Ызбекистон республикаси олий ва ырта

 
 
12.2. Inflyasiyani baholash 
 
Investitsiya amaliyotida inflyasiya omili bilan muntazam hisoblashishga to‗g‗ri 
keladi. U vaqt o‗tishi bilan pul mablag‗lari qiymatini pasaytirib boradi. 
Inflyasiyaning (o‗rtacha narxlar indeksining) o‗sishi mos ravishda pulning xarid 
qobiliyatini pasayishiga olib keladi. 
Inflyasiyani hisobga olgan holda investitsiya jarayonlarida pul oqimlarini 

---

135 
to‗g‗rilash bilan bog‗liq hisob-kitoblarda ikkita asosiy tushuncha – pul 
mablag‗larining nominal va real (haqiqiy) qiymatidan foydalanish qabul qilingan. 
Nominal qiymat pul mablag‗larining kattaligini pulning xarid qobiliyatidagi 
o‗zgarishlarni hisobga olmagan holda baholashni ifodalaydi. 
Real qiymat esa pul mablag‗lari kattaligini inflyasiya jarayoni natijasida 
pulning xarid qobiliyatini yo‗qotishini hisobga olgan holda baholashni nazarda tutadi. 
Bunday baholashni pul mablag‗larining kelajakdagi qiymatini aniqlashda ham, 
hozirgi qiymatini aniqlashda ham qo‗llash mumkin. 
Investitsiya faoliyati bilan bog‗liq moliyaviy-iqtisodiy hisob-kitoblarda 
inflyasiya quyidagi holatlarda hisobga olinadi va baholanadi:

pul mablag‗larining o‗sgan qimatini to‗g‗rilashda;

diskontlash uchun foydalaniluvchi foiz stavkasini inflyasiyani hisobga 
olgan holda shakllantirishda;

inflyasiya sur‘atlarini hisobga olgan holda investitsiya daromadlari 
darajasini shakllantirishda. 
Inflyasiyani baholash jarayonida ikkita asosiy ko‗rsatkich qo‗llanadi: 
a) inflyasiya sur‘ati (T
j
) - ko‗rib chiqilayotgan davrda (n) o‗rtacha narx 
darajasining o‗sishini tavsiflaydi va o‗nli kasr bilan ifodalanadi; 
b) inflyasiya indeksi (I
j
) - ko‗rib chiqilayotgan davrda (n), 1QT
j
ko‗rinishida 
aniqlanadi. 
1. Inflyasiyani hisobga olgan holda pul mablag‗lari qiymatining o‗sishini 
to‗g‗rilash (korrektirovka qilish) quyidagi formula bo‗yicha amalga oshiriladi: