İstanbul üNİversitesi

______________________________________________________ART-SANAT 2014/1________________________________________________________ 
 
 
115
 
 
XRF ve ED
XRF Analizleri Sonuçları 
Yapının narthex böl“m“nden alınan   adet sıva ve boya örneği FTIR ve EDXRF 
analizi için gönderilmiştir. Bunların içinden analize uygun miktarda ve yapıda olan   
örnekten  sıva  ve  boya  içerikleri  hakkında  veri  alınmıştır.  (Aky“z,S.  ;Aky“z 
T.v.d.,2009) 
Sonuç alınan örnekler şunlardır; NRb–1, NRb–7, NRb–8 ve NRb–9. 
NRb
–1: 
İç narthex g“ney duvarı  –  cm arası noktalardan alınan   adet boya 
örneği  
NRb
–7
:  İç  narthex ten  naosa  açılan  kapı  sövesi  “zerine  d“şen  krem  renkli 
içerisinde  muhtemelen  organik  katkı  boşlukları  bulunan  sıva  ve  “zerinde  b“y“k 
böl“m“ tozumuş durumda siyah-yeşil boya izleri bulunan sıva-boya örneği. 
NRb
–8: 
İç narthex g“ney duvarı  - cm seviyesinden alınan krem renkli alt 
kısmında muhtemelen taşıyıcı duvarda bulunan tuğladan kaynaklı kırmızı lekeler ve 
az miktarda lokal siyah izler bulunan “zerinde koyu mavi  lacivert  ve kırmızı boya 
bulunan hassas durumda sıva-boya örneği. 
NRb
–9: 
İç  narthex  orta  ile  sol  kapı  arasında  bulunan  b“y“k  boyutlu  olduğu 
tahmin edilen çıplak ayakların bulunduğu sahnenin,  sahne bitiş çizgisinden alınan 
kırımızı boya örneğidir. 
FTIR  ve  EDXRF  a
naliz sonuçlarına  göre  y“ksek  oranda  % 0-80)  kalsiyuma 
rastlanmıştır. Kalsit, aragonit, gypsum ve kuvartz, feldspata t“m sıva örneklerinde 
rastlanmıştır.  (S.  Aky“z;v.d;  2009,  s.402  ).  Eser  miktarda  bulunan  Toryum  (Th) 
elementi  ise 
Çanakkale den  başlayarak  Trakya  sahillerinin  kumlarının  içeriğinde 
bulunan bir element olup; b
u bulgu iç narthex Bizans dönemi sıvalarında kullanılan 
agregaların çevrede bulunan yakın kaynaklardan sağlandığını d“ş“nd“rmektedir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

______________________________________________________ART-SANAT 2014/1________________________________________________________ 
 
 
116
 
 
KAYNAKLAR 
AGRAWAL, R.C., v.d.,2003,  ,Icomos Principles for Preservation and    Conservation- 
Restoration of Wall Paintings 
, Icomos 14th General Assembly in Victoria Falls,  
Zimbabwe, s. 1-5 
ARDEL,  A.,  1959, 
Keşan  Ainos  Bölgesinde  Coğrafi  M“şahadeler,   İ.Ü  Coğrafya 
Enstitüsü Dergisi, C. 5, No: 10, s. 138-144 
AUBRY, de la Motraye, 1727, Voyages in Europe, Asie et Afrique, La Haye. 
AKYUZ, S., v.d.,  FT-IR and EDXRF analysis of Wall paintings of ancient Hagia Sophia 
Church , Journal of Molecular Structure, Volume 924-
, İssue (April 30, 2009), p. 
400-403. ISSN: 0022-2860 DOI:10.1016/j.molstruc.2009.01.020 Elsevier Science 
BAŞARAN,  Sait,  2004  Balkanları  Anadolu  ve  Ege ye  Bağlayan  Kent,   Toplumsal 
Tarih, No: 125, s. 4
–7. 
BATUR, Muzaffer, 1961, 
Enez , Arkitekt, No: 305, s. 173–186 
BOZDAĞ, Sevgi, 1979, Enez’in Eski Eserleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak“ltesi 
Sanat  Tarihi  Böl“m“  Bizans  Sanatı  K“rs“s“,  (Yayımlanmamış  Mezuniyet  Tezi), 
İstanbul, 
. 
CASSON, St., 1926, Macedonia, Thrace and Ilyrica, Oxford. 
COMTE, de Choiseul-Gouffier, 1842, Voyage Pittoresque de la Greece, Paris.  
ÇEŞMELİ,  Hande.,  2007,  Enez  Ayasofya  Kilisesi  (Fatih  Cami)  Duvar  Resimlerinin 
Analizleri  v
e  Koruma  Önerileri, 
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak“ltesi Taşınabilir 
K“lt“r  Varlıklarını  Koruma  ve  Onarım  Ana  Bilim  Dalı,  Yayınlanmamış  Y“ksek 
Lisans Tezi , İstanbul. 
DİKİLİTAŞ, G“lseren, 2005, Duvar Resimlerinin Bozulmasına Neden Olan Etkenler ve 
Koruma  Uygulamaları, 
İstanbul  Üniversitesi  Edebiyat  Fak“ltesi  Taşınabilir  K“lt“r 
Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Y“ksek Lisans Tezi), 
İstanbul. 
ERDOĞAN,  Muzaffer,
,  Osmanlı  Mimari  Tarihinin  Arşiv  Kaynakları,   Tarih 
Dergisi, C.3, No: 5
– , İstanbul, s.  –122. 
ERDOĞAN,  Muzaffer, 
–1978,  Osmanlı  Devrinde  Trakya  Abidelerinde  Yapılan 
İmar  Çalışmaları,   Güney  Doğu  Avrupa  Araştırmaları  Dergisi,  No:  6– ,  İstanbul,  s. 
121
–188 
ERZEN,  A.,  1972, 
Enez  Ainos)  Araştırmaları,   Güneydoğu  Avrupa  Araştırmaları 
Dergisi, I, s. 235-248 
EVLİYA ÇELEBİ, 
, Seyahatname V, (Çev. Zuhuri Danışman), C.  , İstanbul. 
EYİCE,  Semavi,1962–1963,  Enez de  Yunus  Kaptan  T“rbesi  ve  (as  Yunus  Bey in 
Mezarı  (akkında  Bir  Araştırma,   İstanbul  Üniversitesi  Edebiyat  Fak“ltesi  Tarih 
Dergisi, C.13, No:17
–18, s. 141–158 
EYİCE,  Semavi,  1969,  Trakya da  Bizans  Devrine  Ait  Eserler,   Belleten,  No:
,  s. 
325
–358 

---

______________________________________________________ART-SANAT 2014/1________________________________________________________ 
 
 
117
 
 
EYİCE,  Semavi,  1975,  Bertrandon  de  la  Broquıère  ve  Seyahatnamesi ,  İslam 
Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, C.VI, No:1
–2, s. 85–126 
GÖKBİLGİN,  M.  Tayyib,  1952,  XV-XV).  Asırlarda  Edirne  ve  Paşa  Livası,  İstanbul 
Üniversitesi Edebiyat Fak“ltesi Yayınları, No: 
, İstanbul. 
GÜLEÇ,  Ahmet,1997,  Tarihi  Yapılarda  Koruma:  Kimyasal  Sağlamlaştırıcılar  ve 
Koruyucular , Yapı, No: 185. 
GÜLEÇ,  Ahmet,  Ayasofya  M“zesinde  İklim  Araştırmaları:  Pilot  Çalışma,   III. 
Müzecilik Semineri Bildirileri, 
İstanbul, 
, s. 
–233. 
GÜLEÇ,  Ahmet,  Enez  Ayasofyası  (arç  ve  Sıva  Analizleri,   Kültürel  Mirasın 
Korunmasında  Spektroskopik  Yöntemler,  İstanbul  Kültür  Üniversitesi  Uluslararası 
Sempozyum 05
–08 Nisan 2007, 
yayınlanmamış bildiri . 
HASLUCK, F. W. 1908
–1909,  , Monuments of the Gattelusi,  The Annual of the British 
Scholl of Athens, No:15, s. 248-257. 
HERODOTOS,  1991,  Herodot  Tarihi,  (
Çev.  M“ntekim  Ökmen),  Remzi  Kitabevi, 
İstanbul. 
HOMEROS, 1999, 
İlyada, (
Çev. Azra Erhat-A. Kadir), Can Yayınları, İstanbul. 
HUTZ, I. 1828, 
Beschreibung der Europaeischen Türkei, 
M“nchen. 
LAMPAKES,  Georgios, 
Periegeseis,   Deltion  tes  Christianikes  Archaiologikes 
Etaireias, 8, 1908, s. 3
–41. 
MANGO, C., 1976, Byzantine Architecture, New York. 
MAY, J. M. F., 1950, Ainos Its History and Coinage, Oxford Universty Press, London.  
MORA, P., MORA, L., Philippot, P., 1984, Conservation of Wall Paintings, Glasgow. 
MYSTAKIDES, B. A., 1932, 
Enia-Ainia,  Thrakika, No: 15, s. 44–54. 
OUSTERHOUT,  Robert,  1985, 
The Byzantine Church at Enez: Problems in Twelft-
Century Architecture , 
Jahrbuch der Österriechischen Byzantinistik, 35, s. 262
–280 
OUSTER(OUT, R., BAKİRTZİ, C., 2007, The Byzantine Monuments of the Evros/Meriç 
River  Valley,  European  Center  for  Byzantine  and  Post-Byzantine  Monuments, 
Thessaloniki.. 
PİRİ  REİS, 
,  Kitab-ı  Bahriye,  T“rk  Tarihi  Araştırma  Kurumu  Yayınları,  No:  2, 
İstanbul. 
PROCOPIUS,  1940,  The  Buldings  of  Procopius,  Loeb  Classical  Library,  Harvard 
Universty Press.. 
SLADE, Adolphus, 1833, Records of Travels in Turkey, Greece, London. 
TUNAY, 
M. İhsan, 
,  Enez Ayasofyası Fresko Araştırmaları ,  . Kazı Sonuçları 
Toplantısı, No:1676, Ankara 24
–  Mayıs 
, s. 
–525 
VERGILIUS,  1971,  Aeneas  III,  (
Çev.  Oktay  Akşit),  İstanbul  Edebiyat  Fak“ltesi 
Yayınları, No.
, İstanbul. 
VOCOTOPOULOS,  P.  L.,  1981, 
The Role of Constantinopolitan Architecture During 
the Middle 
and Late Byzantine Periods,  XV). )nternationaler Byzantinisten Kongreß, 
Akten )/ , Wien 
, Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik, 31/2.  

---