J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

Iqtisodiy jara-
yonlar
M am lakatga
xorijiy inves-
titsiyalar oqim i
M am lakat
eksport hajmi
M am lakat im port
hajmi
Valuta
kursi
osbdi
pasaydi
Iqtisodiy jara-
yonlar
Chet el valuta-
sidagi kredit
Davlat valuta
zaxirasi hajmi
Xorijiy valutadagi
jam g‘arma hajmi
Valuta
kursi
oshdi
pasaydi
6. 
M andell—Flem ing m odeli asosida valutalarning q a t’iy bel- 
gilangan va suzish rejim lari sharoitida iqtisodiyotni m uvofiqlashti- 
rish, optim a] valuta zonalarini shakllantirish sh artlarin i grafik 
tasvirda chuqur iqtisodiy tahlil qiling va n azariyaning am aliy ji- 
hatlarin i baholang.
Test savollari
1. Nyu Yorkda sarm oyalardan olinadigan yillik foiz stavka 
8 foiz, Londonda esa bu 12 foizni tashkil etsa kassa bitim laridagi 
kurs 1,6 U SD /G B P bo‘lsa, kelgusidagi 90 kun uchun kutiladigan 
spot kurs qanday b o lis h in i toping.
A) 1,6789 USD/GBP.
B) 1,5845 U SD /G BP.
C) 1,4351 USD/GBP.
D) 1.7001 USD/GBP.
2. Jah o n n in g quyidagi uch valuta bozori m arkazida quyida- 
gi alm ashuv kurslari o ‘rnatildi. Nyu-Yorkda — 2U SD =TGBP; 
L ondonda 
-
410JPY=1GBP; 
Tokioda 
-
200JPY=1USD . 
10000 AQSH dollari asosida uch tom o n lam a valuta arbitrajini 
am alga oshirib, AQSH dollaridagi foyda m iqdorini toping.
A) 250 AQSH dollari.
B) 375 AQSH dollari.
C) 415 AQSH dollari.
D) 125 AQSH dollari.
164

---

3. Investor 1 m in dollar m iqdoridagi investitsiyasi bir yilga 
A QSH yoki Shvetsariyaga qo‘yish to ‘g‘risida o ‘ylam oqda. Ushbu 
m am lak atlard a foiz stavkalari yillik mos ravishda 6% va 12%. 
Spot kurs 0,4 U S D /C H F . Y illik forvard kursi esa 0,3987 U S D / 
C H F . Qaysi m am lakatga investitsiya kiritish foydali va investor 
so f foydasini hisoblang.
A) Shvetsariya, so f foyda 56360 AQSH dollari.
B) A QSH, sof foyda 60000 AQSH dollari.
C ) Shvetsariya, sof foyda 116360 AQSH dollari.
D) A QSH , sof foyda 56360 AQSH dollari.
4. A ngliyadagi firm a AQSH bilan tuzilgan eksport bitim i 
natijasida 100 m ing do llar m iqdorida m ablag‘ oldi. Ushbu firm a 
A Q S H dan A ngliyaga yetkazib berishi xarajati bilan birga 37500 
d o llar bo‘lgan, biroq A ngliyada 30000 funt sterling bo‘lgan as- 
b o b -usk un ani sotib olm oqchi. AQSH dollari va funt sterling valu­
ta kurslari qanday b o ‘lganda m azk u r asb ob -usk u n an i A Q SH dan 
sotib olish foydali ekanligini toping.
A) 1 U SD = 1 GBP.
B) 1 U SD = 0,8 GBP.
C) 1 U SD > 0,8 GBP.
D) 1 U SD <0,8 GBP.
5. A gar 1 U S D = 200 JP Y b o ‘lsa va sizning 200 m ing yapon 
ienasidagi yillik 12,5% foiz d arom ad keltiradigan obligatsiyala- 
ringiz bo‘lsa, yil oxiriga kelib yapon ienasining dollarga nisbatan 
qadri 25 %ga tushsa, ya’ni dollar kursi oshsa d arom adingiz m iq- 
d o rin i hisoblang.
A) 100 AQSH dollariga zarar ko‘radi.
B) Foyda ham zarar ham ko‘rmaydi.
C) 125 AQSH dollariga foyda ko‘radi.
D) 25 AQSH dollariga zarar ko‘radi.
6. «Apple» kom paniyasining kom pyuterlari A Q SH da 5000 
d o llarn i tashkil etsa, «Toshiba» kom pyuterlarining Y aponiyadagi 
bahosi b ir m ln ienaga, n o m in al kurs esa 100 JP Y /U S D teng 
b o ‘lsa, valutaning real k ursin i aniqlang.
165

---

A) 1 U SD = 0.5 JPY.
B) m asala sharti to‘liq em as, yechim ni topib bo‘lmaydi.
C) 1 USD = 20000 JPY.
D) 1 U SD - 200 JPY.
7. A gar 1 AQSH dollarga 98 yapon ienasini, 1 funt sterlingga
1,5 AQSH dollarini olish m u m kin ho‘lsa, I funt sterling qan- 
cha yapon ienasi bo‘ladi. Shuningdek, agar 1 liint m is A ngliyada 
1 funt sterling, Yaponiyada 160 iena, A QSH da 1,45 dollarni tash- 
kil qilsa, qayerda mis eng qim m at va arzon?
A) Yaponiyada qim m at, A QSH da esa arzon.
B) A QSH da qim m at, Yaponiyada esa arzon.
C) Buyuk B ritaniyada qim m at, AQSHda esa arzon.
D) A Q SH da qim m at, Buyuk B ritaniyada esa arzon.
8. A m am lakat pul birligi «m anat» va B m am lakat pul birli- 
gi «dinor» bo‘lsa, «dinor»ga bo'lgan talab va ta k lif funksiyasi: 
D t/b = 9 2 5 ~ 100P; S t/f= 2 0 0 P —50; bu yerda R -m an atn in g dinorga 
nisbatan valuta ayirboshlash kursi. A gar 1 d in o r 2 m anatga teng 
b o ‘lsa, bozordagi m uvozanatni ta ’m inlash uchun valuta interven- 
siyasining hajm ini aniqlang.
A) 375 m anat.
B) 250 m anat.
C) 125 m anat.
D) 245 m anat.
9. M illjy valutaning xorijiy vaJutaga nisbatan devalvatsiyasi 
so d ir bo'lganda eksport va im port m ahsulotlari narxiga qanday 
ta ’sir qiladi?
A) im p o rt m ahsulotlari narxi ortadi, eksport m ahsulotlari 
narxi esa pasayadi.
B) ham eksport, ham im port m ahsulotlari narxi ortadi.
C) ham eksport, ham im port m ahsulotlari narxi pasayadi.
D) eksport m ahsulotlari narxi ortadi, im p ort m ahsulotlari 
n arx i esa pasayadi.
10. Valuta bozorlarida AQSH d o llarining q ad rin i tushishi n i- 
m an i anglatadi?
166

---

A) A QSH aholisi uchu n im p ort qilinayotgan m ah su lo tlar ar- 
zonlashadi.
B) xorijiy bozorlarda AQSH dollari ko‘proq xarid qobiliyatiga 
ega b o ‘ladi.
C) A Q S H ning eksport m ahsu lotlari chet elliklar uchun ar- 
zonlashadi.
D) A Q S H ning eksport m ahsulotlari chet elliklar uchun qim - 
m atlashadi.
11. Y aponiyada pul m assasining o ‘sish s u r’ati A Q SH ga nis- 
b a ta n past b o ‘lsa, qanday iqtisodiy o‘zgarish yuzaga keladi?
A) Y aponiyada inflyatsiya s u r’ati ortadi.
B) AQSH dollariga n isb atan yenaning ayirboshlash kursi pa- 
sayadi.
C ) yenaga nisbatan AQSH dollarin in g qadri ortadi.
D) A Q S H ning Y aponiyaga eksporti hajm i kam ayadi.
12. 0 ‘zbekiston R espublikasining «Valutani tartib ga solish 
to ‘g ‘risida»gi Q onuni yangi ta h rird a qachon qabul qilinadi?
A) 2003-yil 11-dekabr.
B) 1993-yil 7-may.
C ) 1996-yil 25-aprel.
D) 1995-yil 21-dekabr.
13. 0 ‘zbekiston R espublikasining rezidentlari — jism oniy 
shaxslarga vakolatli b an k lar tom o n id an xorijiy valutani xalqaro 
to ‘lov k artalarid an foydalangan h olda naqdsiz shaklda sotish 
m exanizm i qachondan am aliyotda joriy etildi?
A) 2013-yil 1-fevraldan.
B) 2012-yil 7-iyundan.
C) 2008-yil 12-sentabrdan.
D) 2011-yil 5 -m artd an.
167

---