan kapital - bu ishlab chiqarishda band bo’lgan kapital miqdoriga yangi qo’shimcha ravishda qo’shilgan kapital yoki kapital miqdorining o’sgan qismidir; O’rtacha mahsulot - ishlab chiqarishga jalb qilingan mehnat resursi va kapitalning bitta birligiga to’g’ri keladigan mahsulot miqdoridan iborat; So’nggi qo’shilgan mahsulot - so’nggi qo’shilgan omil (kapital yoki ishchi kuchi) evaziga ko’paygan (o’sgan) mahsulotni bildiradi. |