K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar
Yüklə 6,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kislota lik ko‘rsatkichi
- Oltingugurtli birikmalar.
| Organik (naften) kislotalar.
Yuqori molekular organik kis- lotalar, jumladan, neft va uni qayta ishlash mahsulotlari tarkibida bo‘ladigan naften kislotalar korrozion aktivligi bo‘yicha mineral kislotalarga nisbatan kuchsiz. Shuning uchun organik kislotalar- 47 ni neft mahsulotlaridan to‘la chiqarib tashlashning zarurati yo‘q. Ularning miqdori kislotalik ko‘rsatkichi bilan baholanadi. Kislota lik ko‘rsatkichi bu 100 ml yonilg‘idagi organik kislotalarni neytral- lash uchun talab qilinadigan ishqor KOH (mg) miqdoridir. Davlat standarti (DS 11362–76)ga asosan 100 ml avtomobil benzinidagi ishqor KOH 3 mg/100 ml dan oshmasligi kerak. Oltingugurtli birikmalar. Dvigatel detallarining korrozion yeyilishiga yuqorida aytib o‘tilgan omillardan tashqari, yonilg‘ida- gi aktivmas oltingugurtli birikmalarning umumiy miqdori ham ancha ta’sir ko‘rsatadi. Oltingugurt birikmalari benzinning korro- ziyaga moyilligini oshiradi. Shuning uchun ham benzinda oltingu- gurt birikmalari bo‘lmasligi kerak. Bu birikmalarning aktivligi mis plastinkada sinash yo‘li bilan aniqlanadi. Buning uchun tozalangan va yaltiratilgan mis plastinka tekshirilayotgan yonilg‘i solingan probirkaga solinadi va suvli idishda 3 soat davomida 50°C haro- ratda qizdiriladi. Keyin plastinka yuviladi. Agar plastinkada qora, to‘q jigarrang yoki sariq iz qolgan bo‘lsa, bu yonilg‘i tarkibida ak- tiv oltingugurt birikmalari borligini ko‘rsatadi. Yonilg‘ida bu birik- malarning miqdori qanchalik ko‘p bo‘lsa, korroziyalanish shuncha- lik kuchli va uning ta’sirida dvigatel detallarining yeyilishi tezroq bo‘ladi (2. 11- rasm). Bunday yonilg‘i ishlatilganida, dvigatel detallarining yeyilish tezligi ortishi va qurum hosil bo‘lishi jadallashib, dvigatelning quv- vati va tejamkorligi keskin pasayadi. Jumladan, tarkibida 0,15 foiz oltingugurt bo‘lgan yonilg‘ida dvigatel 150 soat ishlaganida quvva- ti 10,5 foizga kamaygan bo‘lsa, 0,733 foizli oltingugurtli yonilg‘ida esa 28 foizga kamayadi. Bunda yonilg‘ining solishtirma sarfi mos ravishda 12,2 va 36 foizga oshadi. Avtomobil yonilg‘ilari tarkibidagi oltingugurt miqdori 0,10– 0,12 foizdan ortmasligi lozim. Yonilg‘ida oltingugurt miqdori 0,2 foizdan 0,5 foizgacha ko‘payganida yeyilish 25–30 foizgacha ortadi. Agar yonilg‘i tarkibidagi oltingugurt miqdori 1,0 foizga yet- sa, yeyilish ikki barobar tezlashadi. 48 Oltingugurt korrozion yeyilish sur’atini tezlashtirishi bilangina emas, balki dvigatelda ko‘p miqdorda qattiq qurum hosil qilishi bi- lan ham zararli hisoblanadi. Bunday qurum zarralari moyga tushib detallarning mexanik yeyilishini oshiradi. Bundan tashqari, oltin- gugurt motor moylarining eskirishini tezlatadi. 2. 11- rasm. Yüklə 6,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|