Ishlab chiqarish nazariyasi

Asosiy tayanch tushunchalari

• Ishlab chiqarish jarayoni – bu iqtisodiy kategoriya bo’lib, o’zini va insonlarni iste‘moliga zarur bo’lgan moddiy va nomoddiy ne‘matlar yaratish maqsadida o’z qobiliyatini ishlab chiqarish vositalari bilan qo’shilishidir. Ishlab chiqarish tufayli iste‘mol qiymat va qiymat yaratiladi.
• Ishlab chiqarishning umumiy samarasi - bu ishlab chiqarishga sarf qilingan resurslar xarajatlari bilan hosil qilingan daromadlar o’rtasidagi nisbatdan iboratdir.
• Zaruriy mahsulot – bu ishlab chiqaruvchi sub‘ektlarning (ishchi, xizmatchi, dehqon, fermer va h.k) zaruriy ish vaqtida yaratgan va ularni ishchi kuchini qayta tiklash uchun zarur bo’lgan mahsulotlardan iboratdir.

Asosiy tayanch tushunchalari

• Qo’shimcha mahsulot - bu ishlab chiqaruvchi sub‘ektlarning qo’shimcha ish vaqtida yaratilgan mahsulotidir. U sof mahsulotining zaruriy mahsulotdan oshiqcha qismi bo’lib, tadbirkorlarga, mulkdorlarga va davlatga tegishli bo’ladi.
• Ishlab chiqarish funktsiyasi - bu ishlab chiqarish omillari bilan uning samaralari o’rtasidagi bog’liqlikdan iborat.
• Qo’shilgan kapital - bu ishlab chiqarishda band bo’lgan kapital miqdoriga yangi qushimcha ravishda qo’shilgan kapital yoki kapital yoki kapital miqdorining o’sgan qismidir.
• O’rtacha mahsulot - ishlab chiqarishga jalb qilingan to’g’ri keladigan mahsulot miqdoridan iborat.
• So’nggi qo’shilgan mahsulot - so’nggi qo’shilgan omil (kapital yoki ishchi kuchi) evaziga kupaygan (o’sgan) mahsulotni bildiradi.